Cholesterol: loại chất này tốt hay xấu cho cơ thể?

Mức cholesterol cao có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Để giảm thiểu nguy cơ này, bạn cần hiểu rõ các loại và biết cách kiểm soát nồng độ của chúng. Tìm hiểu thêm về cholesterol, nguyên nhân dẫn đến mức cao, và các biện pháp giảm lượng cholesterol để giữ cho cơ thể luôn khỏe mạnh.

Mục lục bài viết [ẩn]

• 1 Cholesterol là gì?
• 2 Có bao nhiêu loại cholesterol
  • 2.1 LDL cholesterol
  • 2.2 HDL cholesterol
• 3 Các chỉ số của cholesterol có trong máu
• 4 Nguyên nhân nào làm cholesterol trong máu tăng cao?
• 5 Nguy cơ và biến chứng khi cholesterol tăng cao
• 6 Làm thế nào để giảm cholesterol trong máu
  • 6.1 Bài viết liên quan
  • 6.2 Curcumin: tinh chất trong nghệ chứa có công dụng
  • 6.3 Insulin là gì? Tác dụng với bệnh tiểu đường
  • 6.4 Diallyl disulfide: hợp chất tỏi có hoạt tính sinh học khả năng chống ung thư

Cholesterol là gì?​

Cholesterol là một thành phần thiết yếu của lipid máu, đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động của cơ thể. Được cơ thể sản xuất từ gan và có nguồn gốc từ thực phẩm, tham gia vào quá trình xây dựng tế bào, sản xuất hormone và vitamin. Mặc dù cơ thể cần cholesterol để hoạt động bình thường, dư thừa cũng có thể dẫn đến những rủi ro cho sức khỏe, như xơ vữa động mạch, dẫn đến hẹp hoặc tắc nghẽn động mạch, gây ra các biến chứng nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Cholesterol là thành phần thiết yếu lipid trong máu
Phần lớn cholesterol được sản xuất trong cơ thể, nhưng một phần đến từ thực phẩm, đặc biệt là các sản phẩm động vật như thịt, sữa, và lòng đỏ trứng. Do đó, việc cân bằng giữa nguồn cholesterol nội sinh và từ thực phẩm, cùng với việc kiểm soát trong máu, là điều cần thiết để duy trì sức khỏe tim mạch và giảm thiểu nguy cơ bệnh tim.

Có bao nhiêu loại cholesterol​

LDL cholesterol​

Low density lipoprotein cholesterol (Nguồn: Elo.health)
LDL cholesterol, còn được gọi là “cholesterol xấu”, chiếm phần lớn lượng C trong máu và đóng vai trò trong việc vận chuyển C từ gan đến các cơ quan ngoại vi. Khi nồng độ LDL-C quá cao, nó có xu hướng lắng đọng trong thành mạch máu, dẫn đến tình trạng xơ vữa động mạch. Xơ vữa động mạch có thể gây hẹp lòng mạch và làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, từ đó dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Nguyên nhân chính của việc tăng LDL-C là do chế độ ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh, bao gồm tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa và cholesterol, hút thuốc lá, và thiếu hoạt động thể chất. Ngoài ra, các bệnh lý như đái tháo đường và cao huyết áp cũng có thể góp phần làm tăng mức LDL-C trong máu.

Vì vai trò của LDL-C trong việc gây ra các vấn đề tim mạch, việc kiểm soát và giảm mức LDL-C trong máu là rất quan trọng. Điều này có thể được thực hiện thông qua các thay đổi về chế độ ăn uống, tăng cường hoạt động thể chất, và sử dụng thuốc điều trị nếu cần thiết theo chỉ định của bác sĩ.

HDL cholesterol​

High density lipoprotein cholesterol (nguồn: Elo.health)
Được gọi là “cholesterol tốt”, chiếm khoảng 25-30% tổng lượng cholesterol trong máu. Chức năng chính của HDL là vận chuyển C dư thừa từ các bộ phận khác của cơ thể trở về gan để loại bỏ. Quá trình này giúp làm sạch C khỏi mạch máu, giảm nguy cơ lắng đọng và hình thành mảng bám, từ đó giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, và đột quỵ.

