- Tham gia
- 30/5/2010
- Bài viết
- 2.305
Bài thơ "If" sau đây của Rudyard Kipling (1865–1936), văn thi sĩ người Anh sinh tại Ấn Độ cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ thứ 20. Rudyard Kipling nổi tiếng với khả năng quan sát, trí tưởng tượng rực rỡ, độ chín muồi tư tưởng và tài năng thuật truyện xuất sắc. Ngoài ra ông là một nhà thơ xuất chúng. If (Nếu) là bài thơ nổi tiếng nhất của ông. Cuối thế kỷ 20, đài BBC đã đề nghị thính giả chọn những bài thơ hay nhất của các nhà thơ Anh. Có hàng nghìn người tham gia và kết quả là bài thơ If được chọn nhiều nhất, mở đầu cho tập Những bài thơ hay nhất của nước Anh. Năm 1907, ông được trao giải Nobel khi mới 42 tuổi – là người trẻ tuổi nhất trong lịch sử giải Nobel Văn học.
Số phận oái oăm người con trai duy nhất của Kipling, chẳng may chết yểu, chưa đủ thờ gian để trở thành Con Người mẫu mực, lý tưởng được mô tả trong bài thơ này. Tuy nhiên, theo thiển ý, bài thơ này là bài thơ hay nhất mà chúng tôi biết nói về nghệ thuật sống, có lẽ đúng cho cả nam lẫn nữ và đã giúp cho nhiều người thanh niên tìm ra một lý tưởng sống đẹp. Một số tư tưởng phù hợp với đạo trung dung, với quan niệm về nhân, lễ, nghĩa, trí, tín của Khổng giáo và ngay cả Phật giáo của Phương Đông.
IF
IF you can keep your head when all about you
Are losing theirs and blaming it on you,
If you can trust yourself when all men doubt you,
But make allowance for their doubting too;
If you can wait and not be tired by waiting,
Or being lied about, don't deal in lies,
Or being hated, don't give way to hating,
And yet don't look too good, nor talk too wise:
If you can dream - and not make dreams your master;
If you can think - and not make thoughts your aim;
If you can meet with Triumph and Disaster
And treat those two impostors just the same;
If you can bear to hear the truth you've spoken
Twisted by knaves to make a trap for fools,
Or watch the things you gave your life to, broken,
And stoop and build 'em up with worn-out tools:
If you can make one heap of all your winnings
And risk it on one turn of pitch-and-toss,
And lose, and start again at your beginnings
And never breathe a word about your loss;
If you can force your heart and nerve and sinew
To serve your turn long after they are gone,
And so hold on when there is nothing in you
Except the Will which says to them: 'Hold on!'
If you can talk with crowds and keep your virtue,
' Or walk with Kings - nor lose the common touch,
if neither foes nor loving friends can hurt you,
If all men count with you, but none too much;
If you can fill the unforgiving minute
With sixty seconds' worth of distance run,
Yours is the Earth and everything that's in it,
And - which is more - you'll be a Man, my son!
Thoái dịch
Nếu...
Nếu anh có thể nhìn sự nghiệp cả đời mình sụp đổ
Và không một tiếng than, lo tái lập cơ đồ.
Nếu anh dám buông tay trong mọi ván,
Cả lãi lời của trăm ván đã hơn,
Và lỡ thua không tái mặt, dỉ hơi,
Gây dựng lại với hai bàn tay trắng...
Nếu anh có thể là khách đa tình nhưng chẳng lụy vì tình,
Biết mơ mộng nhưng không thả hồn theo mộng.
Nếu anh biết suy tưởng nhưng chẳng sống trong không tưởng
Ở hiền lương nhưng không quá ươn hèn
Hoặc khôn ngoan mà không giở giọng...
Nếu anh có thể dằn lòng thấy kẻ manh tâm,
Toan tráo trở những lời anh nói phải,
Để phỉnh phờ dối gạt kẻ khờ ngu,
Nếu anh biết lấy ân trả oán,
Bị máu trây nhưng không bẩn miệng phun lại người
Biết chờ thời nhưng không nản chí vì đợi chờ...
Nếu anh có thể gần bình dân nhưng vẫn giữ tròn tư cách,
Ngồi gần vua mà vẫn giữ được lòng dân.
Nếu anh biết thương người nhưng không vị một người,
Không luồn cúi trước người trên mà kinh miệt kẻ dưới.
Nếu mọi người có thể cậy nhờ nơi anh,
Mà anh chẳng ỷ lại vào ai cả...
Nếu biết anh chiến đấu khi sức mòn, hơi mỏi,
Không quy hàng khi tim, óc sắp rã rời,
Duy còn Ý Chí thét lên: "Hãy kiên tâm, đừng lui bước!"
Nếu anh biết dùng trọn sáu mươi giây trong một phút,
Của thời gian khắc nghiệt chẳng chờ ai...
