GMA Việt Nam
Thành viên
- Tham gia
- 29/7/2025
- Bài viết
- 12
1/ Giới thiệu: Khi yêu thương đi kèm tổn thương
Không cha mẹ nào muốn làm con tổn thương. Nhưng trong thực tế, rất nhiều hành động xuất phát từ yêu thương lại khiến trẻ bị tổn thương sâu sắc mà cha mẹ không hay biết.
Một câu nói vô tình như:
“Con thật là vụng về quá!”
“Nhìn bạn kìa, sao con không được như thế?”
“Bố mẹ làm thế là vì con đấy!”
— tưởng như bình thường, nhưng lại tạo ra những vết xước trong lòng trẻ, khiến con thu mình, sợ sai và mất niềm tin vào bản thân.
Các nhà tâm lý học gọi đó là “bẫy tâm lý trong nuôi dạy con” — khi cha mẹ hành động theo cảm xúc hoặc kinh nghiệm cũ, mà quên rằng não bộ và tâm lý của trẻ cần được nuôi dưỡng bằng sự thấu hiểu, không phải áp lực.
Bài viết này sẽ giúp phụ huynh nhận diện 5 bẫy tâm lý phổ biến nhất, cùng cách “thoát ra” nhẹ nhàng nhưng hiệu quả để con phát triển khỏe mạnh cả trí tuệ lẫn cảm xúc.
2/ 05 bẫy tâm lý khi ba mẹ dạy con
2.1 Bẫy tâm lý 1: “Nói lặng lời để con nhớ lâu hơn”
Thực tế sai lầm
Nhiều cha mẹ tin rằng: “Nói nhẹ con không nghe đâu, phải nói mạnh mới nhớ.”
Nhưng não bộ trẻ em không ghi nhớ trong sợ hãi, mà ghi nhớ trong trạng thái an toàn.
Khi bị quát, vùng amygdala (não cảm xúc) hoạt động mạnh, ức chế vùng vỏ não trước trán – nơi xử lý lý trí và học tập.
Kết quả: con chỉ nhớ cảm giác bị mắng, chứ không nhớ bài học.
Cách thoát ra
Giữ giọng nói bình tĩnh và rõ ràng.
Sau khi con bình tĩnh, hỏi:
“Con nghĩ điều gì khiến mình làm vậy?”
Giúp con tự phản tư – đây là cách ghi nhớ sâu hơn bất kỳ lời răn dạy nào.
Khoa học thần kinh chứng minh: Khi trẻ được khuyến khích nói về cảm xúc, vùng não trước trán sẽ phát triển nhanh hơn, giúp con kiểm soát hành vi và cảm xúc tốt hơn.
2.2. Bẫy tâm lý 2: “So sánh để con có động lực”
Thực tế sai lầm
So sánh là “văn hóa quen thuộc” trong nhiều gia đình Việt:
“Bạn học giỏi thế mà con thì…”
“Anh con ngoan hơn con đấy.”
Nhưng sự so sánh không tạo động lực – mà tạo áp lực.
Trẻ nghe đi nghe lại sẽ hình thành suy nghĩ:
“Mình không đủ tốt.”
“Dù cố thế nào, bố mẹ vẫn chẳng hài lòng.”
Hậu quả là trẻ tự ti, hoặc ngược lại – phản kháng để chứng tỏ mình.
Cách thoát ra
Đánh giá con dựa trên tiến bộ của chính con, không dựa trên người khác.
Thay vì “Sao con không như bạn?”, hãy thử:
“Mẹ thấy con hôm nay tập trung hơn hôm qua, giỏi lắm!”
Khi cha mẹ nhìn thấy nỗ lực nhỏ, con sẽ có động lực lớn để tiếp tục cố gắng.
“So sánh giết chết sự tự tin. Ghi nhận khơi dậy tiềm năng.”
Cách nói nhẹ nhàng, tin tưởng này giúp trẻ tăng dopamine (hormone động lực), cải thiện khả năng tập trung và ghi nhớ.
2.3. Bẫy tâm lý 3: “Con sai - phải chỉnh ngay lập tức”
Thực tế sai lầm
Khi thấy con cư xử chưa đúng, cha mẹ thường phản ứng ngay lập tức — đôi khi trong lúc đang giận, hoặc khi con cũng đang căng thẳng.