Chỉ số HDL-C cao được xem là tích cực vì nó giúp giảm nguy cơ các biến chứng tim mạch. Ngược lại, mức HDL thấp có thể dẫn đến tăng nguy cơ bệnh tim và các vấn đề mạch máu. Các yếu tố góp phần làm giảm mức HDL bao gồm lối sống không lành mạnh như hút thuốc lá, thiếu hoạt động thể chất, thừa cân, béo phì, và chế độ ăn không cân đối.

Để tăng cường mức HDL, các biện pháp như tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh, và giảm cân (nếu cần) có thể giúp ích. Những thay đổi này không chỉ hỗ trợ tăng mức HDL mà còn góp phần cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

Các chỉ số của cholesterol có trong máu​

Cholesterol là một yếu tố quan trọng trong sức khỏe tim mạch, với các chỉ số đo lường nồng độ C trong máu cho biết tình trạng tổng thể của hệ thống mạch máu. Dưới đây là những chỉ số quan trọng liên quan đến C, bao gồm ngưỡng an toàn và khi cholesterol được coi là cao hoặc thấp:

Ngưỡng an toàn của Cholesterol trong máu:

• Cholesterol toàn phần: Dưới 5,2 mmol/L.
• LDL cholesterol: Dưới 3,4 mmol/L.
• HDL cholesterol: Trên 0,9 mmol/L.
• Triglyceride: Dưới 1,7 mmol/L.

Những giá trị này thường được xem là trong ngưỡng an toàn, đảm bảo ít nguy cơ về sức khỏe tim mạch. Để xác định các chỉ số này, các bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu. Ngoài ra, ngưỡng an toàn có thể khác nhau tùy theo tình trạng sức khỏe tổng thể, như những người mắc bệnh đái tháo đường hoặc tăng huyết áp thường có ngưỡng cholesterol toàn phần an toàn thấp hơn.

Ngưỡng Cholesterol cao:

• Cholesterol toàn phần: Trên 6,2 mmol/L.
• LDL cholesterol: Trên 4,1 mmol/L.
• HDL cholesterol: Dưới 1,03 mmol/L.
• Triglyceride: Trên 2,3 mmol/L.

Những chỉ số này cho thấy mức C cao và có thể dẫn đến các nguy cơ sức khỏe tim mạch như xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, hoặc đột quỵ.

Ngưỡng Cholesterol thấp:

• Cholesterol được coi là thấp khi chỉ số C toàn phần dưới 170 mg/dL (khoảng 4,4 mmol/L). Ngưỡng này có thể thay đổi theo độ tuổi và giới tính của người bệnh.

Những chỉ số này giúp bác sĩ và bệnh nhân hiểu rõ hơn về mức độ rủi ro liên quan đến sức khỏe tim mạch và có các biện pháp phòng ngừa hoặc điều trị thích hợp.

Nguyên nhân nào làm cholesterol trong máu tăng cao?​

Cholesterol cao có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, bao gồm chế độ ăn uống, lối sống, di truyền và các vấn đề sức khỏe khác. Việc ăn nhiều thực phẩm chứa cholesterol, chất béo bão hòa và chất béo dạng trans có thể dẫn đến tăng mức C trong máu. Lối sống ít vận động, sử dụng rượu bia quá mức và hút thuốc lá cũng là những yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ cholesterol cao.

Di truyền đóng một vai trò nhất định. Nếu cha mẹ bị cholesterol cao, con cái có khả năng bị ảnh hưởng tương tự. Các rối loạn di truyền mang tính gia đình có thể tác động đến cách cơ thể chuyển hóa chất béo, dẫn đến nguy cơ cholesterol cao. Một số vấn đề sức khỏe như đái tháo đường hoặc suy giáp cũng có thể góp phần làm tăng mức C, đồng thời tuổi tác cũng là một yếu tố quan trọng: Mức LDL-C thường tăng theo tuổi, và phụ nữ sau mãn kinh thường có mức LDL-C cao hơn so với thời kỳ trước đó.

