thichtruyen

Sơn cư thu minh :p
Không sơn tân vũ hậu,
Thiên khí vãn lai thu.
Minh nguyệt tùng gian chiếu,
Thanh tuyền thạch thượng lưu.
Trúc huyên quy hoán nữ,
Liên động há ngư chu.
Tuỳ ý xuân phương yết,
Vương tôn tự khả lưu.

Dịch nghĩa
Không không toà núi sau trận mưa
Thời tiết ban đêm đến đã là thu rồi
Trăng sáng chiếu qua đám cây tùng
Suối nước xanh chảy trên tảng đá
Nghe có tiếng trúc xào xạc mấy cô giặt áo đi về
Tiếng lá sen xao động có người hạ thuyền xuống
Tuỳ ý, hương xuân đã hết
Các vương tôn muốn ở lại thì tự tiện

Bản dịch

Núi cao vừa tạnh cơn mưa
Hương trời bảng lảng giao mùa thu qua
Đồi thông vằng vặc trăng ngà
Đá cao suối chảy nguồn xa xăm về
Khuất lùm tre tiếng gái quê
Lao xao sóng nước mái ghe khua đều
Cỏ thơm như muốn đùa reo
Thẩn thơ công tử mãi lưu luyến tình.

Bản 2

Mưa tạnh trời thanh núi hiện ra
Chiều buông thu đến bóng dương tà
Rừng thông trăng tỏ lung linh sáng
Ghềnh đá suối trong chảy lững lờ
Khóm trúc xôn xao lời gái giặt
Hồ sen lay động chiếc thuyền xa
Cỏ thơm vừa héo xuân tàn tạ
Công tử lân la đứng thẫn thờ.

Bản 3

Mưa chiều vừa tạnh, núi vắng không,
Trời thu bảng lảng gợn mây hồng.
Dòng suối trong veo luồn vách đá,
Vầng trăng sáng rỡ chiếu rừng thông.
Giặt về, thôn nữ reo ngõ trúc,
Lưới xong, ngư thuyền khuấy sen sông.
Cỏ xuân dù đã nhạt thanh sắc,
Vương tôn rời bước chẳng đành lòng.

Bản 4

Núi vắng cơn mưa ngưng
Chiều thu bóng xuống dần
Rừng tùng trăng sáng chiếu
Ghềnh đá suối xanh trong
Trúc vang hò giặt áo
Mạn thuyền sen nhẹ rung
Lòng theo xuân ngát tỏa
Vương tử khó quay chân

Bản 5

Sau cơn mưa núi vắng,
Hơi thu đượm khắp trời.
Hàng thông trăng chiếu sáng,
Lèn đá nước êm trôi.
Tiếng ai sau bụi trúc,
Thuyền câu động lá sen.
Ý xuân thơm dẫu hết,
Vương tôn dễ nào quên.

Bản 6

Núi trơ mưa dứt hạt,
Chiều xuống khí thu rồi!
Trăng sáng khóm tùng chiếu,
Suối trong mặt đá trôi.
Trúc xao tiếng gái giặt,
Sen động mái thuyền chài.
Xuân sắc, cỏ thơm lụi,
Vương tôn nấn ná hoài.

Bản 7

Sau mưa núi thật mới,
Chiều xuống hơi thu sầu.
Trăng chiếu rừng tùng sáng,
Đá ghềnh suối chảy ào.
Lùm tre gái tắm giặt,
Sen động dưới thuyền câu.
Cỏ úa theo xuân ý,
Vương tôn nấng ná lâu!

Bản 8

Mưa tan núi khoác màu tươi,
Đêm thu khí mát bầu trời thêm cao.
Ghềnh xa dòng suối rì rào,
Rừng thông ánh nguyệt treo cao chiếu ngời.
Ngòi sen ngư phủ buông chài,
Vẳng trong rừng trúc tiếng người gái quê.
Dẫu rằng xuân sắc phai đi,
Vương tôn vẫn mãi si mê bóng hình.

Bản 9

Núi không sau trận mưa đào
Khí trời hiu hắt về chiều ra thu
Bóng trăng tỏ ngọn thông gò
Suối trong trên đá ồ ồ chảy đi
Trong tre tiếng gái giặt về
Dưới sông động đậy chiếc ghe anh chài
Cỏ xuân dù đã dạc rồi
Vương tôn còn vẫn đeo đai chút tình

Dạ vũ ký bắc :p
Quân vấn quy kỳ vị hữu kỳ,
Ba sơn dạ vũ trướng thu trì.
Hà đương cộng tiễn tây song chúc,
Khước thoại Ba sơn dạ vũ thì.

Dịch nghĩa
Bạn hỏi ngày về, chưa hẹn được ngày,
Mưa đêm núi Ba đầy tràn ao thu.
Bao giờ ở cửa sổ hướng tây, cùng nhau chong đèn,
Lại cùng trò chuyện về lúc mưa đêm ở núi Ba

Bản dịch

Ngày về khó hẹn cho nhau,
Ba Sơn mưa tối hồ thu nước đầy
Bao giờ chung bóng song tây
Còn bao nhiêu chuyện núi này mưa đêm!

BẢn 2

Bạn hỏi ta về lúc nào đây,
Ba Sơn mưa tối, ao thu đầy.
Bao giờ song tây cùng chong nến,
Kể chuyện mưa đêm chốn núi nầy?

Bản 3

Hỏi ngày về, biết đáp sao,
Núi Ba mưa tối dạt dào ao thu.
Song tây trước nến chừng ru,
Cùng ngồi kể tới mưa mù núi Ba?

Bản 4

Bạn hỏi ngày về, chẳng hẹn ngày,
Núi Ba mưa tối vũng thu đầy.
Bao giờ chong nến tây phòng thức,
Kể chuyện mưa đêm ở núi nầy

Bản 5

Bạn hỏi ngày về, chẳng có ngày,
Ba Sơn mưa tối rạch thu đầy.
Song tây chung nến bao giờ được,
Kể lại Ba Sơn mưa tối nay.

Bản 6

Ngày về, biết đáp làm sao?
Ba Sơn mưa tối tràn ao thu đầy!
Bao giờ khêu nến song tây?
Cùng nhau kể những mưa này Ba Sơn!

Bản 7

Bạn hỏi ngày về, vẫn chần chừ
Ba Sơn mưa tối ngập hồ thu
Bao giờ song tây cùng khêu nến
Núi nọ mưa đêm chuyện lu bù.

Bản 8

Anh hỏi ngày về, khó hẹn ngày
Núi Ba mưa tối ao thu đầy.
Khi cùng đốt nến bên song cửa
Sẽ kể chuyện đêm mưa núi nầy.

Bản 9

Ngày về chưa biết bao giờ
Ba sơn mưa tối ao thu dâng đầy
Bao giờ khêu nến song tây
Cùng nhau kể chuyện mưa bay đêm nào

Trong Vạn thủ Đường nhân tuyệt cú , thì đề của bài thơ được ghi là : Dạ vũ kí nội, Đêm mưa gửi vợ. Nhưng cũng có một số người cho rằng bài thơ này, nhà thơ gửi cho bạn bè. Xem kĩ bài thơ, thì việc cho rằng bài thơ là gửi cho vợ có vẻ thoả đáng hơn.

Thái liên khúc kỳ 2 :p
Hà diệp la quần nhất sắc tài,
Phù dung hướng kiểm lưỡng biên khai.
Loạn nhập trì trung khan bất kiến,
Văn ca thuỷ giác hữu nhân lai.

Dịch nghĩa
Lá sen và quần lụa cùng một màu,
Hoa sen nghiêng về gương mặt, hai bên cùng nở.
Trong ao lẫn lộn nhìn không thấy,
Nghe tiếng hát mới nhận ra là có người.

Dịch thơ

Lá sen quần lụa một màu tươi
Hoa nở hai bên ghé mặt cười
Trong ao thấp thoáng nhìn không rõ
Tiếng hát vừa nghe biết có người.

Bản 2

Lá sen quần lụa một màu xanh,
Má ánh phù dung hé nở quanh.
Lẫn bóng trong ao nhìn chẳng thấy,
Biết người qua giọng hát thanh thanh.

Bản3

Quần lụa một màu với lá sen,
Má hồng sen thắm nở hai bên.
Trong ao lẫn lộn nhìn không rõ,
Biết có người khi tiếng hát lên.

Bản 4

Lá sen, quần lụa sắc thanh tao,
Hoa xinh khoe thắm với má đào.
Trong hoa lẫn khuất người không thấy,
Nghe ca mới biết nàng trong ao.

Bản 5

Lá sen quần lụa một màu,
Mặt tươi hoa thắm như nhau mặn nồng.
Dưới ao trà trộn khôn trông,
Nghe ca mới biết là trong có người.

Ngu mỹ nhân kỳ 1 - Thính vũ :p

Thiếu niên thính vũ ca lâu thượng,
Hồng chúc hôn la trướng.
Tráng niên thính vũ khách chu trung,
Giang khoát vân đê,
Đoạn nhạn khiếu tây phong.

Nhi kim thính vũ tăng lô hạ,
Mấn dĩ tinh tinh dã.
Bi hoan ly hợp tổng vô tình,
Nhất nhâm giai tiền,
Điểm chích đáo thiên minh.

Bản dịch

Nghe mưa tuổi trẻ lầu ca thượng
Đuốc đỏ mờ la trướng
Nghe mưa tuổi tráng khách thuyền rong
Sông rộng mây rà
Tiếng nhạn vẳng tây phong

Nghe mưa nay ở phòng tăng vắng
Tóc đã phơ phơ trắng
Buồn vui ly hợp thảy vô tình
Mặc sức ngoài thềm
Nhỏ giọt tới bình minh

Bản 2

Lầu ca niên thiếu nghe mưa
Trướng rèm mờ ảo lay đưa nến hồng
Nghe mưa thời trẻ thuyền dong
Mây đùn sông rộng mênh mông bến bờ
Nhạn nào lạc lõng bơ vơ
Tiếng thương đau đáu thẫn thờ gió tây
Tăng phòng cô tịch giờ đây
Nghe mưa sương nhuộm tóc mày trắng tinh
Bi hoan ly hợp vô tình
Ngoài thềm nhỏ giọt bình minh mặc lòng.

