Bài giảng tắc động mạch cấp tính ở chi

Mục tiêu

1. Trình bày được các nguyên nhân cơ bản gây tắc động mạch cấp tính ở chi.
2. Chẩn đoán được bệnh tắc động mạch cấp tính ở chi.
3. Trình bày được các nguyên tắc điều trị bệnh tắc động động mạch cấp tính ở chi.

1. Đại cương

ư Cách đây trên 80 năm, điều trị thiếu máu cấp tính ở chi chỉ có một phươngpháp duy nhất là cắt cụt. Từ năm 1911, sau khi lần đầu tiên người ta thựchiện thành công lấy cục máu gây thuyên tắc, khi đó mới xuất hiện nhiềuphương pháp điều trị khác nhau. Cuộc cách mạng trong điều trị thiếu máucấp tính ở chi xảy ra sau khi ra đời heparin (1914), kỹ thuật lấy cục máuthuyên tắc bằng sond Fogarty (1963) và kỹ thuật tái lập lưu thông mạchmáu bằng phẫu thuật cấp cứu.

ư Đây là một cấp cứu nội - ngoại khoa mạch máu, đòi hỏi phải nhập viện kịp thời, chẩn đoán nhanh và điều trị cấp cứu. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong hiện nay vẫn còn khoảng 20 - 25%, và khả năng bệnh nhân xuất viện đi trên hai chân nguyên vẹn chỉ chiếm khoảng 70% các trường hợp.

ư Gọi là thiếu máu cấp tính ở chi khi thiếu máu đóng vai trò tiên lượng cho sự sống của chi nếu không can thiệp cấp cứu trong vài giờ (trước 6 giờ).

2. Bệnh nguyên

Có 3 nhóm nguyên nhân chính gây thiếu máu cấp tính ở chi, đó là từ nguồn gốc gây thuyên tắc, huyết khối tắc mạch cấp và do chấn thương động mạch.

Viêm nội tâm mạcnhiễm khẩnNhĩ trái- Rung nhĩ- U nhầyBệnh van timNội tâm mạc- Nhồi máu- Phình thấtPhình động mạchchủ bụng .Hẹp do xơ vữa động mạchchậu kèm huyết khối

2.1. Thuyên tắc mạch máu

Thuyên tắc là do một cục máu đông từ nơi khác di chuyển đến do tắcmạch. Cục máu đông có thể đơn thuần hay phối hợp với các chất vôi hóa, mảngxơ vữa hay các tổ chức sùi nhiễm khuẩn, và vị trí khởi phát cục máu đônghoặc là ở tim hoặc là ở động mạch (h 10.1)

2.1.1. Bệnh tim gây thuyên tắc

Đây là nguyên nhân gây thuyên tắc mạch ngoại vi hay gặp nhất (90% các trường hợp). Các nguyên nhân kinh điển hay gặp là:

ư Loạn nhịp tim kịch phát (rung nhĩ là nguyên nhân hàng đầu).
ư Sự di chuyển cục máu đông trong nhĩ trái bị dãn lớn và ứ trệ (bệnh van 2
lá, suy tim, bệnh lý nhĩ trái).
ư Nhồi máu cơ tim: huyết khối ở thành tim, phình thất trái.
ư Nguyên nhân tại van tim: thuyên tắc cục vôi hóa trong hẹp van độngmạch chủ vôi hóa, thuyên tắc nhiễm khuẩn trong bệnh Osler, và đặc biệtlà trong trường hợp bệnh nhân mang van tim nhân tạo.
ư Các nguyên nhân hiếm gặp khác: phình vách liên thất, bệnh cơ timkhông gây tắc nghẽn, sa van 2 lá, u nhầy nhĩ trái...
3. Sinh lý bệnh
4. Chẩn đoán
5. Nguyên tắc điều trị
CÂU HỎI LƯỢNG GIÁ
.....
Các bạn có thể xem chi tiết tại file đính kèm nhé