- Tham gia
- 15/12/2011
- Bài viết
- 1.979
Bạn biết gì về hiện tượng bóng đè?
Đặt lưng xuống gi.ường sau nhiều giờ làm việc căng thẳng, bạn vừa thiu thiu ngủ thì bất chợt thức giấc thấy mình đang đi trên sợi dây vắt ngang qua vực sâu hun hút. Bạn cố nhoài người níu vào cái gì đó nhưng đành bất lực. Chân tay bạn như đóng băng. Ngực thắt nghẹt lại, tức nặng như có ai đó đàng cố sức đè ép. Nỗi sợ hãi lan truyền khắp cơ thể.…Phụt! Đèn bật lện và bạn tỉnh dậy. Mồ hôi nhễ nhại, vẫn còn hơi chút hốt hoảng. Chỉ là một giấc mơ. Bạn vừa trải qua cái vẫn thường được gọi là bóng đè (sleep paralysis).
Vậy khoa học nói gì về hiện tượng này?
Bóng đè, hay “liệt trong giấc ngủ”, là một kiểu rối loạn giấc ngủ không kèm theo tổn thương thực thể. Bóng đè hay gặp ở những người mới ốm dậy, cơ thể suy nhược, những người “yếu bóng vía”, hay ám ảnh bởi ma quỷ hoặc ngay cả người khoẻ nhưng trong thâm tâm họ có một điểm yếu tinh thần.Có rất nhiều nguyên nhân trực tiếp gây nên bóng đè. Nguyên nhân hay gặp nhất là do căng thẳng, lo lắng, sức ép từ công việc, do đảo lộn chu trình của giấc ngủ...Cũng có thể do tư thế nằm ngủ, người để tay lên ngực khi ngủ sẽ gây khó khăn cho việc thở và dễ bị bóng đè. Cà phê và rượu cũng là tác nhân gây nên bóng đè. Cũng có khi bóng đè là dấu hiệu của một số bệnh tim mạch, nhưng những trường hợp này chiếm tỉ lệ rất thấp.
Ngày nay, các nhà khoa học đã có thể giải thích một cách tương đối rõ ràng hiện tượng bóng đè.
Thông thường, sau những giờ làm việc căng thẳng, hệ thần kinh bị kích thích sẽ trở nên bị ức chế (một cơ chế tự bảo vệ của hệ thần kinh), và cơ thể ta chìm vào giấc ngủ sinh lý. Khi đó, chỉ còn hệ thần kinh thực vật chi phối các hoạt động như nhịp tim, tiết dịch vị, nhịp thở….Còn các hoạt động tự động ở trạng thái thức sẽ bị ức chế, và các cơ không vận động.
Nếu vì một lý do nào đấy (ngủ sai tư thế làm giảm oxy lên não chẳng hạn), não bộ sau một thời gian ức chế ban đầu lại được kích thích trở lại một phần (không phải toàn bộ), và ở một vùng não nào đấy, bạn có thể tưởng tượng, có thể suy nghĩ, có thể sợ hãi…Những suy nghĩ đó phần nào cũng ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh thực vật. Như trong ví dụ đầu bài viết, khi não bạn “vẽ ra” bạn đang đi trên sợi dây chênh vênh giữa một con vực. Bạn sợ hãi, ức chế dây thần kinh phế vị làm tim bạn đập nhanh lên, thở nhanh lên, và bạn thấy nặng ngực, khó thở (trạng thái hồi hộp), ảnh hưởng lên hệ thần kinh giao cảm làm bạn toát mồ hôi…
Vấn đề là vì sao tay chân bạn không thể cử động được?
Khi nguyên nhân được khắc phục (bạn chuyển người làm oxy lên não nhiều chẳng hạn), hoặc vì một lý do nào đó, nồng độ chất dẫn truyền này giảm xuống, tính nhạy cảm của các thụ thể cũng giảm xuống, và bạn thức giấc.
Bóng đè ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn như thế nào?
Nếu chỉ bị bóng đè với tần số ít gần như không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của bạn. Ảnh hưởng hay gặp nhất của kiểu bóng đè này là tác động tới tâm lý. Ngay sau khi bị bóng đè, chúng ta thường rơi vào trạng thái hoảng hốt, sợ sệt, bất an...Bạn nên rủ thêm một người khác ngủ cùng. Những tâm lý này sẽ nhanh chóng mất đi sau một thời gian ngắn.
Tuy nhiên, hiện tượng bóng đè diễn ra thường xuyên và kéo dài có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Bạn luôn ở trong tâm trạng bất ổn, lo sợ, đề phòng…Về lâu dài sẽ gây ảnh hưởng xấu tới tâm lý và hệ thần kinh. Hơn nữa, trong quá trình bóng đè, cơ thể bạn có những cơn ngừng thở cục bộ. Nếu hiện tượng ngừng thở cục bộ này diễn ra liên tục có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Một số trường hợp hy hữu, nếu không dứt ra được, cơn ngừng thở kéo dài có thể dẫn tới tử vong!!!
Cách đề phòng bóng đè
Để đề phòng bóng đè, cách tốt nhất là xây dựng một lối sống lành mạnh, ăn uống điều độ, tham gia các hoạt động giải trí, tránh căng thẳng, lo lắng quá mức... Ngoài ra, có thể trau dồi kiến thức để tăng khả năng thích nghi với cuộc sống, giảm đi các áp lực trong công việc. Hãy tạo cho mình thói quen đi ngủ đúng giờ, không đọc các loại truyện ma quỷ, kiếm hiệp trước lúc ngủ. Trong giai đoạn ngủ chập chờn và hay mộng, những kích thích yếu lại gây ra đáp ứng mạnh. Chỉ cần một bàn tay đặt lên ngực khi nằm ngửa, hoặc không khí nhiều CO2, thậm chí chỉ cần nằm nghiêng bên trái cũng có thể gây bóng đè. Vì vậy, tư thế nằm ngủ phải thoải mái, làm cho toàn bộ cơ bắp giãn, đầu không vẹo lệch. Ngoài ra, quần áo phải rộng rãi, buồng ngủ thoáng khí. Nếu tình trạng bóng đè liên tục tái diễn, bạn nên đi khám bác sĩ để có những lời khuyên hợp lý.
Hiệu chỉnh bởi quản lý: