Top 6 mẫu ký hiệu đám cháy phổ biến & phương pháp xử lý chuẩn PCCC

Trong công tác phòng cháy chữa cháy, việc hiểu rõ ký hiệu đám cháy đóng vai trò then chốt giúp người dùng chọn lọc đúng bí quyết dập lửa hiệu quả, an toàn. các đám cháy được phân loại dựa trên chất liệu cháy, mỗi dòng có đặc điểm riêng và yêu cầu xử lý khác nhau. Nắm vững ký hiệu đám cháy không chỉ giúp người dân và tổ chức chủ động trong phòng ngừa, mà còn đảm bảo xử lý sự cố kịp thời, hạn chế tối đa thiệt hại về người và tài sản. Bài viết này sẽ giúp người dùng tìm hiểu rõ hơn về ký hiệu đám cháy và bí quyết ứng dụng trong thực tiễn.

I. Ký hiệu đám cháy là gì​

Những loại ký hiệu đám cháy nguy hiểm

1. Định nghĩa ký hiệu đám cháy​

Ký hiệu đám cháy là hệ thống các chữ cái sử dụng để phân mẫu đám cháy theo bản chất vật liệu cháy. Mỗi ký hiệu tương ứng với một đội ngũ chất cháy mang đặc điểm riêng biệt, đòi hỏi cách thức xử lý và thiết bị chữa cháy phù hợp.

Thông thường, hệ thống ký hiệu này được tiêu chuẩn hóa theo quy định quốc tế NFPA (National Fire Protection Association) và phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam như QCVN 06:2021/BXD.

Ví dụ, đám cháy chất rắn được ký hiệu là A, chất lỏng dễ cháy là B, khí dễ cháy là C, kim mẫu là D, và dầu mỡ nấu ăn là K hoặc F.

2. Mục đích của việc phân​

Mục đích chính của việc phân mẫu đám cháy theo ký hiệu là:

• Hướng dẫn chọn lựa đúng thiết bị chữa cháy: ko nên toàn bộ bình chữa cháy đều dập được mọi dòng đám cháy. Ví dụ, bình CO2 rất hiệu quả cho đám cháy điện nhưng ko dùng cho kim mẫu cháy.
• Tăng hiệu quả dập lửa và hạn chế rủi ro: dùng đúng cách chữa cháy cho đúng mẫu vật liệu giúp nhanh chóng kiểm soát đám cháy, tránh lan rộng và gây thiệt hại lớn.

Theo báo cáo của Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy, khoảng 30% những vụ cháy được ghi nhận trong năm 2023 là do người dân tiêu dùng sai phương tiện chữa cháy ban đầu, dẫn đến cháy lan hoặc gây thương tích.

II.​

Những dòng ký hiệu đám cháy

1. Ký hiệu đám cháy​

• Chất cháy: các chất rắn thông thường như gỗ, giấy, vải, nhựa, cao su.
• Ký hiệu: Chữ A trong hình tam giác màu xanh lá cây.
• Đặc điểm nhận diện: Ngọn lửa cháy sáng, thường kèm theo khói đen hoặc trắng. Đám cháy để lại tro sau lúc cháy hết.
• Ứng dụng thực tế:
  • Bình chữa cháy bột ABC.
  • Bình nước chữa cháy áp lực hoặc hệ thống sprinkler tự động (phun nước).

Việc sử dụng nước hoặc bột ABC cho đám cháy mẫu A là phương án hiệu quả và phổ biến nhất trong nhà ở, văn phòng.

2. Ký hiệu đám cháy​

• Chất cháy: các chất lỏng dễ cháy như xăng, dầu, sơn, dung môi, cồn.
• Ký hiệu: Chữ B trong hình vuông màu đỏ.
• Đặc điểm nhận diện: Cháy nhanh, ngọn lửa bùng mạnh, bề mặt cháy sáng rực.
• Ứng dụng thực tế:
  • Tuyệt đối không sử dụng nước dập cháy dòng B vì nguy cơ làm cháy lan.
  • tiêu dùng bình chữa cháy bột BC, ABC hoặc bình chữa cháy foam chuyên dụng.