Nhưng lúc đó, não con đang đóng lại, không tiếp nhận lời khuyên.
Cách thoát ra
Tạm dừng 1 phút trước khi nói.
Thay vì:
“Con im ngay, mẹ nói bao lần rồi!”
Hãy nói:
“Mẹ thấy con đang tức, mình nghỉ 1 chút nhé.”
Khi con bình tâm, hãy cùng con tìm giải pháp, không tìm lỗi.
Đây là kỹ năng quan trọng gọi là “phản ứng chậm” (slow response) — giúp cha mẹ điều chỉnh cảm xúc trước khi điều chỉnh con.
Nghiên cứu tại Đại học Yale cho thấy: Trẻ được dạy cách bình tĩnh qua gương cha mẹ có khả năng kiểm soát cảm xúc tốt hơn 45% so với nhóm thường xuyên bị phản ứng gắt.
2.4 Bẫy tâm lý 4: “Kỳ vọng cao vì muốn con tốt hơn”
Thực tế sai lầm
Kỳ vọng không xấu, nhưng khi vượt quá khả năng của con, nó trở thành gánh nặng.
Trẻ 6 tuổi chưa thể kiên trì như người lớn, cũng chưa thể hiểu “thành công” theo nghĩa cha mẹ mong.
Áp đặt kỳ vọng khiến trẻ mất hứng thú học, giảm tự tin và dễ lo âu.
Cách thoát ra
Hạ kỳ vọng xuống mức “thử thách vừa đủ”.
Hỏi con:
“Con muốn đạt mục tiêu này bằng cách nào?”
Cho con quyền chủ động trong kế hoạch học tập hoặc việc nhỏ hàng ngày.
Bằng cách này, con không bị ép, mà được trao quyền — đây chính là gốc rễ của tư duy tự lập và trách nhiệm.
“Khi con được tin tưởng, con học cách tin vào chính mình.”
2.5. Bẫy tâm lý 5: “Phải nghiêm khắc mới là cha mẹ tốt”
Thực tế sai lầm
Kỳ vọng không xấu, nhưng khi vượt quá khả năng của con, nó trở thành gánh nặng.
Trẻ 6 tuổi chưa thể kiên trì như người lớn, cũng chưa thể hiểu “thành công” theo nghĩa cha mẹ mong.
Áp đặt kỳ vọng khiến trẻ mất hứng thú học, giảm tự tin và dễ lo âu.
Cách thoát ra
Hạ kỳ vọng xuống mức “thử thách vừa đủ”.
Hỏi con:
“Con muốn đạt mục tiêu này bằng cách nào?”
Cho con quyền chủ động trong kế hoạch học tập hoặc việc nhỏ hàng ngày.
Bằng cách này, con không bị ép, mà được trao quyền — đây chính là gốc rễ của tư duy tự lập và trách nhiệm.
“Khi con được tin tưởng, con học cách tin vào chính mình.”
3/ Khi cha mẹ hiểu - con mới thực sự trưởng thành
Trẻ không chỉ học bằng lời dạy, mà học bằng cảm xúc và hành vi của cha mẹ.
Khi cha mẹ thay đổi cách phản ứng, con sẽ thay đổi cách đáp lại.
Một lời nói nhẹ nhàng có thể chữa lành.
Một cái ôm sau khi sai có thể dạy con về sự tha thứ.
Một ánh mắt cảm thông có thể giúp con can đảm sửa sai.
Nuôi dạy con không phải là kiểm soát – mà là kết nối.
Tại GMA Việt Nam, các chuyên gia giáo dục não bộ luôn nhấn mạnh rằng:
“Muốn dạy con giỏi, trước hết cha mẹ cần hiểu hoạt động của não bộ.”
Khi phụ huynh hiểu cách cảm xúc ảnh hưởng đến sóng não và khả năng học tập, cha mẹ sẽ biết khi nào nên nói – khi nào nên dừng – và khi nào nên ôm con thật chặt.
4/ GMA Việt Nam – Đồng hành cùng cha mẹ trên hành trình giáo dục bằng yêu thương và khoa học
Tại GMA VN, mỗi chương trình đào tạo – từ Memohack, Hyperhack đến MemoState – đều được thiết kế không chỉ để phát triển trí nhớ và tư duy, mà còn để cân bằng cảm xúc và xây dựng nhân cách trưởng thành cho trẻ.
Chúng tôi tin rằng:
“Trí tuệ phát triển tốt nhất khi cảm xúc được yêu thương và thấu hiểu.”
Vì thế, song song với việc rèn luyện cho học viên, GMA VN cũng đồng hành cùng phụ huynh qua các buổi hội thảo, chia sẻ và hướng dẫn kỹ năng làm cha mẹ trong thời đại mới.
5/ Kết luận: Khi yêu thương đủ sâu, tiếng nói trở nên nhẹ nhàng
Không có cha mẹ hoàn hảo – chỉ có cha mẹ đang nỗ lực mỗi ngày để hiểu con hơn.
Thoát khỏi 5 “bẫy tâm lý” trên không dễ, nhưng chỉ cần cha mẹ bắt đầu bằng sự nhận ra và thay đổi nhỏ mỗi ngày, con sẽ cảm nhận được tình yêu lớn nhất.
“Trẻ không cần cha mẹ hoàn hảo – trẻ cần cha mẹ biết học lại cách yêu thương.”
Nếu mỗi lần định la mắng, cha mẹ dừng lại và hỏi:
“Lúc này con cần tôi dạy dỗ hay cần tôi yêu thương?”
Thì chắc chắn, cả cha mẹ và con đều sẽ cùng nhau học được cách bình tĩnh, thấu hiểu và lớn lên trong yêu thương.
-> Xem thêm những bài viết hữu ích, giúp ba mẹ trở thành người bạn đồng hành cùng con trên chặng đường lớn khôn TẠI ĐÂY
Các kênh liên hệ với chúng tôi:
Call/Zalo: 0981 586 907 (Mr. Vũ Anh Tuấn)
GMA Việt Nam – Học Viện Trí Tuệ Thiên Tài
CS1: NO24 LK 829 Khu đất dịch vụ Bờ Hội, La Khê, Hà Đông, Hà Nội
CS2: Số 21 Trần Kim Xuyến, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội.
Không cha mẹ nào muốn làm con tổn thương. Nhưng trong thực tế, rất nhiều hành động xuất phát từ yêu thương lại khiến trẻ bị tổn thương sâu sắc mà cha mẹ không hay biết.
Một câu nói vô tình như:
“Con thật là vụng về quá!”
“Nhìn bạn kìa, sao con không được như thế?”
“Bố mẹ làm thế là vì con đấy!”
— tưởng như bình thường, nhưng lại tạo ra những vết xước trong lòng trẻ, khiến con thu mình, sợ sai và mất niềm tin vào bản thân.
Các nhà tâm lý học gọi đó là “bẫy tâm lý trong nuôi dạy con” — khi cha mẹ hành động theo cảm xúc hoặc kinh nghiệm cũ, mà quên rằng não bộ và tâm lý của trẻ cần được nuôi dưỡng bằng sự thấu hiểu, không phải áp lực.
Bài viết này sẽ giúp phụ huynh nhận diện 5 bẫy tâm lý phổ biến nhất, cùng cách “thoát ra” nhẹ nhàng nhưng hiệu quả để con phát triển khỏe mạnh cả trí tuệ lẫn cảm xúc.
2/ 05 bẫy tâm lý khi ba mẹ dạy con
2.1 Bẫy tâm lý 1: “Nói lặng lời để con nhớ lâu hơn”
Thực tế sai lầm
Nhiều cha mẹ tin rằng: “Nói nhẹ con không nghe đâu, phải nói mạnh mới nhớ.”
Nhưng não bộ trẻ em không ghi nhớ trong sợ hãi, mà ghi nhớ trong trạng thái an toàn.
Khi bị quát, vùng amygdala (não cảm xúc) hoạt động mạnh, ức chế vùng vỏ não trước trán – nơi xử lý lý trí và học tập.
Kết quả: con chỉ nhớ cảm giác bị mắng, chứ không nhớ bài học.
Cách thoát ra
Giữ giọng nói bình tĩnh và rõ ràng.