Bản 3

Lúc nhỏ lầu ca nghe mưa ướt,
Rèm buông mờ ánh đuốc.
Lớn lên mưa lộng cánh buồm con,
Sông trải mây tuôn,
Tiếng nhạn cứa tây phong.

Đêm nay mưa xối trên tăng thất,
Đầu đã hai thứ tóc.
Buồn vui tan hợp hóa vô tình,
Giọt giọt ngoài thềm,
Cứ thế đến bình minh.

Thượng Dương nhân :p

Thượng Dương nhân! Thượng Dương nhân!
Hồng nhan ám lão, bạch phát tân.
Lục y giám sử thủ cung môn,
Nhất bế Thượng Dương đa thiểu xuân?
Huyền Tông mạt tuế sơ tuyển nhập
Nhập thời thập lục, kim lục thập,
Đồng thời thái trạch bách dư nhân,
Linh lạc niên thâm tàn thử thân.
Ức tích thôn bi biệt thân tộc,
Phù nhập xa trung bất giao khốc.
Giai vân nhập nội tiện thừa ân,
Kiểm tự phù dung, hung tự ngọc
Vị dung quân vương đắc kiến diện,
Dĩ bị Dương phi dao trắc mục
Đố linh tiềm phối Thượng Dương cung,
Nhất sinh toại hướng không phòng túc.
Túc không phòng, thu dạ trường,
Dạ trường vô mỵ thiên bất minh.
Cảnh cảnh tàn đăng bối bích ảnh,
Tiêu tiêu ám vũ đả song thanh.
Xuân nhật trì,
Nhật trì độc toạ thiên nan mộ,
Cung oanh bách chuyển sầu yếm văn
Lương yến song thê lão hưu đố,
Oanh quy yến khứ trường tiễu nhiên,
Xuân vãng thu lai bất ký niên,
Duy hướng thâm cung vọng minh nguyệt.
Đông tây tứ ngũ bách hồi viên.
Kim nhật cung trung niên tối lão,
Đại gia dao tứ thượng thư hiệu,
Tiểu đầu hài lý trách y thường,
Thanh đại điểm mi, mi tế trường.
Ngoại nhân bất kiến, kiến ưng tiếu,
Thiên Bảo mạt niên thời thế trang!
Thượng Dương nhân,
Khổ tối đa.
Thiếu diệc khổ,
Lão diệc khổ.
Thiếu khổ, lão khổ lưỡng như hà?
Quân bất kiến tích thời Lã Thượng Mỹ nhân phú,
Hựu bất kiến kim nhật Thượng Dương cung nhân bạch phát ca.

Dịch nghĩa

Người cung Thượng Dương! Người cung Thượng Dương!
Má hồng âm thầm già, tóc ngày bạc thêm.
Quan thái giám áo xanh, cắt cho việc canh cửa cung.
Từ khi giam vào cung Thượng Dương, đến nay trải đã bao xuân
Cuối đời Huyền Tông bắt đầu tuyển vào,
Lúc vào mười sáu, nay sáu mươi tuổi.
Cùng một lớp tuyển có hơn trăm người,
Lâu năm rơi rụng, nay còn thân tàn này sót lại.
Nhớ khi nuốt sầu từ biệt thân thích, họ hàng,
Bị dìu lên xe, không cho khóc
Ai cũng bào vào cung là được nhờ ơn ngay,
Má đỏ như hoa sen, ngực trắng như ngọc.
Chưa được vua trông thấy mặt,
Đã bị nàng Dương lườm tự đằng xa.
Vì ghen nên ngầm sai đầy vào cung Thượng Dương,
Thế là cả đời nằm suông trong buồng vắng.
Nằm buồng vắng, đêm thu dài.
Đêm dài không ngủ, trời mãi chẳng sáng.
Lẻ loi đèn tàn, bóng in trên vách,
Mưa đêm rả rích, tiếng đập ngoài song,
Ngày xuân trôi chầm chậm
Ngày chầm chậm, ngồi một mình, trời mãi chẳng chiều.
Oanh trong cung líu lo trăm giọng, buồn nghe đã chán tai.
Én đậu sóng đôi trên gi.ường nọ, tuổi già không còn ghen tị.
Oanh về, én tếch, cảnh vẫn im lìm.
Xuân lại thu quan, bao năm không nhớ,
Duy ở chốn cung sâu, ngắm nhìn trăng sáng.
Đông rồi lại tây, từng đã bốn năm trăm độ tròn
Ngày nay trong cung, tuổi mình già nhất.
Mọi người đặt xa xôi cho cái tên: cụ Thượng.
Đôi hài nhọn mũi, áo quần hẹp bó,
Sáp đen lánh vẽ đôi mày nhỏ và dài.
Người ngoài trông thấy, trông thấy hẳn cười:
"Đấy! Lối điểm trang cuối đời Thiên Bảo!"
Người cung Thượng Dương,
Khổ rất nhiều.
Trẻ cũng khổ,
Già cũng khổ.
Trẻ khổ già khổ, hai đường biết sao?
Người há chẳng thấy bài phú "Người đẹp" của Lã Thượng ngày trước ?
Lại há chẳng thấy khúc hát "Đầu bạc" của người cung Thượng Dương ngày nay?

Bản dịch

Người Thượng Dương, người Thượng Dương,
Má phấn phai hồng mái tóc sương,
Thái giám cắt vào việc giữ cửa,
Đã mấy mươi xuân chịu bẽ bàng.
Năm ngoái Huyền Tông mới kén vào,
Khi vào mười sáu, nay sáu mươi
Trăm người kén vào cung một lúc,
Mòn mỏi xuân xanh suốt cả đời.
Nhớ lúc ra đi biệt họ hàng,
Dìu lên xe tiễn cấm buồn thương,
Bảo vào cung cấm, được sung sướng,
Mày mặt tươi hồng, ngực nở nang.
Chưa được đức vua nhìn thấy mặt,
Đã bị Dương Phi để ý ngầm.
Ghen bắt đầy vào cung Thượng Dương,
Phòng không từ đó sống âm thầm.
Sống phòng không, đêm thu dài,
Đêm dài không ngủ giời tối hoài.
Bên ngọn đèn tàn ngơ ngẩn bóng,
Tí tách mưa đêm dội cửa ngoài.
Ngày xuân chẩy,
Ngày chẩy, võ võ trời lâu tối,
Oanh vàng hát mãi chẳng buồn nghe,
Trông én đậu đôi già chẳng ngơi
Oanh đi én lại bao âm thầm
Xuân tới thu qua chẳng nhớ năm
Cung sâu chỉ biết nhìn trăng sáng
Tình tuần trăng đã bốn năm trăm
Ngay nay trong cung tuổi già nhất
Ai nấy gọi đùa cụ Thượng thư
Giày dép đi chật, áo quần hẹp
Sáp xanh tô mày, mày nhỏ sẹp,
Người ngoài không nhìn, nhìn phải cười,
Cuối đời Thiên Bảo thế mới đẹp.
Người Thượng Dương,
Khổ rất nhiều.
Trẻ cũng khổ,
Già cũng khổ.
Trẻ khổ già khổ đều ra sao ?
Anh không thấy bài phú "Mỹ nhân" xưa kia của Lã Thượng,
Lại không thấy bài ca "người Thượng Dương tóc bạc" ngày nay ru?

Bản 2

Thượng Dương!
Hỡi người Thượng Dương!
Má hồng phai nhạt, tóc sương pha mầu.
Cửa cung cấm, giữ đã lâu,
Thượng Dương giam giữ mái đầu bao xuân.
Huyền Tông tuyển gái trong dân,
Lúc vào mười sáu, nay gần sáu mươi.
Chọn vào có cả trăm người,
Lâu năm rơi rụng, sống thời riêng tôi.
Nhớ xưa từ biệt mọi người,
Lên xe cấm khóc, ngậm ngùi chia ly.
Bảo vào cung được yêu vì...
Phù dung như má, ngực thì ngọc, châu.
Quân vương đã gặp mặt đâu,
Dương phi quắc mắt, mặc dầu ở xa.
Thượng Dương ngầm nhốt thân ngà,
Một đời phòng trống vào ra một mình.
Đêm thu thanh vắng dài kinh,
Suốt đêm chẳng ngủ, riêng mình sầu thương.
Đèn tàn soi bóng trên tường,
Mưa rơi rả rích đêm trường ngoài song.
Ngày xuân đi chậm...
Một mình ngồi ngóng chiều về,
Trong cung oanh hót, chẳng hề muốn nghe.
Hình đôi chim én không che,
Én đi, oanh lại bên hè vẫn yên.
Xuân qua, thu lại, buồn thêm,
Thâm cung chỉ biết ngắm nhìn ánh trăng.
Bốn trăm lần ngắm trăng rằm,
Tuổi già cung cấm, phải chăng đứng đầu.
Thượng thư, tên gọi diễu nhau,
Áo quần bó hẹp, giầy đầu nhỏ đi.
Mày dài, kẻ nhỏ, đen xì,
Người ngoài chẳng thấy, thấy thì lại chê.
Thời Thiên Bảo đấy, đẹp ghê!
Thượng Dương người khổ trăm bề ai hay.
Già thì khổ, trẻ đắng cay,
Trẻ già đều khổ, việc này tính sao?
Anh thấy không,
Xưa Lã Thượng làm thơ ‘‘Người đẹp’’.
Anh thấy không,
Nay người cung Thượng Dương làm
khúc hát ‘‘Bạc đầu!...’’

Hiểu xuất Tĩnh Từ tự tống Lâm Tử Phương :p

Tất cánh Tây Hồ lục nguyệt trung,
Phong quang bất dữ tứ thì đồng.
Tiếp thiên liên diệp vô cùng bích,
Ánh nhật hà hoa biệt dạng hồng.