Theo thống kê năm 2023, đám cháy liên quan chất lỏng chiếm khoảng 18% tổng số vụ cháy tại các khu công nghiệp ở Việt Nam.

3. Ký hiệu đám cháy​

• Chất cháy: các dòng khí dễ cháy như LPG (gas), metan, propan, butan, axetylen.
• Ký hiệu: Chữ C trong hình tròn màu xanh da trời.
• Đặc điểm nhận diện: Cháy mạnh, mang nguy cơ nổ cao nếu tích tụ khí ko cháy kịp thời.
• Ứng dụng thực tế:
  • Cần ngắt nguồn phân phối khí trước lúc chữa cháy.
  • Sử dụng bình chữa cháy CO2 hoặc bình bột ABC để dập lửa.

Không được dùng nước hoặc bình foam thông thường cho đám cháy khí vì nguy cơ kích thích cháy lan hoặc phát nổ rất lớn.

4. Ký hiệu đám cháy​

• Chất cháy: Kim dòng dễ cháy như magie, titan, natri, kali, lithium.
• Ký hiệu: Chữ D trong hình ngôi sao màu vàng.
• Đặc điểm riêng biệt:
  • Khi cháy tạo nhiệt độ cực cao, thường trên 1000°C.
  • Phản ứng mạnh với nước hoặc CO2, dễ gây nổ hoặc bắn tung tóe.
• Ứng dụng thực tế:
  • sử dụng bình chữa cháy bột đặc chủng cho kim dòng (bột natri clorua hoặc grafit).
  • Tuyệt đối không dùng nước hoặc CO2 cho đám cháy kim loại.

Đám cháy loại D phổ biến tại nhà máy luyện kim, cơ khí chính xác hoặc khu nghiên cứu hóa chất.

5. Ký hiệu đám cháy​

• Chất cháy: Dầu mỡ thực phẩm, mỡ động vật, dầu chiên nấu trong bếp công nghiệp.
• Ký hiệu:
  • Chữ K trong hình lục giác màu đen (theo tiêu chuẩn Mỹ NFPA).
  • Chữ F trong quy chuẩn châu Âu và Việt Nam.
• Đặc điểm nhận diện: Cháy mạnh, dầu mỡ nóng dễ bắn tung tóe nếu phun nước vào.
• Ứng dụng thực tế:
  • Tiêu dùng bình chữa cháy hóa chất ướt (wet chemical) chuyên dụng cho bếp.
  • Một số bình foam đặc biệt cũng được sản xuất dành riêng cho loại đám cháy K/F.

Theo số liệu NFPA, hơn 57% vụ cháy nhà hàng tại Mỹ và Việt Nam đều liên quan tới dầu mỡ chiên nấu, cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của việc nhận diện đúng mẫu đám cháy này.

6. Ký hiệu đám cháy điện​

• Chất cháy: Thiết bị điện đang có điện áp như máy tính, tủ điện, động cơ, dây điện.
• Ký hiệu:
  • Biểu tượng tia sét hoặc hình ổ điện trong khung chữ nhật (tùy theo tiêu chuẩn quy định).
  • Trong thực tế tại Việt Nam, ký hiệu đám cháy điện thường tiêu dùng hình tia sét vàng hoặc chữ "E" trong hình vuông.
• Đặc điểm nhận diện:
  • Cháy thiết bị điện đi kèm với nguy cơ điện giật.
  • Lúc cháy, sở hữu thể phát sinh khói đen và tia lửa điện.
• Ứng dụng thực tế:
  • Ngắt nguồn điện trước lúc tiến hành chữa cháy.
  • Sử dụng bình chữa cháy CO2 hoặc bình bột ABC (đã bí quyết điện).

Tuyệt đối không tiêu dùng nước hoặc các dòng bình foam nước thông thường cho đám cháy điện chưa ngắt nguồn, vì nguy cơ điện giật rất cao.