Sau khi con bình tĩnh, hỏi:
“Con nghĩ điều gì khiến mình làm vậy?”
Giúp con tự phản tư – đây là cách ghi nhớ sâu hơn bất kỳ lời răn dạy nào.
Khoa học thần kinh chứng minh: Khi trẻ được khuyến khích nói về cảm xúc, vùng não trước trán sẽ phát triển nhanh hơn, giúp con kiểm soát hành vi và cảm xúc tốt hơn.
2.2. Bẫy tâm lý 2: “So sánh để con có động lực”
Thực tế sai lầm
So sánh là “văn hóa quen thuộc” trong nhiều gia đình Việt:
“Bạn học giỏi thế mà con thì…”
“Anh con ngoan hơn con đấy.”
Nhưng sự so sánh không tạo động lực – mà tạo áp lực.
Trẻ nghe đi nghe lại sẽ hình thành suy nghĩ:
“Mình không đủ tốt.”
“Dù cố thế nào, bố mẹ vẫn chẳng hài lòng.”
Hậu quả là trẻ tự ti, hoặc ngược lại – phản kháng để chứng tỏ mình.
Cách thoát ra
Đánh giá con dựa trên tiến bộ của chính con, không dựa trên người khác.
Thay vì “Sao con không như bạn?”, hãy thử:
“Mẹ thấy con hôm nay tập trung hơn hôm qua, giỏi lắm!”
Khi cha mẹ nhìn thấy nỗ lực nhỏ, con sẽ có động lực lớn để tiếp tục cố gắng.
“So sánh giết chết sự tự tin. Ghi nhận khơi dậy tiềm năng.”
Cách nói nhẹ nhàng, tin tưởng này giúp trẻ tăng dopamine (hormone động lực), cải thiện khả năng tập trung và ghi nhớ.
2.3. Bẫy tâm lý 3: “Con sai - phải chỉnh ngay lập tức”
Thực tế sai lầm
Khi thấy con cư xử chưa đúng, cha mẹ thường phản ứng ngay lập tức — đôi khi trong lúc đang giận, hoặc khi con cũng đang căng thẳng.
Nhưng lúc đó, não con đang đóng lại, không tiếp nhận lời khuyên.
Cách thoát ra
Tạm dừng 1 phút trước khi nói.
Thay vì:
“Con im ngay, mẹ nói bao lần rồi!”
Hãy nói:
“Mẹ thấy con đang tức, mình nghỉ 1 chút nhé.”
Khi con bình tâm, hãy cùng con tìm giải pháp, không tìm lỗi.
Đây là kỹ năng quan trọng gọi là “phản ứng chậm” (slow response) — giúp cha mẹ điều chỉnh cảm xúc trước khi điều chỉnh con.
Nghiên cứu tại Đại học Yale cho thấy: Trẻ được dạy cách bình tĩnh qua gương cha mẹ có khả năng kiểm soát cảm xúc tốt hơn 45% so với nhóm thường xuyên bị phản ứng gắt.
2.4 Bẫy tâm lý 4: “Kỳ vọng cao vì muốn con tốt hơn”
Thực tế sai lầm
Kỳ vọng không xấu, nhưng khi vượt quá khả năng của con, nó trở thành gánh nặng.
Trẻ 6 tuổi chưa thể kiên trì như người lớn, cũng chưa thể hiểu “thành công” theo nghĩa cha mẹ mong.
Áp đặt kỳ vọng khiến trẻ mất hứng thú học, giảm tự tin và dễ lo âu.
Cách thoát ra
Hạ kỳ vọng xuống mức “thử thách vừa đủ”.
Hỏi con:
“Con muốn đạt mục tiêu này bằng cách nào?”
Cho con quyền chủ động trong kế hoạch học tập hoặc việc nhỏ hàng ngày.
Bằng cách này, con không bị ép, mà được trao quyền — đây chính là gốc rễ của tư duy tự lập và trách nhiệm.
“Khi con được tin tưởng, con học cách tin vào chính mình.”
2.5. Bẫy tâm lý 5: “Phải nghiêm khắc mới là cha mẹ tốt”
Thực tế sai lầm
Kỳ vọng không xấu, nhưng khi vượt quá khả năng của con, nó trở thành gánh nặng.
