Nếu bạn vẫn muốn làm việc từ xa sau đại dịch

Sau nhiều tháng WFH, có thể bạn không muốn quay lại làm văn phòng toàn thời gian. Bạn muốn đề xuất với nhân sự để làm việc linh hoạt, hoặc thậm chí là tiếp tục làm việc tại nhà vô thời hạn nếu được? Trước khi quyết định, bạn nên xem xét những vấn đề của làm việc từ xa trong ''bình thường mới''.

Làm việc từ xa cũng như các hình thức làm việc khác đều có thuận lợi, khó khăn riêng. Ở mỗi công ty với văn hóa, kiểu giao tiếp, và đội ngũ nhân sự, những đặc điểm này lại có chút khác nhau.

1. Cách giao tiếp với đồng nghiệp
Suốt thời gian giãn cách, mọi người kết nối với nhau thông qua các cuộc họp video, tin nhắn, email cũng như các phần mềm quản lý dự án. Mọi người cùng sử dụng, và cùng phụ thuộc các nền tảng này để lấy thông tin, vì vậy bạn và đồng nghiệp đều phải kiểm tra chúng thường xuyên.

Nhưng khi bạn làm ở nhà, còn đồng nghiệp đi làm tại văn phòng trở lại, thì cách giao tiếp, trao đổi tin tức không còn nhất quán như vậy nữa. Các nền tảng giao tiếp từ xa ít được người làm văn phòng để ý hoặc sử dụng thường xuyên như trước.
​

Sẽ bất lợi khi bạn là người duy nhất họp từ xa​

Đồng nghiệp có thể chậm đọc tin nhắn bạn gửi đến, hoặc ngại thực hiện các cuộc gọi video cho bạn mỗi lần họp hành. Nếu bạn là người duy nhất họp qua màn hình trong khi các thành viên còn lại trong nhóm đang thảo luận chung trong phòng, bạn cũng có thể bỏ lỡ một số thông tin, gặp khó khăn khi đọc ngôn ngữ cơ thể hoặc khó đóng góp ý kiến. Tất nhiên, nó ảnh hưởng đến hiệu quả công việc của bạn.

2. Sự gắn kết với nhóm
Các tương tác xã hội tự nhiên cũng là điều bạn bỏ lỡ khi không ở bên đồng nghiệp. Khi mọi người trở lại văn phòng, các hoạt động ảo để kết nối tập thể trước đó như lớp yoga ảo, teambuilding ảo, cùng ăn trưa qua video call cũng không còn…

Thay vào đó, những câu chuyện đời sống công sở hay cập nhật mới nhất về công ty thường sẽ được truyền đi nhanh chóng ở văn phòng. Và bạn không có cơ hội “tám chuyện” vui vẻ, cùng ăn trưa hay chơi boardgame sau giờ làm việc. Vì vậy, làm việc từ xa về mặt nào đó chính là bị cắt đứt về mặt giao tiếp xã hội.

Đáng buồn là, hầu hết gắn kết giữa các thành viên trong nhóm thường xảy ra thông qua tương tác trực tiếp. Nên nhớ, gắn kết xã hội không chỉ để làm quen và hiểu những người mà bạn làm việc cùng suốt 8 tiếng mỗi ngày, mà còn có lợi cho việc xây dựng sự nghiệp, mạng lưới khách hàng. Việc “xa mặt cách lòng” sẽ làm suy giảm lòng tin, tăng bất lợi và dần dần, khiến chính bạn mất động lực phấn đấu trở thành nhân sự “đinh” trong tập thể.
​

Gắn kết trong nhóm thường qua tương tác trực tiếp​

3. Lợi thế để phát triển sự nghiệp
Không may là đồng nghiệp, quản lý và ban lãnh đạo công ty thường nghĩ nhiều hơn về những người mà họ gặp mặt hàng ngày (dù không cố ý). Như vậy, ai làm việc từ xa sẽ tự động trở nên thiệt thòi hơn so với những đồng nghiệp đang ngồi làm việc sát vách với các sếp.

Dù hiệu quả công việc của bạn đang rất tốt, thì các quản lý vẫn dễ nhìn thấy thành tích và sự chăm chỉ của các đồng nghiệp tại văn phòng hơn. Vì vậy, hãy tự hỏi: khi làm việc từ xa, quyền tiếp cận các quyết định, cơ hội và trách nhiệm của mình có còn tương đương với nhân viên văn phòng không?