Bản dịch

Bát ngát Hồ Tây cảnh hạ trông
Mùa sen khác với mọi mùa không
Liền trời sắc lá xanh xanh ngắt
Nắng chiếu màu hoa thẫm lạ lùng

Bản 2

Cuối hạ, Tây Hồ sáng tựa gương
Hơn bao mùa khác vẻ tươi trong
Lá sen xanh biếc, trời xanh biếc
Dưới nắng, hoa sen thắm thiết hồng

Bản 3

Tháng sáu Tây Hồ một cảnh chung,
Bốn mùa khác hẳn vẻ sáng trong.
Lá sen xanh biếc liền trời thẳm,
Nắng chiếu hoa sen lạ sắc hồng.

Tên lửa hoạt động như thế nào? :p






Một trong những nỗ lực đáng ngạc nhiên nhất mà con người từng thực hiện là sự thám hiểm không gian. Một phần lớn của sự ngạc nhiên ấy là tính phức tạp. Thám hiểm không gian thật phức tạp vì có quá nhiều vấn đề cần phải giải quyết và có quá nhiều chướng ngại phải vượt qua. Bạn có những thứ đại loại như thế này:

- Chân không vũ trụ
- Vấn đề điều khiển nhiệt
- Khó khăn của việc quay trở vào khí quyển
- Cơ học quỹ đạo
- Tiểu thiên thạch và các mảnh vụn vũ trụ
- Bức xạ vũ trụ và bức xạ mặt trời
- Hậu cầu của việc có các thiết bị hoạt động trong môi trường không trọng lượng

Nhưng vấn đề lớn nhất là việc khai thác đủ năng lượng để đưa phi thuyền ra khỏi mặt đất. Đó là nơi động cơ tên lửa xuất hiện.



Một mặt, các động cơ tên lửa đơn giản đến mức bạn có thể chế tạo và cho bay thử một mẩu tên lửa của riêng bạn với chi phí không đắt chút nào. Nhưng mặt khác, các động cơ tên lửa (và hệ thống nhiên liệu của chúng) lại phức tạp đến mức chỉ có ba quốc gia thật sự từng đưa con người lên trên quỹ đạo. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khảo sát các động cơ tên lửa để tìm hiểu cách thức chúng hoạt động, đồng thời tìm hiểu một số tính phức tạp xung quanh chúng.

Khi đa số mọi người nghĩ về các động cơ, họ hay nghĩ tới chuyển động quay tròn. Ví dụ, một động cơ xăng đang hoạt động trong xe hơi tạo ra năng lượng quay để lái các bánh xe. Một động cơ điện tạo ra năng lượng quay để lái một cánh quạt hay làm quay một cái đĩa. Một động cơ hơi nước được dùng cho cái tương tự, đó là tuabin hơi nước và đa số tuabin khí.

Các động cơ tên lửa thì khác hoàn toàn. Động cơ tên lửa là động cơ phản lực. Nguyên tắc cơ bản điều khiển một động cơ tên lửa là nguyên lí Newton nổi tiếng phát biểu rằng “với mỗi tác dụng, luôn luôn có một phản tác dụng cùng độ lớn và ngược chiều”. Động cơ tên lửa phóng thích khối lượng ra theo một hướng và thu lấy phản lực xuất hiện như một hệ quả theo hướng ngược lại.

Khái niệm “ném ra khối lượng và thu lấy phản tác dụng” này ban đầu có thể khó lĩnh hội, vì điều đó không có vẻ là cái đang diễn ra. Động cơ tên lửa có vẻ như là lửa và tiếng ồn và áp suất, hình như không có “cái bị ném ra”. Hãy lấy một số thí dụ để có hình ảnh tốt hơn của thực tiễn:

Nếu bạn bóp cò một khẩu súng săn, nhất là súng săn lớn cỡ 12 li, thì bạn biết nó có lực “giật lùi”. Nghĩa là, khi bạn bóp cò, thì khẩu súng “giật” vai bạn về phía sau với một lực khá lớn. Cú giật lùi đó là phản tác dụng. Khẩu súng đang bắn ra khoảng 1 ounce kim loại theo một hướng ở tốc độ chừng 700 dặm trên giờ, và vai của bạn hứng lấy phản lực. Nếu bạn đang mang giầy trượt patanh hoặc đang đứng trên một sân patanh khi bạn bóp cò, thì khẩu súng sẽ tác dụng y như một động cơ tên lửa và bạn sẽ phản ứng lại bằng cách trượt đi theo hướng ngược lại.

Nếu bạn từng nhìn thấy một vòi cứu hỏa to đang phun nước, bạn có thể để ý thấy cần có nhiều sức mạnh để giữ cái vòi (thỉnh thoảng bạn sẽ thấy hai hoặc ba người lính cứu hỏa cùng giữ cái vòi). Vòi cứu hỏa tác dụng như một động cơ tên lửa. Cái vòi phun nước ra theo một hướng, và những người lính cứu hỏa sử dụng sức mạnh và sức nặng của họ để kháng lại phản lực. Nếu những người lính cứu hỏa buông cái vòi ra, tì nó sẽ va đập vòng vòng với lực lớn khủng khiếp. Nếu những người lính cứu hỏa đều đang đứng trên sân trượt patanh, thì cái vòi phun sẽ đẩy họ ra phía sau với tốc độ lớn!

Khi bạn bơm một quả bong bóng và để nó bay lên trong phòng trước khi không khí bên trong nó tháo hết ra ngoài, là bạn đã tạo ra một động cơ tên lửa. Trong trường hợp này, cái đang bị ném ra là các phân tử không khí bên trong quả bóng. Nhiều người tin rằng các phân tử không khí không có trọng lượng, nhưng thật ra chúng vẫn có trọng lượng, mặc dù không đáng bao nhiêu. Khi bạn tháo chúng ra khỏi miệng vòi của quả bóng, thì phần còn lại của quả bóng phản ứng theo hướng ngược lại.

Tác dụng và phản tác dụng

Hãy tưởng tượng tình huống sau đây: Bạn đang mặc một bộ đồ du hành vũ trụ và bạn đang trôi nổi trong không gian vũ trụ bên cạnh chiếc phi thuyền; tình cờ bạn có một quả bóng chày trong tay.

Nếu bạn ném quả bóng chày, cơ thể của bạn sẽ tác dụng lại bằng cách di chuyển theo hướng ngược lại với hướng của quả bóng. Cái điều khiển tốc độ mà cơ thể của bạn di chuyển ra xa là khối lượng của quả bóng chày mà bạn ném và gia tốc mà bạn đặt vào nó. Khối lượng nhân với gia tốc là lực (f = m*a). Lực do bạn tác dụng vào quả bóng chày bằng bao nhiêu sẽ được cân bằng bởi một phản lực bằng như vậy tác dụng vào cơ thể của bạn (m*a = m*a). Cho nên, thí dụ quả bóng nặng 1kg, và cơ thể của bạn cộng với bộ đồ du hành vũ trụ là 100kg. Bạn ném quả bóng ra xa ở tốc độ 32 m/s. Nghĩa là, thí dụ bạn làm gia tốc quả bóng 1kg bằng tay của mình sao cho nó thu được vận tốc 32m/s. Cơ thể của bạn phản ứng lại, nhưng nó nặng hơn quả bóng tới 100 lần. Do đó, nó chuyển động ra xa ở tốc độ bằng một phần trăm tốc độ của quả bóng, hay 0,32 m/s.

Nếu bạn muốn tạo ra nhiều sức đẩy hơn từ quả bóng chày của bạn, thì bạn có hai sự lựa chọn: tăng khối lượng hoặc tăng gia tốc. Bạn có thể ném một quả bóng chày nặng hơn hoặc ném một số quả bóng chày liên tiếp nhau quả nọ sau quả kia (tăng khối lượng), hoặc bạn có thể ném quả bóng chày đi nhanh hơn (tăng gia tốc đặt vào nó). Nhưng đó là tất cả những gì bạn có thể làm.

Một camera điều khiển từ xa quay lại cận cảnh động cơ chính của tàu con thoi vũ trụ trong một lần đốt thử nghiệm tại Trung tâm Vũ trụ John C. Stennisowr Hancock County, Missisipi, Mĩ.

Một động cơ tên lửa thường ném khối lượng ra ở dạng một chất khí áp suất cao. Động cơ tống khối lượng khí ra theo một hướng để thu được phản tác dụng theo hướng ngược lại. Khối lượng ấy do sức nặng của nhiên liệu mà động cơ tên lửa đốt cháy. Quá trình đốt làm gia tốc khối lượng nhiên liệu sao cho nó đi ra khỏi miệng vòi tên lửa ở tốc độ cao. Thực tế nhiên liệu chuyển từ dạng rắn hoặc lỏng sang dạng khí khi đốt cháy không làm thay đổi khối lượng của nó. Nếu như bạn đốt cháy 1kg nhiên liệu tên lửa, thì 1kg khí thải thoát ra khỏi miệng vòi ở dạng một chất khí nhiệt độ cao, vận tốc lớn. Dạng thức thay đổi, nhưng khối lượng không thay đổi. Quá trình đốt cháy làm gia tốc khối lượng ấy.

Sức đẩy

“Sức mạnh” của một động cơ tên lửa được gọi là sức đẩy. Sức đẩy đo bằng đơn vị “pound sức đẩy” trong hệ đơn vị của Mĩ, và bằng đơn vị newton trong hệ mét (4,45 newton sức đẩy bằng 1 pound sức đẩy). Một pound sức đẩy là sức đẩy cần thiết để giữ một vật nặng 1 pound nằm cân bằng với lực hấp dẫn trên Trái đất. Vì thế, trên Trái đất, gia tốc hấp dẫn là 32 feet trên giây trên giây (21 dặm trên giờ trên giây). Nếu bạn đang bồng bềnh trong vũ trụ với một túi bóng chày thì khi bạn ném một quả bóng mỗi giây ra xa bạn ở tốc độ 21 dặm trên giờ, thì các quả bóng của bạn sẽ sinh ra tương đương 1 pound sức đẩy. Nếu như bạn ném với tốc độ 42 dặm trên giờ, thì bạn sẽ tạo ra 2 pound sức đẩy. Nếu bạn ném chúng ra xa ở tốc độ 2100 dặm trên giờ (có lẽ là bắn chúng ra khỏi một kiểu súng bắn bóng chày nào đó), thì bạn đang tạo ra 100 pound sức đẩy, và cứ thế.

