- Tham gia
- 28/10/2011
- Bài viết
- 824
Tham khảo : The Role of Admiration in Affairs With the Rich and Famous
Mimi Alford's Admiration for President Kennedy
Published on June 11, 2012 by Aaron Ben-Zeév, Ph.D. in In the Name of Love
Nhiều người yêu nhau thể hiện sự ngưỡng mộ của họ đối với người yêu. Khi chúng ta ngưỡng mộ một ai đó thì chúng ta dễ dàng trở nên bị quyến rũ về mặt t.ình d.ục và yêu người đó, và điều này đặc biệt đúng khi đối tượng của sự ngưỡng mộ của chúng ta là người quyền lực, nổi tiếng hoặc giàu có. Trong trường hợp này, nguy cơ là chúng ta có thể cảm thấy thấp kém hơn người đó và người kia có thể sẽ cảm thấy mình tài giỏi hơn chúng ta; một mối quan hệ như vậy sẽ thiếu đi sự có qua có lại – điều rất quan trọng trong tình yêu. Do đó, sự ngưỡng mộ là 1 con dao hai lưỡi. Tôi sẽ mở đầu bài phân tích của tôi về sự ngưỡng mộ trong tình yêu lãng mạn bằng việc xem xét về sự ngưỡng mộ của Mimi Alford dành cho tổng thống Kenney, đó là kết quả từ 1 cuộc ngoại tình.
Những nhà chính trị quyền lực khiến cho rất nhiều phụ nữ ngưỡng mộ. Quả thật là nhiều nhà lãnh đạo chính trị có đời sống t.ình d.ục bên ngoài hôn nhân rất phong phú. Một vài ví dụ là Napoleon, Mussolini, Mao Zedong, François Mitterrand, Bill Clinton, và Silvio Berlusconi. Một cuộc khảo sát hàng trăm phụ nữ Italia chỉ ra rằng 2/3 số phụ nữ cảm thấy thỏa mãn về t.ình d.ục từ “ những người đàn ông quyền lực có địa vị trong xã hội “; những ông sếp được xem là giỏi giang hơn trong chuyện phòng the.
Sự ngưỡng mộ nói chung và sự ngưỡng mộ trong tình yêu lãng mạn nói riêng, nhìn chung được xem là tích cực, vì không giống như sự ghen tị, sự ngưỡng mộ bao gồm 1 thái độ tích cực trước số phận tốt đẹp của người khác. Tuy nhiên, cũng giống như tình yêu, sự ngưỡng mộ có thể là nguy hiểm. Trong địa hạt chính trị, sự ngưỡng mộ có thể cho phép các nhà độc tài cư xử như cách họ muốn mà không chịu các quy tắc đạo đức hoặc bị chỉ trích công khai.
Sự ngưỡng mộ cũng có thể gây nguy hại trong địa hạt tình yêu lãng mạn, khi nó có thể khiến con người ( chủ yếu là người trẻ tuổi ) hành động theo những cách mà họ không làm khi bình thường. Đây là điều đã xảy ra trong trường hợp của Mimi Alford- người rất ngưỡng mộ ông chủ của mình , tổng thống Kennedy, và đã ngoại tình với ông ta khi cô chỉ mới 19 và ông ấy là 45 tuổi. Kennedy đã lấy đi trinh tiết của Mimi chỉ sau 4 ngày cô bắt đầu làm việc tại Nhà Trắng. Liệu cô ấy có bị cưỡng hiếp. Alford phủ nhận lời buộc tội đó, khẳng định rằng :” Tôi không bao giờ cảm thấy bị cưỡng hiếp” ,”tôi đã tự nguyện”. Sự tự nguyện này là kết quả trực tiếp của cảm giác quyền lực từ sự ngưỡng mộ mà cô ấy cảm nhận đối với tổng thống; nếu không thì cô ấy đã không có được sự sẵn sàng như vậy. Alford nói rằng cô cảm thấy bất lực khi Kennedy lợi dụng cô.
( Đoạn này rubi không dịch nhé.)Under the influence of her admiration for Kennedy, Alford later agreed to his request to perform oral s.ex on his close aide Dave Powers, while Kennedy watched them. She says now that “I’m ashamed to say that I did [comply with his request].” However, some time later, when the president asked her “to take care” of his young brother Teddy in the same manner, she refused—which indicates her distaste for what she had agreed to do with Powers.
The inferior-superior relationship that arises from the imbalance endemic in such admiration is also evident in the fact that they never kissed the lips, and she always called him ‘Mr. President,' even when they were in bed together.
Ngưỡng mộ và lý tưởng hóa.
Sự ngưỡng mộ là 1 cảm xúc bao gồm sự ủng hộ, yêu thích và sự kinh ngạc. Trong những mối quan hệ yêu đương, sự lý tưởng hóa là 1 hoạt động, bao gồm việc tập trung chủ yếu vào những khía cạnh tích cực của người yêu và tăng cường những khía cạnh đó , trong khi đó lại phớt lờ ( hoặc ít nhất là ít xem trọng ) những khía cạnh tiêu cực. Sự lý tưởng hóa là 1 phần của cảm xúc ngưỡng mộ nhưng không nhất thiết phải có sự ngược lại.