Nếu anh vẫn tự tin khi ai nấy đều ngờ mình
Nếu anh biết điềm tĩnh khi người người đều bấn loạn
Và chỉ toan trút lỗi lên đầu anh
Nếu anh gặp Thành Công hay Thất Bại,
Vẫn bình tâm tiếp đôi "bợm" ấy như nhau...
Thì cả và vũ trụ là anh,
Và, còn quý hơn Công hầu Khanh tướng,
Anh sẽ là MỘT NGƯỜI.
Số phận oái oăm người con trai duy nhất của Kipling, chẳng may chết yểu, chưa đủ thờ gian để trở thành Con Người mẫu mực, lý tưởng được mô tả trong bài thơ này. Tuy nhiên, theo thiển ý, bài thơ này là bài thơ hay nhất mà chúng tôi biết nói về nghệ thuật sống, có lẽ đúng cho cả nam lẫn nữ và đã giúp cho nhiều người thanh niên tìm ra một lý tưởng sống đẹp. Một số tư tưởng phù hợp với đạo trung dung, với quan niệm về nhân, lễ, nghĩa, trí, tín của Khổng giáo và ngay cả Phật giáo của Phương Đông.
IF
IF you can keep your head when all about you
Are losing theirs and blaming it on you,
If you can trust yourself when all men doubt you,
But make allowance for their doubting too;
If you can wait and not be tired by waiting,
Or being lied about, don't deal in lies,
Or being hated, don't give way to hating,
And yet don't look too good, nor talk too wise:
If you can dream - and not make dreams your master;
If you can think - and not make thoughts your aim;
If you can meet with Triumph and Disaster
And treat those two impostors just the same;
If you can bear to hear the truth you've spoken
Twisted by knaves to make a trap for fools,
Or watch the things you gave your life to, broken,
And stoop and build 'em up with worn-out tools:
If you can make one heap of all your winnings
And risk it on one turn of pitch-and-toss,
And lose, and start again at your beginnings
And never breathe a word about your loss;
If you can force your heart and nerve and sinew
To serve your turn long after they are gone,
And so hold on when there is nothing in you
Except the Will which says to them: 'Hold on!'
If you can talk with crowds and keep your virtue,
' Or walk with Kings - nor lose the common touch,
if neither foes nor loving friends can hurt you,
If all men count with you, but none too much;
If you can fill the unforgiving minute
With sixty seconds' worth of distance run,
Yours is the Earth and everything that's in it,
And - which is more - you'll be a Man, my son!
Thoái dịch
Nếu...
Nếu anh có thể nhìn sự nghiệp cả đời mình sụp đổ
Và không một tiếng than, lo tái lập cơ đồ.
Nếu anh dám buông tay trong mọi ván,
Cả lãi lời của trăm ván đã hơn,
Và lỡ thua không tái mặt, dỉ hơi,
Gây dựng lại với hai bàn tay trắng...
Nếu anh có thể là khách đa tình nhưng chẳng lụy vì tình,
Biết mơ mộng nhưng không thả hồn theo mộng.
Nếu anh biết suy tưởng nhưng chẳng sống trong không tưởng
Ở hiền lương nhưng không quá ươn hèn
Hoặc khôn ngoan mà không giở giọng...
Nếu anh có thể dằn lòng thấy kẻ manh tâm,
Toan tráo trở những lời anh nói phải,
Để phỉnh phờ dối gạt kẻ khờ ngu,
Nếu anh biết lấy ân trả oán,
Bị máu trây nhưng không bẩn miệng phun lại người
Biết chờ thời nhưng không nản chí vì đợi chờ...
Nếu anh có thể gần bình dân nhưng vẫn giữ tròn tư cách,
Ngồi gần vua mà vẫn giữ được lòng dân.
Nếu anh biết thương người nhưng không vị một người,
Không luồn cúi trước người trên mà kinh miệt kẻ dưới.
Nếu mọi người có thể cậy nhờ nơi anh,
Mà anh chẳng ỷ lại vào ai cả...
Nếu biết anh chiến đấu khi sức mòn, hơi mỏi,
Không quy hàng khi tim, óc sắp rã rời,
Duy còn Ý Chí thét lên: "Hãy kiên tâm, đừng lui bước!"
Nếu anh biết dùng trọn sáu mươi giây trong một phút,
Của thời gian khắc nghiệt chẳng chờ ai...
Nếu anh vẫn tự tin khi ai nấy đều ngờ mình
Nếu anh biết điềm tĩnh khi người người đều bấn loạn
Và chỉ toan trút lỗi lên đầu anh
Nếu anh gặp Thành Công hay Thất Bại,
Vẫn bình tâm tiếp đôi "bợm" ấy như nhau...
Thì cả và vũ trụ là anh,
Và, còn quý hơn Công hầu Khanh tướng,
Anh sẽ là MỘT NGƯỜI.
