Bạn đã thực sự học tiếng Anh chưa?
Muốn nói được tiếng Việt, trước tiên bạn nghe tiếng Việt từ trong bụng mẹ, khi ra đời được nghe tiếng của những người xung quanh, dần dần bạn hiểu từng ít một những từ người lớn nói với bạn, ban đầu là bạn biết đưa tay lên “ bye bye”. Rồi bạn biết làm mặt xấu, bạn biết làm theo những lời người lớn nói, dù chưa nói được như họ.
Rồi bạn lớn dần lên, bạn bắt chước những từ đơn giản như bà, ba, ma, mẹ…và nhiều từ khác nữa. Rồi bạn nói được 2 từ 1 lúc, bố mẹ bạn reo lên sung sướng và hạnh phúc. Rồi cứ như thế bạn cứ nghe người lớn nói gì là bắt chước, đôi khi không hiểu cũng bắt chước. Rồi đến khi bạn biết diễn tả những điều mình muốn nói: lúc đầu là “ước, ước” ( nước), rồi “nước”, rồi, “mẹ ơi, nước”, rồi “mẹ ơi, con khát nước”, rồi “ mẹ yêu làm ơn cho con cốc nước ạ”!!!
Học tiếng Anh cũng y hệt như thế.
Ban đầu bạn phải nghe tiếng Anh thật thật nhiều, nhiều như trẻ con nghe người lớn nói tiếng Việt ( không phải 1 hay 2h mỗi ngày mà là 4h – 8h mỗi ngày, tuỳ thuộc môi trường bạn sống). Vấn đề là chúng ta phải làm điều đó 1 cách chủ động. Và vì chúng ta không phải là người bản ngữ nên các âm của Tiếng Anh nghe sẽ rất lạ. Nên kết hợp với giai đoạn “tắm ngôn ngữ” với việc học phát âm để nhận ra và biết cách tạo nên 1 âm của tiếng Anh ( chứ không lấy các âm tiếng Việt để “đọc tạm”).
Bạn có bao giờ tự hỏi: Tại sao có nhiều người miền Trung có thể dễ dàng nói 2 giọng ( giọng miền Trung và giọng miền Bắc) mà có ít người miền Bắc làm được điều đó? Nguyên nhân là vì từ nhỏ đến lớn, người miền Trung nghe RADIO, xem TV với chương trình TW, và các chương trình này tất nhiên được nói bằng tiếng Bắc. Mặc dù khi ở miền Trung, họ không cố tình bắt chước cách nói của miền Bắc, nhưng chỉ sau khi ra HN học ĐH khoảng 2 tuần, rất nhiều người có thể nói y hệt giọng Bắc, đó là kết quả của quá trình nghe từ bé đến lớn. ….( NGHE)
Phần 1: Phát âm
1. Tại sao phải học phát âm?
- Nếu giờ bạn nói chuyện với 1 người miền Nam và 1 người miền Trung, họ nói rất nhanh theo giọng địa phương của họ, bạn có hiểu rõ 100% một cách dễ dàng những gì họ đang nói không ? Nếu câu trả lời là KHÔNG, thì mọi thứ đã rõ.
Nếu cùng là tiếng Việt, chỉ khác nhau về cách phát âm và ngữ điệu 1 chút, mà chúng ta còn không hiểu rõ người đối diện đang nói gì, thì 1 điều hiển nhiên là khi chúng ta nói tiếng Anh theo giọng Việt nam, người bản ngữ sẽ không hiểu hoặc khó khăn lắm mới hiểu được những gì chúng ta nói.
- Điều gì xảy ra nếu bạn phát âm sai:
+ Người bản ngữ không hiểu điều bạn nói ( dù bạn bè và giáo viên người Việt hiểu bạn đang nói gì).
+ Bạn hiểu những gì GV người Việt giảng nhưng khi xem phim thì lại không hiểu những gì diễn viên đang nói (nếu có subtitle tiếng Anh bạn lại hiểu nội dung của phim – lúc đó vấn đề của bạn không còn là Vocabulary nữa, mà là vấn đề của phát âm. Lúc đó người bản ngữ phải cố để hiểu bạn như cách bạn cố để hiểu người miền khác nói chuyện bằng giọng địa phương của họ.