Cholesterol tăng cao bởi nhiều yếu tố
Lối sống là yếu tố ảnh hưởng lớn đến lượng cholesterol trong cơ thể. Người ít vận động, hút thuốc, uống nhiều rượu bia, và ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa, như thịt mỡ và nội tạng động vật, có nguy cơ cao bị tăng C. Một số bệnh lý như bệnh tuyến giáp, bệnh thận, béo phì và đái tháo đường cũng góp phần làm tăng nguy cơ cholesterol cao và các biến chứng liên quan.

Ngoài ra, việc sử dụng một số loại thuốc trong thời gian dài có thể dẫn đến tăng cholesterol thứ phát. Các loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta, glucocorticoid, và các gốc acid retinoic có thể tác động đến mức C trong máu, tạo ra những biến chứng không mong muốn.

Vì thế, việc duy trì một lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân đối, và kiểm tra sức khỏe định kỳ là những yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát và phòng ngừa cholesterol cao, giúp giảm nguy cơ các biến chứng tim mạch và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Nguy cơ và biến chứng khi cholesterol tăng cao​

Biến chứng cholesterol tăng cao gây nguy hiểm
Cholesterol cao là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bắt nguồn từ nhiều yếu tố, bao gồm chế độ ăn uống không lành mạnh, lối sống ít vận động, thừa cân, hút thuốc lá, và tiền sử gia đình mắc bệnh. Các bệnh lý nền như đái tháo đường và thiểu năng giáp trạng cũng có thể góp phần làm tăng mức C.

Khi mức C trong máu quá cao, nó có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Mảng bám tích tụ trong mạch máu có thể gây xơ vữa động mạch, dẫn đến hẹp lòng mạch, làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan quan trọng. Hậu quả là tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực, và các vấn đề sức khỏe khác như tăng huyết áp và bệnh thận mạn.

Làm thế nào để giảm cholesterol trong máu​

Để giảm cholesterol trong máu, thay đổi lối sống là một bước quan trọng và hiệu quả. Khi C toàn phần, LDL-C hoặc triglyceride tăng, hoặc HDL-C giảm, bạn cần thực hiện các biện pháp thích hợp để tránh các biến chứng tim mạch. Đây là những cách giúp giảm C và cải thiện sức khỏe tổng thể:

Chế độ dinh dưỡng cân đối là nền tảng để giảm C. Bạn cần hạn chế thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa như thịt mỡ động vật, nội tạng, lòng đỏ trứng, bơ, và phô mai. Đồng thời, hạn chế các loại thực phẩm chiên, thức ăn nhanh, và đồ uống có cồn. Thay vào đó, hãy bổ sung protein từ thịt nạc và đặc biệt là các loại đậu, cùng với cá béo như cá hồi, cá thu, cá trích, và cá mòi. Chất béo tốt như dầu ô liu, dầu đậu nành, quả óc chó, và hạnh nhân cũng nên được ưu tiên.

Việc tăng cường chất xơ trong chế độ ăn giúp giảm C. Hãy ăn nhiều rau xanh, trái cây, và ngũ cốc nguyên hạt. Bổ sung vitamin và các yếu tố vi lượng sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Bên cạnh chế độ ăn uống, lối sống năng động và tập thể dục đều đặn cũng rất quan trọng. Mục tiêu là tập ít nhất 150 phút mỗi tuần, chia thành ít nhất 5 ngày, để cải thiện tuần hoàn và tăng HDL-C. Duy trì cân nặng hợp lý và giảm cân nếu bị thừa cân hoặc béo phì sẽ giúp giảm C và nguy cơ bệnh tim.

Hạn chế và tốt nhất là tránh hút thuốc lá, vì thuốc lá làm giảm HDL-C và tăng LDL-C. Ngoài ra, việc hạn chế rượu bia và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá sẽ góp phần giảm nguy cơ tim mạch và các biến chứng khác.



Cholesterol cao là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng liên quan đến nguy cơ bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim, và đột quỵ. Việc giảm C đòi hỏi thay đổi lối sống, bao gồm chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường chất xơ, hạn chế chất béo bão hòa, và tập thể dục thường xuyên. Hút thuốc lá và lạm dụng rượu bia cũng cần tránh. Duy trì cân nặng hợp lý và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp kiểm soát mức C và ngăn ngừa biến chứng. Với những biện pháp này, bạn có thể cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ bệnh tật liên quan đến cholesterol cao.