Một trong những vấn đề khá buồn cười của bài toán tên lửa là tên lửa phải mang theo những vật nặng mà động cơ muốn ném đi. Cho nên, lấy ví dụ, bạn muốn tạo ra 100 pound sức đẩy trong một giờ bằng cách ném một quả bóng chày mỗi giây ở tốc độ 2100 dặm trên giờ. Điều đó có nghĩa là bạn phải bắt đầu với 3600 quả bóng chày nặng 1 pound (1 giờ có 3600 giây), hay 3600 pound bóng chày. Vì tính luôn bộ đồ du hành thì bạn chỉ cân nặng 100 pound, cho nên bạn có thể thấy trọng lượng của mớ “nhiên liệu” của bạn nặng hơn tải trọng (bản thân bạn) rất nhiều. Thật vậy, nhiên liệu nặng gấp 36 lần tải trọng. Và điều đó rất bình thường. Đó là nguyên do vì sao bạn phải có một tên lửa khổng lồ để mang một con người nhỏ xíu bay lên vũ trụ - bạn phải mang theo rất nhiều nhiên liệu.



Bạn có thể thấy sự tương quan trọng lượng rất rõ ràng trên tàu con thoi vũ trụ. Nếu bạn từng xem người ta phóng tàu con thoi, bạn sẽ thấy nó có ba phần:

· Phi thuyền

· Bể nhiên liệu lớn gắn ngoài

· Hai tên lửa đẩy

Phi thuyền rỗng nặng 165.000 pound. Bể nhiên liệu ngoài rỗng nặng 78.100 pound. Hai tên lửa đẩy lúc rỗng mỗi cái nặng 185.000 pound. Nhưng sau đó bạn phải tải nhiên liệu vào. Mỗi tên lửa đẩy chứa 1,1 triệu pound nhiên liệu. Bể chứa ngoài giữ 143.000 gallon oxygen lỏng (1.359.000 pound) và 383.000 gallon hydrogen lỏng (226.000 pound). Toàn bộ tổ hợp thiết bị - tàu con thoi, bể nhiên liệu ngoài, hai tên lửa đẩy và toàn bộ nhiên liệu – có trọng lượng tổng cộng 4,4 triệu pound lúc phóng lên. 4,4 triệu pound để mang 165.000 pound lên quỹ đạo là một sự chênh lệch rất lớn! Thật ra, tàu con thoi còn mang thêm 65.000 pound tải trọng nữa (lên tới kích cỡ 15 x 60 feet), nhưng đó vẫn là một sự chênh lệch lớn. Nhiên liệu nặng gấp 20 lần so với phi thuyền.

Toàn bộ nhiên liệu đó bị phóng dần ra phía sau của tàu con thoi ở tốc độ có lẽ là 6.000 dặm trên giờ (vận tốc khí thải tên lửa tiêu biểu đối với các tên lửa hóa học biến thiên trong ngưỡng 5.000 đến 10.000 dặm trên giờ). Hai tên lửa đẩy đốt nhiên liệu trong khoảng hai phút và mỗi tên lửa tạo ra 3,3 triệu pound sức đẩy lúc phóng lên (trung bình là 2,65 triệu pound trong quá trình đốt). Ba động cơ chính (sử dụng nhiên liệu trong bể chứa ngoài) đốt cháy nhiên liệu trong khoảng tám phút, mỗi động cơ tạo ra 375.000 pound sức đẩy trong suốt quá trình đốt.

Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ khảo sát hỗn hợp nhiên liệu đặc biệt trong các tên lửa nhiên liệu rắn.

Tên lửa nhiên liệu rắn: Hỗn hợp nhiên liệu

Tên lửa nhiên liệu rắn là những động cơ đầu tiên do con người chế tạo ra. Chúng được phát minh ra cách nay hàng trăm năm ở Trung Quốc và đã được sử dụng rộng rãi kể từ đấy. Dòng chữ “chớp đỏ của tên lửa” trong bài quốc ca Mĩ (viết vào đầu những năm 1800) là đang nói về những tên lửa nhiên liệu rắn cỡ nhỏ dùng trong quân sự để ném bom hoặc các thiết bị dễ cháy. Cho nên bạn có thể thấy tên lửa đã được sử dụng khá sớm.

Nguyên lí hoạt động của một tên lửa nhiên liệu rắn đơn giản thật dễ hiểu. Cái bạn muốn là tạo ra cái gì đó cháy rất nhanh nhưng không nổ. Như bạn đã biết, thuốc súng thì sẽ nổ. Thuốc súng gồm 75% nitrate, 15% carbon và 10% sulfur. Trong động cơ tên lửa, bạn không muốn có vụ nổ nào – bạn muốn năng lượng được giải phóng một cách đều đặn hơn trong một khoảng thời gian nào đó. Vì thế, bạn có thể thay đổi công thức hỗn hợp thành 72% nitrate, 24% carbon và 4% sulfur. Trong trường hợp này, thay cho thuốc súng, bạn sẽ có một nhiên liệu tên lửa đơn giản. Loại hỗn hợp này sẽ cháy rất nhanh, nhưng nó không nổ nếu được nạp một cách hợp lí. Đây là một mặt cắt tiêu biểu:




Một tên lửa nhiên liệu rắn ngay trước và sau đánh lửa

Trên hình bên trái, bạn thấy tên lửa trước khi đánh lửa. Nhiên liệu rắn được thể hiện bằng màu xanh. Nó có dạng trụ, với một ống khoan qua ở giữa. Khi bạn đốt nhiên liệu, nó cháy dọc theo thành ống. Khi nó cháy, nó bùng lửa ra phía ngoài về hướng vỏ bọc cho đến khi toàn bộ nhiên liệu đều cháy. Ở một động cơ tên lửa mẫu cỡ nhỏ hoặc một chai tên lửa nhỏ xíu, quá trình cháy xảy ra trong chừng một giây hoặc chưa tới một giây. Ở tàu con thoi vũ trụ SRB chứa hơn một triệu pound nhiên liệu, thì quá trình cháy diễn ra khoảng hai phút.

Tên lửa nhiên liệu rắn: Cấu hình rãnh

Khi đọc các tài liệu viết về tên lửa nhiên liệu rắn tiên tiến, ví dụ như các tên lửa đẩy dạng rắn của tàu con thoi, bạn thường đọc thấy những dòng như thế này:

Hỗn hợp chất nổ đẩy trong mỗi động cơ SRB gồm có ammonium perchlorate (chất oxy hóa, trọng lượng chiếm 69,6%), nhôm (nhiên liệu, 16%), sắt oxide (chất xúc tác, 0,4%), một polymer (chất kết dính hỗn hợp lại với nhau, 12,04%), và một tác nhân cầu nối epoxy (1,96%). Chất nổ đẩy có dạng một lỗ đục hình ngôi sao 11 cánh trong phần động cơ phía trước và một lỗ đục hình nón cụt đôi ở phần cuối. Cấu hình này mang lại sức đẩy lớn lúc đánh lửa và sau đó giảm sức đẩy đi để chống sự vượt quá ứng suất trong kì áp suất động cực đại. (NASA)

Đoạn này không chỉ trình bày về hỗn hợp nhiên liệu mà còn nói rõ cấu hình rãnh khoan trong lõi nhiên liệu. Một “lỗ đục hình ngôi sao 11 cánh” có thể trông như thế này:



Vấn đề là tăng diện tích bề mặt của rãnh, từ đó tăng diện tích cháy và do đó tăng thêm sức đẩy. Khi nhiên liệu cháy, hình ngôi sao bung ra thành một vòng tròn. Trong trường hợp SRB, nó mang lại cho động cơ sức đẩy ban đầu lớn và hạ dần sức đẩy vào giữa chuyến bay.

Tên lửa nhiên liệu rắn có ba ưu thế quan trọng:
- Đơn giản
- Giá thành thấp
- An toàn

Chúng cũng có hai nhược điểm:
- Sức đẩy không thể điều khiển được.
- Một khi đã đánh lửa, động cơ không thể ngừng lại hoặc khởi động lại.

Những nhược điểm trên cũng có nghĩa là tên lửa nhiên liệu rắn chỉ hữu ích đối với những tác vụ ngắn hạn (như tên lửa đạn đạo), hoặc các hệ thống nâng đẩy. Khi bạn muốn điều khiển động cơ, thì bạn phải sử dụng hệ thống chất nổ đẩy dạng lỏng. Chúng ta sẽ tìm hiểu về chúng trong phần tiếp theo.

Tên lửa nhiên liệu lỏng

Năm 1926, Robert Goddard đã thử nghiệm động cơ tên lửa nhiên liệu lỏng đầu tiên. Động cơ của ông sử dụng xăng và oxygen lỏng. Ông còn nghiên cứu và giải được một số vấn đề cơ bản trong thiết kế động cơ tên lửa, trong đó có cơ chế bơm, chiến lược làm nguội và sắp xếp các thiết bị lái. Những vấn đề này là cái khiến cho tên lửa nhiên liệu lỏng thật phức tạp.



Tiến sĩ Robert H. Goddard và tên lửa xăng-oxygen lỏng của ông trên giàn phóng của nó vào hôm 16 tháng 3, 1926, tại Auburn, Massachusetts. Nó bay chỉ được 2,5 giây, lên cao 41 feet, và tiếp đất cách đó 184 feet. (Ảnh: NASA)

Ý tưởng cơ bản thật đơn giản. Trong đa số động cơ tên lửa nhiên liệu lỏng, nhiên liệu và chất oxy hóa (ví dụ, xăng và oxygen lỏng) được bơm vào một buồng đốt. Tại đó, chúng cháy sinh ra áp suất cao và dòng khí nóng tốc độ cao. Những dòng khí này chảy qua một miệng vòi làm tăng tốc chúng thêm nữa (thường thì vận tốc thoát ra từ 5.000 đến 10.000 dặm trên giờ), và sau đó chúng thoát khỏi động cơ. Sơ đồ đã đơn giản hóa sau đây cho bạn thấy những bộ phận cơ bản ấy.



Sơ đồ trên không thể hiện sự phức tạp thực sự của một động cơ điển hình. Chẳng hạn, thường thì nhiên liệu hoặc chất oxy hóa là một chất khí hóa lỏng đông lạnh như hydrogen lỏng hoặc oxygen lỏng. Một trong những vướng mắc lớn ở động cơ tên lửa nhiên liệu lỏng là việc làm mát buồng đốt và vòi phun, nên các chất lỏng đông lạnh trước tiên được cho xoay vòng quanh các bộ phận quá nhiệt để làm nguội chúng. Máy bơm phải tạo ra áp suất đủ cao để thắng áp suất do nhiên liệu đang cháy tạo ra trong buồng đốt. Các động cơ chính trong tàu con thoi vũ trụ thật ra sử dụng hai giai đoạn bơm và đốt nhiên liệu để điều khiển bơm giai đoạn thứ hai. Yêu cầu của quá trình bơm và làm nguội khiến cho cấu tạo của động cơ tên lửa nhiên liệu lỏng thật hết sức rối rắm.

Người ta sử dụng nhiều loại hỗn hợp nhiên liệu làm chất đẩy lỏng trong động cơ tên lửa. Ví dụ:

· Hydrogen lỏng và oxygen lỏng – dùng trong các động cơ chính của tàu con thoi vũ trụ

· Xăng và oxygen lỏng – dùng trong tên lửa sơ khai của Goddard

· Dầu lửa và oxygen lỏng – dùng trong giai đoạn đầu của tên lửa đẩy Saturn V trong chương trình Apollo

· Cồn và oxygen lỏng – dùng trong tên lửa V2 của Đức

· Nitrogen tetroxide/ monomethyl hydrazine – dùng trong các động cơ Cassini

Tương lai của động cơ tên lửa

Chúng ta thường thấy các động cơ tên lửa hóa học đốt cháy nhiên liệu của chúng để tạo ra sức đẩy. Tuy nhiên, còn có nhiều cách khác tạo ra sức đẩy. Bất kì hệ nào ném ra khối lượng đều làm được như thế. Nếu bạn có thể làm cách nào đó gia tốc các quả bóng chày đến tốc độ cực cao, thì bạn sẽ có một động cơ tên lửa có thể hoạt động được. Vấn đề trở ngại duy nhất đối với một phương pháp như thế là “khí thải” bóng chày (các quả bóng chày tốc độ cao khi đó) để lại thành dòng trong không gian. Trở ngại nhỏ này khiến các nhà thiết kế động cơ tên lửa thích các chất khí làm sản phẩm thải hơn.

Nhiều động cơ tên lửa rất nhỏ. Chẳng hạn, các bộ đẩy cao độ trên vệ tinh không cần tạo ra sức đẩy mạnh cho lắm. Một mẫu động cơ thường gặp trên các vệ tinh chẳng sử dụng “nhiên liệu” nào – các bộ đẩy nitrogen áp lực chỉ việc bơm khí nitrogen từ một bể chứa qua một miệng vòi. Các bộ đẩy kiểu này đã giữ Skylab trên quỹ đạo, và còn được dùng trong hệ thống điều khiển có người lái của tàu con thoi.

Các mẫu động cơ mới thì cố gắng tìm cách gia tốc các ion hay các hạt cấp độ nguyên tử đến những tốc độ cực cao để tạo ra sức đẩy hiệu quả hơn. Phi thuyền Deep Space-1 của NASA là phi thuyền đầu tiên sử dụng các động cơ ion tạo ra sức đẩy.



Ảnh một động cơ ion xenon, chụp qua cửa buồng chân không nơi nó được kiểm nghiệm tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy phản lực của NASA, cho thấy lóe sáng màu xanh nhạt của các nguyên tử tích điện đang thoát ra khỏi động cơ. Động cơ sức đẩy ion là động cơ sức đẩy phi hóa học đầu tiên được dùng làm phương tiện đẩy chính yếu cho một phi thuyền vũ trụ. (Ảnh: NASA)





Tàu con thoi Discovery của NASA đang nằm nghỉ trên bệ phóng di động của nó. Bạn có bao giờ từng hỏi những tên lửa to lớn này được lắp ráp ở nơi nào không? (Ảnh: Scott Andrews/Getty Images)



Trung tâm Lắp ráp Phi thuyền, tòa nhà cao khiến cho cây cối xung quanh nó nhỏ bé hẳn đi, là nơi NASA sản xuất những tên lửa lớn nhất của họ. (Ảnh: Ctein/Getty Images)



Các tên lửa thở-không khí có thể làm giảm ngoạn mục chi phí phóng, khiến cho việc du hành bằng tên lửa có thể vừa tầm với hơn.



Tên lửa phản vật chất. Phản vật chất có khả năng dự trữ những lượng năng lượng lớn đến mức lạ thường trong một không gian rất nhỏ, cho nên nó là một nguồn năng lượng đẩy cực lớn.



Ở đây, một camera gọi là RocketCam (ảnh trái) gắn trên máy bay EZ-Rocket. Bên phải là cảnh nhìn từ RocketCam đang bay. (Ảnh: Ecliptic và XCOR Aerospace)



Nó to hơn, mạnh hơn, hiệu quả hơn và chính xác hơn: Delta IV Heavy được cho là tên lửa lớn nhất từng được chế tạo từ trước tới nay.



Apollo 11, phi thuyền đầu tiên có người lái đi lên Mặt Trăng, rời bệ phóng trên tên lửa Saturn V. (Ảnh: Ralph Morse/Time Life Pictures/Getty Images)

Theo các nhà thiên văn học, hiện tượng nguyệt thực toàn phần này diễn ra trong khoảng 4 phút 43 giây và được coi là ngắn nhất trong thế kỷ 21. :p

Vào lúc chiều tối ngày 4/4 tới đây, khi Mặt trăng mọc dần lên ở chân trời phía Đông, người dân Việt nam cùng cư dân một số vùng trên thế giới có cơ hội quan sát hiện tượng nguyệt thực toàn phần hay còn gọi là "mặt trăng máu" đầu tiên trong năm 2015.


Lúc này, bóng tối của Trái đất sẽ bao phủ hoàn toàn Mặt trăng trong khoảng thời gian rất ngắn, chỉ khoảng 4 phút 43 giây. Mặt trăng cũng sẽ không còn có màu vàng như thường lệ mà thay vào đó là có màu đỏ máu. Theo thống kê, có lẽ đây là lần nguyệt thực toàn phần ngắn nhất của thế kỷ XXI.



Trừ châu Âu, châu Phi và một phần nhỏ khu vực châu Á không quan sát được, thì các vùng còn lại đều có thể quan sát được nguyệt thực lần này (toàn phần hay một phần).

Các nước ở khu vực Bắc Mỹ và Úc và Đông Á sẽ có điều kiện quan sát thuận lợi nhất sự kiện lần này. Lần nguyệt thực toàn phần này về vùng quan sát và thời gian quan sát tại nước ta gần tương đồng với lần nguyệt thực toàn phần trước đó ngày 08/10/2014.



Hình ảnh Mặt trăng chụp tại Colorado vào ngày 8/10/2014.


"Mặt trăng máu" hiện ra bên cạnh Điện Capitol Hoa Kỳ ngày 08/10/2014.
Tuy vậy lần nguyệt thực toàn phần này khá đặc biệt bởi nó diễn ra vào thời điểm thời tiết thuận lợi hơn, vào giai đoạn toàn phần diễn ra Mặt trăng cũng lên cao hơn so với chân trời, thuận lợi cho quan sát.

Lịch trình xảy ra hiện tượng Mặt trăng máu ngày 04/04 (giờ Việt Nam).

-Mặt trăng đi vào vùng bóng nửa tối lúc 16h01'
-Bắt đầu pha một phần lúc 17h15'
-Bắt đầu pha toàn phần lúc 18h57'
-Đạt cực đại lúc 19h00
-Kết thúc pha toàn phần lúc 19h02'
-Kết thúc pha một phần lúc 20h44'
-Mặt trăng đi ra khỏi vùng bóng nửa tối lúc 21h59' (kết thúc hoàn toàn)

Tại Việt Nam, giờ Mặt trăng mọc trong ngày này là 17h25', có nghĩa là giai đoạn trước giờ này chúng ta không thể theo dõi hiện tượng. Ngoài ra, việc quan sát Mặt trăng ngay ở chân trời chỉ có thể thực hiện với người ở vùng ven biển.

Như vậy, đối với đa số người sống tại Việt Nam, thời điểm bắt đầu quan sát được hiện tượng sẽ bắt đầu từ sau 18h00 (khi đã diễn ra được một phần pha toàn phần) và có thể quan sát toàn bộ cho tới khi nguyệt thực kết thúc.

(Theo Đặng Vũ Tuấn Sơn - Hội thiên văn học Việt Nam)


* Điểm chú ý cần "bỏ túi" khi bạn xem nguyệt thực toàn phần:

- Nguyệt thực chỉ đáng chú ý từ khi pha một phần bắt đầu, bởi khi diễn ra Nguyệt thực nửa tối, Mặt trăng chỉ tối hơn một chút so với trăng tròn thông thường, và hầu như không có gì khác biệt. Cũng qua quan sát bóng của Trái đất phủ lên bề mặt Mặt trăng mà chúng ta biết Trái đất có dạng hình cầu.



- Khi quan sát Nguyệt thực, chúng ta hoàn toàn có thể quan sát bằng mắt thường mà không cần thiết bị bảo vệ mắt nào. Tuy nhiên quan sát Nguyệt thực sẽ thú vị hơn khi sử dụng ống nhòm và kính thiên văn nhỏ, để nhìn rõ được bề mặt màu đỏ của Mặt Trăng.

- Chọn địa điểm thoáng đãng, có không khí trong lành, ít khói bụi và càng tránh xa ánh đèn đô thị càng tốt.

- Nếu ngắm thôi chưa đủ và bạn muốn lưu giữ lại những kỷ niệm này thì cần chú ý đến ánh sáng,



- Để chụp trực tiếp bằng smartphone, bạn nên đặt điện thoại lên một vị trí tựa chắc chắn hoặc trên một tripod, điều này sẽ giúp ảnh không bị rung do tay và có máy có thể chụp ở tốc độ rất thấp mà hình không bị nhòe.

Các bạn không nên sử dụng chế độ zoom trong điện thoại vì nó không giải quyết được vấn đề gì ngoài việc làm giảm độ chi tiết của ảnh – hãy cứ chụp bình thường và phóng lớn lên sau ở khâu hậu kì.



- Máy ảnh du lịch có lợi thế hơn so với điện thoại ở khả năng zoom quang học (từ 3x cho tới 60x tùy loại). Hãy thiết đặt ở chế độ chỉnh tay hoàn toàn hoặc bán tự động.

Iso thay đổi linh động tùy độ sáng trong các pha của Mặt trăng; đặt máy lên một mặt cố độ hoặc tripod để có thể chụp ở tốc độ thấp, lấy nét ra vô cực, chụp hẹn giờ sau vài giây để tránh rung do tay.


Chẳng có dụng cụ thiên văn nào để ngắm cả.

1. Người Vợ Sếu – truyện cổ Nhật Bản :p



Nội dung: Qua hàng thế kỷ, Người Vợ Sếu sở hữu rất nhiều tên gọi cùng dị bản. Tuy nhiên tác phẩm luôn đề cập đến câu chuyện về một người đàn ông nghèo đã cứu con sếu bị thương. Khi được chữa khỏi bệnh, con sếu rời khỏi nhà người đàn ông đó và bay đi. Sau này, một người phụ nữ xinh đẹp bất ngờ xuất hiện trước cửa nhà của anh ta. Hai người họ ngay lập tức nảy sinh tình cảm. Làm vợ của người đàn ông rồi, cô gái hàng ngày dệt quần áo để anh chồng mang ra chợ bán. Đồng thời, cô yêu cầu chồng mình không được quan sát quá trình làm việc. Vì kiếm được nhiều tiền, anh ta bắt đầu bắt vợ mình phải dệt nhiều đồ hơn mà không hề biết rằng sức khỏe của vợ ngày một yếu.

Đến một hôm, anh chồng quyết định nhìn trộm vợ làm việc. Anh ta phát hiện ra cô gái đó chính là con sếu anh từng cứu ngày nào. Cô đã bứt từng chiếc lông trên người để làm nên những bộ quần áo kia. Cuối cùng, người vợ sếu bay về trời còn người đàn ông không bao giờ gặp lại vợ mình nữa.



Lý do lựa chọn: Bởi sự ảnh hưởng của nền văn hóa Nhật Bản, moviepilot nhận định tác phẩm này sẽ khiến người xem cảm thấy mãn nhãn. Không những vậy, truyện cổ tích này cũng sở hữu số lượng fan art cực kỳ lung linh. Nội dung của nó từng là cảm hứng cho album của nhóm nhạc Decemberists. Tuy nó sở hữu cái kết không có hậu nhưng chính điều đó lại giúp các khán giả nhí không quá đắm chìm vào mộng tưởng mà suy nghĩ thực tế hơn.

2. Cuộc Phiêu Lưu Của Juan – truyện cổ Philippines



Nội dung: Juan là một đứa trẻ lười biếng, lớn trước tuổi và thường xuyên gặp rắc rối. Một ngày nọ, khi mẹ yêu cầu cậu ta vào rừng kiếm củi, Juan tình cờ tìm thấy một cây thần. Vì muốn Juan tha mạng, cây thần đề nghị tặng cậu một chú dê thần kỳ có khả năng nhả ra bạc từ bộ ria của nó. Juan đồng ý nhưng rồi lại để mất “chiến lợi phẩm” vào tay một người bạn mưu mô. Kẻ đó đã tráo chú dê thần bằng một con dê bình thường. Để cướp lại món quà đáng giá cũng như giành được tình yêu của công chúa xinh đẹp, Juan phải quay lại khu rừng tìm cây thần để học ba bài học về sự thận trọng.



Lý do lựa chọn: Kỳ quan của đất nước Philippines sẽ tạo hiệu ứng tốt trên màn ảnh rộng bởi sự hùng vĩ của nó. Cốt truyện cũng tương đối đơn giản để “thượng đế” nhí có thể dễ dàng hiểu được nội dung. Không những vậy, nó cũng phù hợp với xu thế của giới trẻ bây giờ. Bên cạnh đó, tính cách của Juan là điều mà các nhân vật của Disney còn thiếu. Nếu được chuyển thể, bộ phim hẳn sẽ không làm khán giả phải thất vọng.

3. Chú Nhện Anansi – truyện cổ Ghana



Nội dung: Bởi Anansi là một câu chuyện hấp dẫn, nhà sản xuất có thể phát triển nó theo nhiều cách khác nhau. Theo tình tiết nguyên bản, câu chuyện xoay quanh việc Anansi đã làm thế nào để đạt được danh hiệu “kẻ thông thái”. Nhện Anansi đi gặp thần Nyame và hỏi mua tất cả những câu chuyện mà vị thần này đang sở hữu. Thần Nyame đề nghị Anansi phải trả mình bằng ba sinh vật sống: con trăn Onini, con báo Osebo, và con ong bắp cày Mboro. Nhờ những thủ đoạn tinh quái, Anansi đã bắt được chúng và giao cho thần Nyame. Do vậy, anh ta đã sở hữu được kho tàng những câu chuyện đồ sộ của vị thần này.



Lý do lựa chọn: Thần kể chuyện Anansi có quan hệ rất mật thiết với một nhân vật của Disney – Br’er Rabbit. Br’er Rabbit từng xuất hiện trong bộ phim từng bị lên án là phân biệt chủng tộc của “nhà chuột” có tên Song of the South. Nếu lựa chọn chuyển thể tác phẩm này, Disney cũng có thể gỡ gạc sai lầm năm xưa.

4. Công Cuộc Tìm Kiếm Trí Khôn – truyện cổ Brazil



Nội dung: Một vị vua nọ cùng các quần thần của ông nhận ra hoàng tử không phải là người đàn ông xuất sắc dù anh ta đã được gửi đến trường học tốt nhất kinh thành. Sợ rằng hoàng tử chẳng học được gì qua sách vở, vua cha quyết định để con trai tự mình khám phá thế giới qua những chuyến đi. Hoàng tử lựa chọn mang theo một chú chim, chú bướm, chú bọ cánh cứng và những vật dụng đặc biệt hữu ích. Một ngày nọ, hoàng tử bị lạc đến xứ sở của người khổng lồ. Nhờ sự giúp đỡ của những “người bạn nhỏ”, hoàng tử đã có thể đặt chân vào vùng cấm địa này cũng như giải cứu một nàng công chúa bị mất trí nhớ.



Lý do lựa chọn: Ai cũng thích câu chuyện về những người hùng. Từ khi chàng ta là một kẻ “não rỗng” và rồi đạt được trí thông minh tuyệt đỉnh nhờ nỗ lực bản thân. Thành công đó còn nhờ dàn nhân vật phụ vô cùng dễ thương luôn sát cánh bên hoàng tử. Qua đó, các khán giả nhí cũng nhận được một thông điệp ý nghĩa liên quan đến vấn đề học tập và rèn luyện bản thân.

5. Tchingal, Đà Điểu Khổng Lồ Đến Từ Bầu Trời – truyện của bộ tộc Wotjobaluk (Úc)



Nội dung: Tchingal là nữ phù thủy khát máu có hình dạng của một con đà điểu khổng lồ. Bà ta là kẻ thù không đội trời chung của các bộ tộc xung quanh đây. Một hôm, chú quạ nhỏ bé chẳng may quấy rối giấc ngủ của Tchingal khiến bà ta vô cùng tức giận. Sau đó, chú quạ gặp một nhóm những người anh em. Họ đều muốn tìm Tchingal để trả thù cho người thân, bạn bè đã bị bà ta giết hại. Trứng và lông của Tchingal có thể tạo ra những sinh vật thân thiện. Với sự giúp đỡ của chú quạ, nhóm anh em phải diệt Tchingal để bảo vệ nhân loại.

Lý do lựa chọn: Ý tưởng bộ tộc nguyên thủy nếu được chuyển thể lên màn ảnh sẽ rất thú vị. Không những vậy, các nhà khoa học từng đưa ra giả thuyết về việc Trái đất đã từng bị những sinh vật khổng lồ thống trị khi tìm thấy những mẫu hóa thạch thực tế. Một câu chuyện đan xen lịch sử và viễn tưởng tất nhiên sẽ rất hấp dẫn người xem.

15 điều "phũ" nhưng thật rút ra từ cuộc sống :p

Người giàu chưa chắc sung sướng, nhưng người nghèo chắc chắn khổ. Tiền không cho bạn tất cả nhưng cho bạn nhiều thứ.
1. Tiền thì mua được đồ ăn. Nhưng tiền lại không mua được tình yêu. Trớ trêu thay, tình yêu lại là thứ không ăn được!

2. Người giàu chưa chắc sung sướng, nhưng người nghèo chắc chắn khổ. Tiền không cho bạn tất cả nhưng cho bạn nhiều thứ.

3. Tất cả những chàng hoàng tử và nàng công chúa trong truyện cổ tích hồi nhỏ đều đang bận sống hạnh phúc mãi mãi về sau trong trang giấy rồi. Họ sẽ không bước ra ngoài thế giới thật đâu. Thế nên là: Ảo tưởng ít thôi!