III. Ý nghĩa thực tiễn của việc hiểu ký hiệu đám cháy​

Phân loại ký hiệu đám cháy theo tiêu chuẩn quốc tế

1. Giúp xử lý sự cố chính xác và nhanh chóng​

Việc hiểu rõ ký hiệu đám cháy đóng vai trò quan trọng trong việc chọn lựa đúng loại bình chữa cháy khi xảy ra sự cố. Mỗi loại đám cháy có tính chất khác nhau, yêu cầu thiết bị chữa cháy riêng biệt. Ví dụ:

• Đám cháy điện (loại C) nên sử dụng bình CO2 hoặc bình bột ABC, ko được dùng nước.
• Đám cháy chất lỏng dễ cháy (loại B) phải bình bột BC hoặc bình foam.

Theo số liệu từ Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy, năm 2023 sở hữu đến 22% vụ cháy lan rộng do dùng sai dòng thiết bị chữa cháy ngay từ đầu. Do đó, nắm vững ký hiệu đám cháy giúp xử lý chính xác ngay trong những phút đầu tiên, hạn chế tối đa thiệt hại.

2. Tăng hiệu quả chữa cháy và đảm bảo an toàn​

Chọn đúng thiết bị chữa cháy phù hợp với từng loại đám cháy không chỉ giúp dập tắt ngọn lửa nhanh hơn mà còn bảo vệ an toàn cho người dùng và tài sản. Việc sử dụng sai thiết bị có thể làm ngọn lửa lan nhanh hơn, tạo thêm nguy cơ nổ, hoặc gây hư hại nghiêm trọng cho những thiết bị điện tử, máy móc.

Theo nghiên cứu của Viện khoa học An toàn Việt Nam, khi dùng đúng thiết bị chữa cháy theo ký hiệu, tỷ lệ dập tắt đám cháy ngay trong 5 phút đầu tiên đạt tới 85%. Con số này giảm còn dưới 40% nếu dùng sai thiết bị.

IV. Lưu ý​

So sánh ký hiệu đám cháy

1. Đọc kỹ hướng dẫn​

Trước khi ráp hoặc dùng bất kỳ bình chữa cháy nào, nên kiểm tra kỹ những yếu tố sau:

• Ký hiệu in trên bình: Bình chữa cháy ABC phù hợp cho đám cháy dòng A, B, C.
• Dòng chất chữa cháy: CO2, bột, foam, khí sạch.
• Hướng dẫn sử dụng: Ghi rõ bí quyết thao tác, đối tượng áp dụng.

Ví dụ, bình bột MFZ4 phù hợp cho đám cháy dòng A, B, C, trong lúc bình CO2 MT5 chỉ phù hợp với đám cháy điện hoặc chất lỏng nhỏ.

Việc đọc kỹ ký hiệu sẽ giúp tránh sai sót trong quá trình xử lý sự cố, đồng thời kéo dài tuổi thọ thiết bị.

2. Ưu tiên​

Trong thực tế, không gian như nhà ở, văn phòng, nhà xưởng thường tiềm ẩn phổ biến nguy cơ cháy khác nhau. Vì vậy, việc tuyển lựa bình chữa cháy đa năng là giải pháp tối ưu.

• Bình chữa cháy bột ABC mang thể dập được đám cháy chất rắn, chất lỏng và khí dễ cháy.
• Bình foam có thể dập cháy chất lỏng và 1 số dòng chất rắn.

Theo khuyến cáo của Trung tâm Kiểm định Phòng cháy chữa cháy Việt Nam, việc trang bị bình chữa cháy đa năng ABC giúp tăng khả năng xử lý các tình huống cháy tổng hợp lên đến 92% so với việc tiêu dùng từng mẫu bình riêng lẻ.

Thông tin liên hệ VinaSafe:

• Website: vinasafe.com.vn/
• Fanpage: facebook.com/VinaSafe.Official
• Hotline: 0877.114.114
• Địa chỉ: 144 Nguyễn Văn Tạo, xã Long Thới, Huyện Nhà Bè, TP.HCM