Tập phát âm từ có âm lateral cuối /l/

Khi phát âm tiếng Anh, người nói tiếng Anh không bản ngữ (non-native English speakers) thường phát âm những từ hoặc vần có âm cuối /l/ rất khác nhau. Ví dụ những từ như: Google, people, little, middle thường được nghe như: /gú-gơ/, /gú-gờn/ hoặc /gú-gơl/.
Mỗi người đều nói một ngọai ngữ có mang chút âm hưởng tiếng mẹ đẻ của mình mà người Mỹ thường nói: have an accent; và cũng rất trân trọng khi chúng ta giữ được một chút bản sắc dân tộc trong giọng nói của mình trong chừng mực mà accent của mình không làm cản trở quá trình giao tiếp. Một khi chúng ta có nhu cầu “lose one’s accent” để chuẩn giọng vì lý do hội nhập hay nghề nghiệp thì luyện tập là cần thiết và thường thì rất khó khăn đối với người đã trưởng thành; đôi khi rất tốn kém khi cần đến một chuyên gia “speech pathologist”.
Âm /l/ được gọi là ‘lateral consonant’, lateral có nghĩa là về (một) bên hay phía, lý do là âm này được phát ra khi phần nào đó trên trục lưỡi cản gió lại và hơi thóat ra từ một hoặc hai bên của lưỡi. Chúng ta có thể tập phát âm /l/ hơi chậm trong tiếng Việt: một đọan trên của đầu lưỡi ém kín lên nứơu răng (lợi), ngân chậm lại rồi bật lưỡi ra âm /l/. Lúc ngân chậm lại là lúc làn hơi thóat ra hai bên của phần giữa và góc lưỡi.
Trong tiếng Việt chúng ta cũng có âm lateral này, nhưng có hai điều cần lưu ý:
1. Một số người miền Bắc (Tonkinoise accent) phát âm lẩn lộn qua lại giữa /l/ và /n/; lý do là âm /n/ cũng ém hơi cùng một vị trí phần trên của đầu lưỡi lên trên nướu răng chỉ khác là hơi ngân ra từ mũi (alveolar nasal). Muốn tập được cần phải tập phát những từ hòan tòan không nằm trong những từ thường dùng hằng ngày có hai âm này và hòan tòan không nhìn chữ viết mà phải do một người khác phát âm mẩu (modeling) để tập theo; chừng một thời gian lâu khi đã chín mùi ( mature) thì nhìn lại chữ để phát âm. Nên chọn những ‘minimal pairs’ một vần trong tiếng Anh để tập. ví dụ: lap/nap, no/low, knit/lit, noose/loose, near/ Lear, …
2. Trong tiếng Việt âm lateral chỉ đứng đầu một từ , và tiếng Việt là đơn vận (monosyllabic); còn trong tiếng Anh âm lateral có 2 allophones ( cùng một âm có sắc thái khác):
a. clear /l/ giống tiếng Việt , và đứng đầu một vần như law, lane, limb, clearly dễ phát âm như tiếng Việt.
b. dark /l/ đứng sau một vần và tác động lên nguyên âm trước nó, thường gây khó khăn cho người Việt mà chúng ta thường gặp là bị biến thành /n/, trong những từ như: beautiful / bíu-ti-fun/, school /skun/, all /ôn/, cold /kôn.đ/. Những từ khó phát âm lọai này có rất nhiều: Michael Phelp phát âm thành /mai-cơn fép/, result /ri-zơn.t/…
Đối với người bản ngữ khác như tiếng Pháp chẵn hạn thì phát âm này cũng có hiệu ứng lateral, tuy nhiên lại dùng flap (tap), tức là vỗ lưỡi lên từ nguyên âm chính làm mất đi cộng hưởng neutral (schwa) có phía trước lateral. Chúng ta cũng gặp phát âm kiểu này của người tiếng Anh bản ngữ ở vùng phía bắc Vương Quốc Anh ( Great Britain ).
Trong tiếng Anh tiêu chuẩn Bắc Mỹ ( North American English), những từ lọai này được phát âm ,thường có cộng hưỡng neutral đi ngay trước lateral. Ví dụ từ oil được phát âm nghe như / ÓI.ô.l/, mile /MAI.ô.l/, Charles /CHA.ô.lz/….. , nguyên âm /ô/ trước /l/ được (tôi) gọi là cộng hưỡng neutral
Phát âm dĩ nhiên rất khó học được mà không qua thực tế tập luyện nghe nói.
Các bạn hãy nghe và tập qua podcast này của tôi:
episode 6: pronouncing words with final lateral consonant /l/
Source: Englishrainbow.com