4. Ngay cả khi bạn nỗ lực nhất, sẽ vẫn luôn có những người khác nỗ lực hơn cả thế. Sự nỗ lực không bao giờ là đủ, là nhiều, thế nên đừng bao giờ ngừng cố gắng trong bất cứ chuyện gì. Tôi không nói bạn nỗ lực rồi sẽ thành công, nhưng muốn thành công bạn bắt buộc phải nỗ lực.

5. Đừng nói rằng ai đó may mắn khi họ thành công khi bạn không hề biết câu chuyện của họ.

6. Sau cơn mưa có thể sẽ có cầu vồng, hoặc mưa to hơn nhưng yên tâm bạn vẫn có chương trình dự báo thời tiết. Tuy nhiên dự báo cũng chỉ là... dự báo. Hãy trù liệu mọi khả năng có thể xảy ra dù là xấu nhất.



7. Càng lớn lên lại càng thấy mình nhỏ bé. Càng lớn lên, những ước mơ lại càng nhỏ lại. Khi còn là một đứa trẻ, có phải bạn đã từng ước mơ lớn lên sẽ làm siêu nhân, làm phi hành gia, làm tổng thống đúng không? Còn bây giờ, khi đã lớn lên thực sự, đôi khi chỉ còn mong mỏi sao mình có một ước mơ, một đam mê để theo đuổi. Nhưng đó, tất cả những điều đó, được gói ghém nhẹ nhàng vào dưới hình thức cảa hai chữ “thực tế”.

8. Tất cả mọi người đều có những câu chuyện của riêng mình, đều có những nỗi buồn, những lo lắng, không dưới cách này thì cách khác. Bạn không phải người duy nhất, tôi không phải người duy nhất. Thế nên có thể thôi ngay cái suy tưởng rằng mình là kẻ bất hạnh xui xẻo mỗi khi gặp vấn đề gì đi.



9. Không ai yêu bạn bằng chính bạn và bố mẹ bạn đâu. Có lẽ bạn đã nghe câu này vài ngàn lần rồi, nhưng đừng đặt niềm tin tuyệt đối vào một ai đó không phải bản thân hay bố mẹ mình.

10. Đừng mong đợi cỗ xe bí ngô bí đỏ nào đó sẽ đỗ trước cổng nhà đợi bạn, hãy kiếm tiền và tự mua cho mình một cái xe, xe đạp, xe máy, xe hơi, miễn là bạn tự làm ra nó. Vì trông đẹp vậy thôi, chứ xe bí ngô có lẽ cũng xóc lắm!



11. Làm Tấm cũng được, làm Cám cũng được, nhưng đừng làm con cá bống chỉ há miệng chờ cho ăn.

12. Đừng cảm thấy buồn nếu bạn sinh ra không phải con của tỷ phú, hãy làm sao để con bạn sinh ra là con của tỷ phú. Hoặc triệu phú thôi cũng được rồi.

13. Nếu ước mơ của bạn không thành, vậy thì mơ ước mơ khác là được rồi. Nếu tình yêu kết thúc, vậy thì yêu tình yêu khác là được rồi. Vì dù thế nào Trái Đất vẫn quay và cuộc sống vẫn tiếp tục đã bao giờ ngừng lại được đâu.

14. Thật khó để nói những kỷ niệm là thứ chúng ta có hay mất. Chỉ có thể thật trân trọng chúng.

15. Pháo hoa lấp lánh rực rỡ là vậy nhưng rồi sẽ tan ngay đi. Nhưng ít nhất, thà một lần được tỏa sáng còn hơn mãi vô hình trong bóng tối.

Xích Bích ca tống biệt :p

Nhị long tranh chiến quyết thư hùng,
Xích Bích lâu thuyền tảo địa không.
Liệt hoả trương thiên chiếu vân hải,
Chu Du vu thử phá Tào Công.
Quân khứ thương giang vọng trừng bích,
Kình nghê đường đột lưu dư tích.
Nhất nhất thư lai báo cố nhân,
Ngã dục nhân chi tráng tâm phách.

Bản dịch
Hai rồng tranh đấu quyết hơn thua
Thuyền lầu Xích Bích đốt tan tành
Nơi ấy Chu Du thắng Tào Tháo
Lửa rực như còn chiếu biển mây
Anh xuôi sông sâu nhìn nước trong
Kình nghê dấu cũ còn gì không ?
Mọi việc thư về cho tôi biết
Chuyện xưa còn phấn khích trong lòng.

Bản dịch 2
Hai rồng giao chiến quyết thư hùng,
Xích Bích thuyền lầu đất sạch không.
Lửa dữ xông trời chiếu mây biển,
Chu Du nơi ấy phá Tào công.
Người ngắm sông dài màu trong bích,
Đường Đột nghê kình còn dấu tích.
Thư về nhất nhất báo cố nhân,
Khiến mỗ vì đây động hùng phách.

Vương Chiêu Quân kỳ 2 :p



Chiêu Quân phất ngọc an,
Thượng mã đề hồng giáp.
Kim nhật Hán cung nhân,
Minh triêu Hồ địa thiếp.

Dịch nghĩa
Chiêu Quân phủi yên ngọc,
Lên ngựa, đấng má hồng nức nở.
Hôm nay là người trong cung Hán,
Sáng mai đã thành tì thiếp ở đất Hồ

Dịch thơ
Tay tiên nhẹ phủi yên cương
Chiêu Quân lên ngựa lệ vương má hồng
Hôm nay là Hán cung nhân
Ngày mai làm thiếp đem thân xứ Hồ.

Bản dịch 2
Chiêu Quân yên ngọc tay mềm
Ngẩn ngơ lên ngựa, lệ hoen áo hồng
Hôm nay còn ở Hán cung
Sáng mai thiếp đã lấy chồng Hung Nô.

Bản dịch 3

Yên ngọc, Chiêu Quân lau,
Má hồng hoen, ngựa đỡ.
Nay còn người Hán cung,
Mai đất Hồ làm vợ.

Bản dịch 4

Chiêu Quân phủi yên ngọc,
Lên ngựa, đấng má hồng nức nở.
Hôm nay là người trong cung Hán,
Sáng mai đã thành tì thiếp ở đất Hồ

Vương Chiêu Quân kỳ 1 :p

Hán gia Tần địa nguyệt,
Lưu ảnh chiếu Minh Phi.
Nhất thướng Ngọc Quan đạo,
Thiên nhai khứ bất quy.
Hán nguyệt hoàn tòng Đông Hải xuất,
Minh Phi tây giá vô lai nhật.
Yên Chi trường hàn tuyết tác hoa,
Nga mi tiều tuỵ một Hồ sa.
Sinh phạp hoàng kim uổng đồ hoạ,
Tử lưu thanh trủng sử nhân ta!

Bản dịch

Cõi Tần, trăng đất Hán
Dõi bóng chiếu Minh Phi
Ải Ngọc một phen tới
Chân trời muôn thuở đi
Vẫn vầng trăng Hán nhô Đông Hải
Tây giá Minh Phi không trở lại
Yên Chi lạnh lẽo tuyết phong hoa
Bụi Hồ mòn mỏi nét mày nga
Sống chiết can vàng nhem bức vẽ
Chết vì nấm biếc não lòng ta !

Bản dịch
Vầng trăng nhà Hán sang Tần
Sáng soi vó ngựa theo lần Minh Phi
Từ lên ải Ngọc ra đi
Chân trời xa thẳm biệt ly không về
Biển đông vẫn sáng trăng thề
Minh Phi xuất giá não nề đi luôn
Yên Chi tuyết phủ lạnh buồn
Mày ngài vàng võ chìm luôn xứ Hồ
Sống, người vẽ xấu họa đồ
Chết vùi thanh trủng dạt dào tiếc thương.

Bản dịch
Xứ Tần trăng Hán tỏ
Rõi bóng chiếu Minh Phi.
Một lên đường Ải Ngọc
Bên trời biền biệt đi.
Trăng Hán vẫn mọc ngoài Đông Hải
Minh Phi sang Hồ không trở lại.
Lạnh lùng hoa tuyết núi Yên Chi
Cát bụi bay mù ngập thuý mi.
Sống thiếu cân vàng tranh vẽ nhọ
Chết phơi nấm đất cỏ xanh rì.

Bản dịch
Vầng trăng nhà Hán sang Tần,
Ánh trăng soi chiếu theo dần Minh Phi.
Một phen hướng Ngọc Quan đi,
Chân trời đã đến, không khi nào về.
Biển đông, trăng Hán tràn trề,
Minh Phi chẳng hẹn ngày về nữa đâu.
Yên Chi, hoa tuyết dài lâu,
Xứ Hồ, vùi cát, còn đâu mày ngài,
Thiếu vàng, nên bị vẽ sai,
Mồ xanh gửi xác, khiến ai cũng buồn...

Vương Chiêu Quân tên là Vương Tường, rất đẹp, quê quán tại Tỷ Quy, Nam Quận (nay là huyện Quỳ Châu, tỉnh Hồ Bắc) được tuyển vào cung nhà Hán làm cung phi. Vào đời Hán Nguyên Đế (48 tr.CN - 32 tr.CN), hậu cung rất nhiều cung nữ nên vua sai thợ vẽ hình từng người dâng lên để chọn nên cung nhân đua nhau hối lộ thợ vẽ. Riêng Vương Tường thì không, vì vậy hoạ công Mao Diên Thọ vẽ hình xấu đi. Sau vì chính sách "Hoà thân" với Hung Nô (thời này Hung Nô rất mạnh, đem quân đánh nhà Hán nhiều lần nên nhà Hán phải hàng năm triều cống bằng mỹ nữ, vàng bạc, lúa gạo, ngựa xe...), vua Hán gả Vương Tường cho Thiền Vu (vua người Hồ). Trước khi lên đường, Vương Tường được cho vào cung bái biệt vua. Lúc đó Nguyên Đế mới biết nàng là một người quá đẹp, tuy luyến tiếc nhưng không thể giữ lại được. Nàng sang đất Hồ năm 35 tr.CN, và sau đó chết chôn ở đây. Vùng này đều là cỏ trắng, riêng mộ của Chiêu Quân cỏ xanh nên gọi là "thanh trủng". Đến đời Tấn vì kỵ huý không cho gọi là Chiêu Quân mà phải gọi là Minh Phi. Cha của Tấn Võ Đế (Tư Mã Viêm) là Tư Mã Chiêu, tên của Chiêu Quân trùng với Tư Mã Chiêu.