Trẻ 6 tuổi chưa thể kiên trì như người lớn, cũng chưa thể hiểu “thành công” theo nghĩa cha mẹ mong.
Áp đặt kỳ vọng khiến trẻ mất hứng thú học, giảm tự tin và dễ lo âu.
Cách thoát ra
Hạ kỳ vọng xuống mức “thử thách vừa đủ”.
Hỏi con:
“Con muốn đạt mục tiêu này bằng cách nào?”
Cho con quyền chủ động trong kế hoạch học tập hoặc việc nhỏ hàng ngày.
Bằng cách này, con không bị ép, mà được trao quyền — đây chính là gốc rễ của tư duy tự lập và trách nhiệm.
“Khi con được tin tưởng, con học cách tin vào chính mình.”
3/ Khi cha mẹ hiểu - con mới thực sự trưởng thành
Trẻ không chỉ học bằng lời dạy, mà học bằng cảm xúc và hành vi của cha mẹ.
Khi cha mẹ thay đổi cách phản ứng, con sẽ thay đổi cách đáp lại.
Một lời nói nhẹ nhàng có thể chữa lành.
Một cái ôm sau khi sai có thể dạy con về sự tha thứ.
Một ánh mắt cảm thông có thể giúp con can đảm sửa sai.
Nuôi dạy con không phải là kiểm soát – mà là kết nối.
Tại GMA Việt Nam, các chuyên gia giáo dục não bộ luôn nhấn mạnh rằng:
“Muốn dạy con giỏi, trước hết cha mẹ cần hiểu hoạt động của não bộ.”
Khi phụ huynh hiểu cách cảm xúc ảnh hưởng đến sóng não và khả năng học tập, cha mẹ sẽ biết khi nào nên nói – khi nào nên dừng – và khi nào nên ôm con thật chặt.
4/ GMA Việt Nam – Đồng hành cùng cha mẹ trên hành trình giáo dục bằng yêu thương và khoa học
Tại GMA VN, mỗi chương trình đào tạo – từ Memohack, Hyperhack đến MemoState – đều được thiết kế không chỉ để phát triển trí nhớ và tư duy, mà còn để cân bằng cảm xúc và xây dựng nhân cách trưởng thành cho trẻ.
Chúng tôi tin rằng:
“Trí tuệ phát triển tốt nhất khi cảm xúc được yêu thương và thấu hiểu.”
Vì thế, song song với việc rèn luyện cho học viên, GMA VN cũng đồng hành cùng phụ huynh qua các buổi hội thảo, chia sẻ và hướng dẫn kỹ năng làm cha mẹ trong thời đại mới.
5/ Kết luận: Khi yêu thương đủ sâu, tiếng nói trở nên nhẹ nhàng
Không có cha mẹ hoàn hảo – chỉ có cha mẹ đang nỗ lực mỗi ngày để hiểu con hơn.
Thoát khỏi 5 “bẫy tâm lý” trên không dễ, nhưng chỉ cần cha mẹ bắt đầu bằng sự nhận ra và thay đổi nhỏ mỗi ngày, con sẽ cảm nhận được tình yêu lớn nhất.
“Trẻ không cần cha mẹ hoàn hảo – trẻ cần cha mẹ biết học lại cách yêu thương.”
Nếu mỗi lần định la mắng, cha mẹ dừng lại và hỏi:
“Lúc này con cần tôi dạy dỗ hay cần tôi yêu thương?”
Thì chắc chắn, cả cha mẹ và con đều sẽ cùng nhau học được cách bình tĩnh, thấu hiểu và lớn lên trong yêu thương.
-> Xem thêm những bài viết hữu ích, giúp ba mẹ trở thành người bạn đồng hành cùng con trên chặng đường lớn khôn TẠI ĐÂY
Các kênh liên hệ với chúng tôi:
Call/Zalo: 0981 586 907 (Mr. Vũ Anh Tuấn)
GMA Việt Nam – Học Viện Trí Tuệ Thiên Tài
CS1: NO24 LK 829 Khu đất dịch vụ Bờ Hội, La Khê, Hà Đông, Hà Nội
CS2: Số 21 Trần Kim Xuyến, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội.