+ Nếu bạn phát âm không chuẩn, sẽ không nói đúng từ Thank you, thậm chí không nói đúng từ hello, bạn bị nhầm lần giữa “ u dài”, “u ngắn”, “ i dài”, “I ngắn”, bạn sẽ ngập ngừng khi nói tiếng Anh và cũng ngập ngừng khi nghe tiếng Anh…vv
+ Nếu bạn nói rất lưu loát nhưng phát âm không chuẩn, không có ngữ điệu, không có cảm xúc, thì bài nói của bạn chẳng khác gì bài giảng dài lê thê của thầy giáo dạy môn giáo dục công dân ở trường cấp 3, chẳng ai muốn nghe cả.
- Lợi ích của phát âm đúng:
+ Bạn nói tiếng Anh “Tây” hơn, hay hơn, chuyên nghiệp hơn.
+ Kĩ năng nghe được cải thiện rất lớn.
+ Người bản ngữ dễ dàng hiểu bạn nói.
+ Dễ dàng phân biệt các âm khó với nhau.
+ Spelling của bạn được cải thiện rất nhiều. Bản thân mình HIẾM khi viết từ vựng ra để học thuộc, nhưng khi làm bài viết lại có rất ít lỗi spelling, đó là kết quả của việc não đã vô thức tìm ra các quy luật liên quan giữa phát âm và spelling trong tiếng Anh.
2. Học phát âm lúc nào?
- Có rất nhiều người hỏi mình là: ngữ pháp của em chưa tốt, từ vựng của em chưa nhiều thì làm sao có thể học phát âm?
Câu trả lời là: việc biết cách phát âm từng từ 1 trong tiếng Anh không liên quan đến việc bạn đã có bao nhiêu từ vựng hay sắp xếp các từ đó trong câu như thế nào. Vấn đề ở chỗ, nếu bạn không học phát âm trước, thì những từ mà bạn đang biết đều bị phát âm sai, giờ bạn lại mất thêm thời gian để sửa lại cách nói những từ đó (việc này giống như 1 tờ giấy trắng, bạn đã viết bút chì lên đó những nội dung không hay lắm, bây giờ bạn phải tẩy đi và làm lại – trừ khi bạn rất cẩn thận, nếu không trên giấy vẫn có “vết” của những gì đã có trong quá khứ).
Cho nên với những bạn chưa biết gì về tiếng Anh, phát âm là 1 lợi thế, vì bây giờ các bạn có thể trực tiếp viết lên tờ giấy trắng của mình một cách đẹp đẽ.
Phát âm chính là điều đầu tiên các bạn cần phải học trước.
-
Cần phải học gì khi học phát âm? có 3 thành tố chính:
+ Phát âm:
+ Ngữ điệu:
+ Nối âm:
Bạn phải học cả 3 phần trên kết hợp với nhau, tài liệu tuyệt vời cho việc học này 2 bộ:
Master Spoken English và American Accent Training ( cả 2 bộ này đều có thể mua trên hiệu sách Trang – 40 bà Triệu). ( Khoảng 200K bao gồm cả sách), nếu không bạn có thể tìm ở trên mạng.
-
Cần học phát âm thế nào cho hiệu quả?
+ Mỗi khi học phát âm, bạn nên chuẩn bị 1 cái gương để so sánh khẩu hình của mình với khẩu hình của người hướng dẫn. Khi khẩu hình đúng, vị trí đặt lưỡi đúng, bạn sẽ dễ dàng tạo ra âm giống với cách người bản ngữ nói.
+ Sau khi luyện tập xong, bạn nên ghi âm lại cách phát âm của mình, rồi so sánh với bản gốc và luyện tiếp cho đến lúc thấy hài lòng hoàn toàn.
+ Nếu bạn theo học 1 lớp phát âm:
Hãy hoàn thành mọi bài tập giáo viên yêu cầu 1 cách xuất sắc ( chứ đừng luyện chỉ biết rồi tuần sau lại quên mất).
+ Nếu bạn tự học phát âm:
· Mỗi ngày học 1 âm cho thành thục ( lặp lại không dưới 50 lần).
· Thứ 7 và CN không học âm mới, mà ôn lại toàn bộ các âm đã học trong tuần.
· 3 ngày cuối tháng thì ôn lại những gì đã học trong tháng.
Đó là những gì thầy Examiner ở ACET bảo với mình, nhưng mình nghĩ chỉ có …người máy mới làm được như thế này. Mình có cách khác hay hơn, đó là lên kế hoạch là mình phải dành ít nhất 5 ngày trong tháng để ôn tập lại những gì đã học, và hãy làm điều đó khi mình có “HỨNG THÚ”.