Chúc ss ngủ ngon nhé, hôm nay em ngủ sớm nên chúc cũng sớm nun

nếu cùng fan Shasha cho em xin cái quan tâm được không ạ?

Ngọc tỉnh liên phú :p

"Ngọc tỉnh liên" là "Hoa sen trong giếng ngọc". Đây là bài phú của Mạc Đĩnh Chi.
Ông đỗ Trạng nguyên, khi vào bái yết nhà vua, Trần Anh Tông thấy hình dung ông xấu xí quá, không muốn cho đỗ. Ông liền làm bài phú "Ngọc tỉnh liên" để tự ví mình. Vì hoa sen vốn có tiết tháo thanh cao, không hoa nào sánh được, tuy gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn; vả lại sen này lại trồng trong giếng ngọc nữa thì sen càng cao quý biết bao. Ông như sen, dù có phải ở vào hoàn cảnh ô trọc thế nào thì cũng vẫn giữ khí tiết thanh cao, huống chi ở phải vào một thời tốt đẹp, vua minh chánh thì người ông càng cao quý biết mấy. Sen quý nhưng phải có người sành mới biết thưởng thức.
Vua đọc bài phú của ông cho là kiệt tác nên mới yêu dùng.
Dưới đây là bài phú "Ngọc tỉnh liên" dịch ra văn nôm:
"Đương khi lửa hạ, khách cao trai thư thả, lời dòng nước biếc, vịnh khúc phù dung; đến bến ao trong, ngâm câu nhạc phủ. Bỗng bóng ai, áo trắng mũ vàng, phất phơ điệu cốt xương tiên, hớn hở tinh thần khác tục. Khách hỏi: từ đâu mà lại? Thưa rằng: từ núi Hoa san. Khách kéo ghế mời ngồi vồn vã, này dưa ngon quả quý bày ra. Chuyện gần thôi lại chuyện xa, nói cười lơi lả, tiệc hoa tơi bời. Chuyện xong, mới hỏi khách rằng: khách đây quân tử ái liên chăng là? Tiện đây sẵn có giống nhà, vẫn từng gìn giữ nâng niu hoa vàng. Nọ đào lý bỉ thô còn kém, kể trúc mai đơn lạnh còn xa; nào phải giống tăng phòng câu kỷ, nào phải phường lạc thổ mẫu đơn, cũng chẳng phải đông ly đào cúc, mà cũng không cửu uyển linh lan; chính là một giống sen thần, đầu non núi Họa giếng vàng sinh ra. Khách nghe nói: khen thay quý lạ! Phải chăng giống hoa cao mười trượng, ngó cong như thuyền, lạnh giá như băng, ngọt ngon tựa mật, xưa từng nghe tiếng, nay được thực trông. Nghe qua đạo sĩ vui lòng, hoa trong tay áo giữ liền tặng đưa. Khách trông thấy trong lòng hồi hộp, bút ngũ lăng tay thảo nên ca. Ca rằng:
Thủy tinh làm mái cung đình,
Lưu ly lạc để nên hình cung môn,
Pha lê nát nhỏ làm bùn,
Minh châu làm nóc trên cành tưới cây.
Hương thơm bay thấu từng mây,
Bích thiên âu cũng mê say tấc lòng.
Quế xanh khóc vụng tủi thầm,
Tố Nga luống những mười phần giận thân.
Cỏ dao hái chốn Phương tân,
Sông Tương trông ngóng mỹ nhân dãi dầu.
Giữa dòng lơ lửng vì đâu?
Non sông đất cũ cớ sao chẳng về?
Đành nơi lưu lạc quản gì,
Thuyền quyên lỡ bước lắm bề gian truân.
Một lòng trung chính nghĩa nhân.
Lo chi mưa gió, phong trần, tuyết sương!
Chỉn e lạt phấn phai hương,
Tháng ngày thắm thoát, mỹ nhân ai hoài.
Nghe xong, đạo sĩ than rằng: nói chi ai oán thiết tha! Kìa chẳng xem đóa tử vi nở trên ao phượng, hoa thược dược mọc trước bệ vàng, cũng là địa vị thanh cao, thanh danh hiển hách, ơn trên thánh chúa, mưa móc dồi dào. Vội chi tủi phận hờn duyên, nước non lẩn thẩn toan bề đi đâu? Khách nghe nói như tình, như cảm, đem lòng kính mộ xiết bao. Khúc trai đình tay tiên đề vịnh, thơ phong đầu giọng ngọc ngâm nga. Nỗi lòng xin giải gần xa, kính dâng một phú hải hà xét xoi. (Bản dịch của C... Đ...)
Mạc Đĩnh Chi người làng Lũng Động, huyện Chí Linh (nay thuộc phủ Nam Sách, tỉnh Hải Dương), thông minh tuyệt vời, diện mạo rất xấu xí. Vì cái xấu xí đó mà xuýt chút con đường hoạn lộ của ông bị bế tắc; tuy vậy mà cũng nhờ đó, trên đài văn học, ông để lại cho đời một bài phú "Ngọc tỉnh liên" có giá trị.
Ông tài giỏi quá nên đời ông có nhiều giai thoại ngộ nghĩnh nửa thực nửa hư. Ông được người tôn sùng là "Lưỡng quốc Trạng nguyên". Vì ông đỗ Trạng nguyên ở nước nhà, rồi đi sứ sang Tàu, ông lại được vua Tàu sau khi xem văn ông lại cầm viết phê là Trạng nguyên nữa.
Thật là chuyện nửa tin nửa ngờ.
Nguyên ông đi sứ sang Tàu đời nhà Nguyên. Khi vào triều, vừa gặp người ngoại quốc dâng nhà vua một cây quạt. Vua bảo ông làm một bài minh (một thể văn ngày xưa) để đề vào quạt. Ông cầm bút viết ngay:
Lưu kim thước thạch, thiên địa vi lô
Nhĩ ư tư thời hề, Y, Chu cự nho.
Bắc phong kỳ lương, vũ tuyết tái đồ,
Nhĩ ư tư thời hề, Di, Tề ngã phu,
Y! Dụng chi tắc hành, xã chi tắc tàng
Duy ngã dữ nhĩ hữu thị phù!
Nghĩa là:
"Vàng chảy đá tan, trời đất như lò lửa, lúc ấy ngươi được như Y Doãn, Chu công là bực cự nho.
Gió bấc lạnh lùng mưa tuyết đầy đường, lúc ấy ngươi phải như Bá Di, Thúc Tề là kẻ bị đói.
Ôi! Dùng thì làm, bỏ thì cất,
Ta cùng ngươi cũng giống nhau chăng?"
Quần thần nhà Nguyên thấy bài minh cho là hay, cực kỳ khen ngợi. Có truyện chép: từ chữ "Y" trở xuống, vua Nguyên phê 4 chữ "Lưỡng quốc Trạng nguyên".
Ông đi sứ tàu, vì trời mưa gió nên đến cửa ải trễ. Lính đã đóng cửa. Nhưng muốn thử tài sứ Việt, quan Tàu đưa một vế câu đối xuống để ông đối. Vế rằng:
"Quá quan trì, quan quan bế, nguyện quá khách quá quan"
Nghĩa: "Qua ải chậm, cửa ải đóng, xin khách qua qua ải".
Ông liền đối:
"Xuất đối dị, đối đối nan, thỉnh tiên sinh trên đối"
Nghĩa: "Ra đối dễ, đối lại, khó, xin mời tiên sinh đối trước".
Người Tàu phục tài mở cửa quan cho qua.
Một quan Tể tướng nhà Nguyên mời ông vào phủ, cùng ngồi đàm luận. Trong phủ có treo một bức trướng thêu con chim sẻ vàng (hoàng tước) đậu trên cành trúc. Thêu khéo đẹp quá, ông tưởng là chim thật, bước đến đưa tay bắt. Người Nguyên cười ầm lên. Ông liền kéo ngay bức trướng xé toang ra. Chúng lấy làm lạ hỏi. Ông nói:
- Tôi nghe người ta họa bức mai tước (cây mai và chim sẻ) thì có, chớ chưa thấy họa bức trúc tước (cây trúc và chim sẻ) bao giờ. Vả chăng trúc là quân tử, tước là tiểu nhân, nay bức trướng thêu trúc tước, ấy là cho tiểu nhân đứng trên quân tử. Tôi sợ e quân tử đạo tiêu, tiểu nhân đạo trưởng, nghĩa là quân tử suy mà tiểu nhân thịnh, cho nên tôi vì Thánh triều mà trừ đi đó. Chúng nghe rất lấy làm phục.
Nhưng cũng rất vô lý.
Ai đời sứ thần một nước dù là nước nhỏ đi nữa cũng là sứ thần, lỡ đi trễ mà chúng đóng cửa ải quan không cho vào, rồi ra câu đối ... Ông Trạng của một nước dù là nước nhỏ nhưng nước ấy đã từng phá Tống, bình Chiêm, vậy mà nhìn tranh thêu lại tưởng là thật; rồi giữa lúc đàm luận với vị Tể tướng cùng quan khách lại bỏ chạy chụp chim, thì thật là ngớ ngẩn hết chỗ nói.

Họa chăng, ông Trạng Việt Nam thẳng thắn phê bình tranh Tàu trước vị Tể tướng nước Tàu, rồi người sau thêm nhưn nhị vào cho vui câu truyện có tính cách khôi hài chăng?