Trong thời gian giãn cách, người quản lý có thể tạo các cuộc họp online 1-1 hàng tuần để đánh giá từng thành viên. Khi sang “bình thường mới”, rất ít người sẵn sàng làm vậy để đảm bảo công bằng cho một vài cá nhân đơn lẻ. Sự vắng mặt của bạn trong tập thể sẽ khiến họ ít nghĩ về bạn cho các dự án lớn. Và vì khó thấy sự xuất sắc của bạn, nên họ cũng băn khoăn khi đề bạt bạn lên vị trí cao hơn.
​

Quản lý sẽ chú ý đến các nhân sự mà họ nhìn thấy hàng ngày​

4. Khi là người duy nhất WFH trong gia đình
Trong đại dịch, mọi người trong gia đình đều ở nhà. Có nghĩa là việc nhà, việc chăm sóc con cái… đều dễ dàng phân công.

Nhưng khi những người khác trở lại văn phòng và mình bạn ở nhà, cán cân lao động có thể thay đổi nếu bạn không cẩn thận. Ví dụ: công việc nhà dường như mặc định là dành cho người ở nhà cả ngày. Gia đình bạn có đủ cởi mở và sẻ chia để nhìn nhận lại cho công bằng không?

5. Linh hoạt thay đổi môi trường
Khác với WFH trong đại dịch, làm việc từ xa trong “bình thường mới” không có nghĩa là chỉ làm việc trong nhà. Giờ đây, bạn có quyền tự do quyết định làm việc ở nơi mà bạn cảm thấy năng suất nhất, vào bất kỳ ngày nào bạn thấy phù hợp.

Khi dịch bệnh được kiểm soát tốt, bạn còn có thể quyết định đến nhà bạn bè, người thân để cùng làm việc, hoặc co-working space, quán cà phê... Tất nhiên, trong trường hợp những điểm yêu thích gần nhất cách đến vài cây số vì bạn sống ở ngoại thành, thì lợi thế này cũng không phải là quá lớn.

6. Sự cô lập về mặt xã hội
Trong trường hợp bạn sống một mình, lại là người duy nhất trong gia đình, nhóm bạn làm việc tại nhà, bạn sẽ nhận ra: theo thời gian, các kết nối xã hội có thể giảm dần. Việc sống và làm việc một mình khiến bạn không giữ được thời gian biểu như mọi người. Thay vì ra đường, tiếp xúc xã hội hàng ngày đúng giờ giấc của người đi làm, thì số lần ra khỏi nhà của bạn có thể ít hơn. Khi trời đẹp, bạn có thể đến quán cafe thì mọi người lại đang ở công sở, nên bạn cũng ít có khả năng gặp gỡ.

Vì vậy, không chỉ cô lập với công ty, bạn còn có thể bắt đầu cảm thấy bị chia tách khỏi mọi người nếu không có một kế hoạch rõ ràng để giữ gìn các kết nối xã hội.

Bên cạnh đó, cũng còn một số các hạn chế như: áp lực công việc nhiều hơn vì khó chia sẻ với đồng nghiệp, sự căng thẳng vì nhà ở - nơi để nghỉ ngơi nay biến thành môi trường làm việc… Tuy vậy, xã hội cũng đang dịch chuyển dần, từ thay đổi cách đánh giá người làm việc từ xa (“công việc không ổn định” hoặc “làm được ít việc hơn so với người đi làm công sở”), cho đến việc tạo điều kiện cho người làm việc từ xa. Vì sau đại dịch, bạn không phải là người duy nhất muốn duy trì hình thức làm việc này.

Thậm chí, tập đoàn kiểm toán PwC vừa cho phép tất cả 40.000 nhân viên tư vấn tại Mỹ làm việc trực tuyến suốt đời. Đây là một trong những tập đoàn lớn nhất áp dụng chính sách làm việc từ xa vĩnh viễn.

Nếu các lãnh đạo của công ty bạn nhìn thấy lợi ích của chế độ linh hoạt này, cũng như đánh giá được hiệu quả của người làm việc từ xa để tạo điều kiện, thì xin chúc mừng, bạn đang có cơ hội thử lối làm việc mà bạn thấy phù hợp với bản thân.​