+ Khi bạn học ngữ điệu: điều quan trọng nhất chính là cảm xúc của người nói. Vì vậy hãy học ngữ điệu qua 1 đoạn phim ngắn dành cho trẻ con, hoặc mua truyện CD được đọc bằng tiếng Anh ( Peter Pan, Alice in wonderland…). Cố gắng bắt chước ý hệt họ nhé ( mời bạn tham khảo thêm cách học tiếng Anh qua phim ở :
https://lenguyet.vn/home/tintuc/625-hc-ting-anh-qua-phim.html.
Mỗi tuần cố gắng ghi âm được 1 đoạn khoảng 5 phút có ngữ điệu mạnh và tự nhiên.
3. Học phát âm với ai?
- Nếu bạn hoặc con cháu bạn ít hơn 11 tuổi, hãy cho cháu học với người bản ngữ, mỗi tuần 1 buổi liên tục trong 1 năm, rồi sau đó nghỉ học nếu không có điều kiện tiếp tục theo đuổi ( phải đảm bảo GV là người Anh, Mỹ hoặc Úc, Canada bản ngữ nhé). Vì ở tuổi này, các cháu có thể bắt chước và nói y hệt cách phát âm của người bản ngữ, sau này khi lên THPT, nếu muốn đi du học, lại tiếp tục học tiếng Anh, thì khả năng phát âm vẫn được như hồi bé. Nếu học tiếng Anh sau 11 tuổi, thì dù có nói tốt thế nào, cũng sẽ bị nhiễm âm tiếng Việt 1 chút ở trong đó.
- Nếu bạn học phát âm với người bản ngữ: hãy đảm bảo người đó có khả năng sư phạm, thực sự quan tâm đến sự tiến bộ của học viên, phải kiên trì giúp bạn sửa âm chứ không phải chỉ làm cho xong giờ làm việc rồi không có thêm sự giúp đỡ nào. Hội Đồng Anh và ACET có thể là sự lựa chọn của bạn ( nhưng học phí khá cao, nằm ngoài khả năng của nhiều người).
- Nếu bạn học với GV người Việt, hãy tìm hiểu kĩ để đảm bảo người đó có kĩ năng sư phạm, phát âm chuẩn và đặc biệt là biết nhiều cách khác nhau để giúp bạn tạo ra 1 âm đúng trong tiếng Anh, đừng tin vào những gì họ quảng cáo, hãy tìm hiểu những người đã từng học ở đó và hỏi họ kinh nghiệm.
- Có 1 điều hiển nhiên là bạn hoàn toàn có thể tự học phát âm, chỉ cần 1 schedule chặt chẽ, học cùng với 1 bạn có khả năng hát hay ( thẩm âm tốt) để giúp bạn nhận ra lỗi sai của mình vì bạn sẽ không tự nhận ra là mình đang nói sai ( cũng giống như các bạn nói ngọng L, N không biết là mình có đang nói chuẩn hay không). Điều quan trọng nữa là hãy học nhóm cùng những người chăm chỉ, có mục tiêu, biết phấn đấu cho mục đích của mình. Đừng học với những người cả thèm chóng chán, vì họ sẽ kéo bạn xuống khi họ bị “đao”.
4. Học ở chỗ nào?
- Bạn nên tìm những nơi yên tĩnh để học phát âm, vì bạn cần phải nghe thật rõ cách họ nói thì mới có thể bắt chước đúng được.
- Khi bạn học phát âm, yêu cầu bắt buộc là phải đọc thật to, làm như thế, não bạn sẽ dễ nhận biết âm hơn, ghi nhớ dài hạn hơn. Hãy tìm 1 nơi mà sự nói to đó không làm phiền đến người khác.
5.
Nếu em tự học phát âm, mỗi ngày em có thể làm gì?
- Từ quan trọng nhất trong câu trên là “MỖI NGÀY”, nếu bạn chỉ cần làm đúng mỗi ngày, thì bạn đã nắm 80% thành công rồi. Và sau đây là một vài gợi ý để bạn có thể tham khảo:
+ Sáng: sau khi đánh răng, rửa mặt, ăn sáng, bạn hãy uống 1 cốc nước thật đầy ( chuẩn bị 1 ấm nước bên cạnh, vì học phát âm làm bạn khát nước do nói nhiều). Hãy học 1 âm, luyện đi luyện lại khoảng 50 lần, đọc các từ chứa âm đó ( mất khoảng 30 – 40 phút).
+ Cả ngày: cho tai nghe lên và nghe các từ đó bất cứ lúc nào có thể.
+ Tối: 20’ trước khi đi ngủ, tập đọc lại các từ đó, vì khi bạn chìm vào giấc ngủ, não bạn sẽ tiếp tục “học” thay bạn.
