Beretta PM12 được xem là khẩu tiểu liên thành công của Ý với các đặc tính nhỏ gọn, an toàn và dễ sử dụng.
Sự kế thừa của 38A M.A.B
SMG là dự án của Beretta nhằm chế tạo một khẩu tiểu liên mới, đáp ứng những yêu cầu khác nhau của thị trường. Họ bắt đầu chương trình với hai sản phẩm chính là "18" và "18/10". Nhà máy Gardone (thuộc Beretta) đã sản xuất một trong những súng tiểu liên tốt nhất vào năm 1938, với khẩu 38A M.A.B.
Sự kết hợp giữa công nghệ sản xuất, thiết kế và đạn mới đã làm cho khẩu súng trở nên thực sự tốt và mạnh mẽ. Loại đạn 9M38 được chứng minh là uy lực hơn nhiều so với đạn 9 mm Parabellum truyền thống. Tuy nhiên, 38A M.A.B vẫn còn một vài nhược điểm giống các khẩu tiểu liên khác, đó chính là sự cồng kềnh, không thua gì một khẩu súng trường.
Vài đầu những năm 1950, Beretta quyết định rằng khẩu tiểu liên tương lai của họ cần có các tính năng đầy đủ như M.A.B, nhưng phải nhỏ gọn và an toàn khi hoạt động trong nhiều binh chủng khác nhau. Theo Beretta, khẩu súng mới yêu cầu "đơn giản trong cả thiết kế lẫn sử dụng", "mức độ an toàn rất cao" và "giảm kích thước cũng như khối lượng".
Hơn nữa, cần lưu ý rằng khẩu súng mới đặc biệt thích hợp cho tác chiến đô thị (QCB) và môi trường cây cỏ dày đặc. Đồng thời sử dụng tốt trong đơn vị cơ giới, lực lượng đặc biệt, cũng như cảnh sát. Điều đó có nghĩa là súng phải có tầm bắn hiệu quả lên đến 200 m.
Năm 1951, kỹ sư Salza nhận trọng trách chế tạo mẫu súng mới. Kết quả là ông cùng các đồng nghiệp đã chế tạo được khẩu tiểu liên có tên gọi Beretta PM12.
Một khẩu tiểu liên hoàn hảo lúc bấy giờ
Khối lượng cơ bản của PM12 là 3 kg, nếu gắn thêm hộp đạn đầy thì tăng thêm 0,6 kg. Chiều dài khi gập/mở báng là 418/660 mm, nòng dài 200 mm. Nhìn bề ngoài thì súng có vẻ rất đơn giản, tuy nhiên việc thiết kế và chế tạo không hề nhẹ nhàng, có thể xem đây là một trong những tinh hoa của Beretta.
Thân súng được đúc từ kim loại, có dạng hình trụ, hai đầu bị chặn bởi vít, phía trước để cố định khóa nòng bên trong, còn phía sau là để giữ lò xo. Phía dưới thân có lẽ là phần phức tạp nhất của khẩu súng vì chứa cò, cơ cấu kích hoạt, khe giữ hộp tiếp đạn cũng như tay nắm, mà tất cả chúng đều thẳng hàng và thẩm mỹ.
Phía bên trái thân súng có một khe nhỏ, đây là vị trí gắn cần lên đạn. Khe được đặt lệt về phía trước nòng, thiết kế này có thể liên tưởng đến một khẩu tiểu liên hiện đại hơn là MP5 của H&K. Đặc biệt, tay nắm nạp đạn có dạng 1/4 hình trụ lớn, giúp việc lên đạn dễ dàng hơn.
Bỏ lại phía sau chiếc báng bằng gỗ nặng nề và không hiệu quả, PM12 sử dụng báng đơn giản có dạng một thanh thép dập, gấp lại được dễ dàng. Đây là kiểu báng súng rất nổi tiếng trên Vz23 của Czech và Uzi của Israel. Ngoài ra, phía trước súng là sự xuất hiện của tay nắm bằng polymer với thiết kế đề cao đến độ thoải mái cho người dùng.
Nòng súng làm bằng thép tốt, mạ chrome để chống mài mòn, cho tuổi thọ cao. Thiết kế lò xo lồng bên ngoài nòng được xem là tối ưu đối với những khẩu súng có kích thước ngắn, không bắt buộc phải tăng chiều dài nòng cũng như khối lượng của khóa nòng.
Trong khoang chứa khóa nòng có các rãnh, cho phép chi tiết này chuyển động trong các điều kiện bất lợi như bùn, bụi, hoặc cát. Bên ngoài súng được sơn phủ một lớp nhựa epoxy để chống hư hại do môi trường gây ra.
PM12 vẫn sử dụng thước ngắm truyền thống. Điểm ruồi phía trước có thể điều chỉnh để bù gió lẫn độ cao. Thước ngắm phía sau dạng lật, tương tự như khẩu Carbine M1, có thể nhanh chóng điều chỉnh để bắn mục tiêu ở khoảng cách 100 và 200 m.
Nhà sản xuất cũng cho phép PM12 gắn một số kính ngắm khác nhau, giúp hỗ trợ binh sĩ tốt hơn trong chiến đấu.
Súng sử dụng cơ chế nạp đạn bằng phản lực bắn, từng được chứng minh là rất hiệu quả trên các khẩu tiểu liên hay súng ngắn. Đạn được bắn đi từ khóa nòng mở với tốc độ tác xạ khoảng 550 viên/phút.
Khóa an toàn ở vị trí ngón tay cái khi nắm súng, có 3 chế độ: "S" - an toàn, "1" - bán tự động và "R" (Raffica) - hoàn toàn tự động. Bên cạnh đó, Beretta còn bổ sung chế độ khóa an toàn tự động và thủ công, làm cho PM12 trở thành một khẩu tiểu liên rất an toàn và tin cậy.
Với phiên bản PM12S, nhà sản xuất thậm chí còn trang bị cho khẩu súng một đòn bẩy an toàn ở phía trước tay nắm chính, chỉ cho phép súng khai hỏa khi nhấn vào bộ phận này.
PM12 tương thích đạn 9 x 19 mm Parabellum như nhiều khẩu tiểu liên khác. Đầu đạn do PM12 bắn ra có sơ tốc 380 m/s, súng sử dụng các loại hộp tiếp đạn thẳng có sức chứa 20, 30 hoặc 40 viên.
PM12 là một khẩu tiểu liên mang những đặc tính tốt như: nhỏ gọn, an toàn và dễ sử dụng. Súng được trang bị cho lực lượng vũ trang nhiều quốc gia gồm: Ý, Indonesia, Iran, Sudan... nó còn xuất hiện trong nhiều cuộc xung đột cũng như nội chiến trên khắp thế giới.
Tuy vậy, với tuổi đời hơn 50 năm của mình, PM12 đã bộc lộ một số nhược điểm và đang dần được thay thế bởi các loại súng tiểu liên hiện đại hơn.