Sự ngưỡng mộ bao gồm việc nhìn nhận một ai đó là cao hơn bạn, trong khi đó sự lý tưởng hóa là xem 1 ai đó cao hơn con người thực của họ. Tôi có thể lý tưởng hóa 1 người và xem anh ấy cao hơn con người thực sự của anh ấy, nhưng không xem anh ấy cao hơn tôi. Nếu theo thang điểm từ 1 đến 10, vị trí của 1 ai đó nhìn chung được xem là ở mức 3, và tôi lý tưởng hóa anh ấy là mức 5, tôi có thể vẫn không ngưỡng mộ anh ấy.
Sự ngưỡng mộ có quan hệ với tình yêu lãng mạn, vì cả hai đều bao gồm sự lý tưởng hóa. Sự lý tưởng hóa được hiểu là “ nâng cao” những sự thực theo 1 cách khiến cho chúng trở nên tươi sáng hơn. Theo đó, sự lý tưởng hóa gắn liền với những ảo tưởng tích cực. Còn sự ngưỡng mộ khác ở chỗ đáng tin cậy hơn hoặc “khách quan” hơn , nó không phải là 1 sự bóp méo nhận thức về thực tế. Bạn có thể ngưỡng mộ 1 ai đó mà không cần phải có những ảo tưởng tích cực, nhưng đối với sự lý tưởng hóa thì những ảo tưởng tích cực là trung tâm.
Sự ngưỡng mộ và sự lý tưởng hóa không chỉ đơn thuần bao gồm 1 niềm tin nhận thức vào giá trị to lớn của người khác mà nó còn là sự ủng hộ của chúng ta ở hoàn cảnh này. Theo đó, sự ngưỡng mộ và lý tưởng hóa khác với sự ghen tỵ Sự ghen tỵ cũng bao gồm 1 niềm tin về sự vượt trội của người khác nhưng nó cũng gắn liền với 1 thái độ tiêu cực đối với sự vượt trội đó. Có 1 điều thú vị cần lưu ý là các tài liệu học thuật về sự ghen tỵ là rất nhiều thì lại có rất ít nghiên cứu về sự ngưỡng mộ. Điều này có lẽ thể hiện sự thịnh hành và tầm ảnh hưởng của sự ghen tỵ.
Ngưỡng mộ tổng thể và ngưỡng mộ riêng biệt.
Khi chúng ta ngưỡng mộ 1 ai đó, nó có thể đặt chúng ta vào 1 vị trí thấp kém hơn người đó và điều này có thể là đau đớn và gây nguy hiểm. Nếu quả thật tình yêu bao gồm 1 mối quan hệ gần gũi và bình đẳng, làm thế nào mà sự ngưỡng mộ ( bao gồm 1 khoảng cách tạo ra bởi mối quan hệ giữa 1 người thấp kém - 1 người vượt trội ) có thể là trung tâm trong tình yêu lãng mạn ? Để xử lý sự mâu thuẫn này, chúng ta cần phân biệt giữa sự ngưỡng mộ tổng thể và sự ngưỡng mộ riêng biệt.
Sự ngưỡng mộ của tôi đối với 1 ai đó có thể là ngưỡng mộ tổng thể khi tôi xem người này nhìn chung là vượt trội hơn tôi. Sự ngưỡng mộ riêng biệt có thể ám chỉ đơn thuần 1 vài khía cạnh nào đó mà người yêu cao hơn tôi. Trong trường hợp này,những giá trị tổng thể là cân bằng giữa 2 người. Cô ấy có thể ngưỡng mộ sự thông minh hoặc óc hài hước của anh ấy, nhưng vẫn giả định rằng những giá trị tổng thể của anh ấy là ngang bằng hoặc thậm chí thấp kém hơn so với cô ấy. Do đó, chúng ta có thể nói về “ sự ngưỡng mộ xuống” ( downward admiration )- chúng ta ngưỡng mộ 1 khía cạnh cụ thể của 1 con người ( ví dụ : sức mạnh thể chất của anh ấy ), nhưng chúng ta vẫn xem anh ấy thua kém so với chúng ta về tổng thể ( khi tính đến những khía cạnh khác quan trọng hơn ).
Thỉnh thoảng sự ngưỡng mộ có thể là mơ hồ , không đi vào chi tiết. Do đó chúng ta có thể nhìn chung là ngưỡng mộ 1 người vì họ tuyệt vời, mà không cần phải tách riêng những tính cách cụ thể của người ấy khiến chúng ta nhìn nhận họ là người tuyệt vời. Ở đây, sự đánh giá dựa trên 1 ấn tượng chung ban đầu , không quan tâm đến việc liệu người đó là vượt trội hơn , ngang bằng hoặc thua kém so với chúng ta.
Ngưỡng mộ và khinh thường
Đối lập với ngưỡng mộ là khinh thường. Cũng như ngưỡng mộ, chúng ta có thể phân biệt giữa sự khinh thường tổng thể và khinh thường những nét riêng biệt. Sự khinh thường có thể ám chỉ về 1 khía cạnh cụ thể, ví dụ như khinh thường sự keo kiệt về tiền bạc của 1 người hoặc nhu cầu muốn là trung tâm chú ý, nhưng bạn vẫn không xem con người đó là hoàn toàn thấp kém.
Theo John Gottman, sự khinh thường là một trong những dấu hiệu quan trọng nhất dự đoán về (khả năng) ly dị .
***
Sự ngưỡng mộ mang lại hài lòng khi chúng ta nhìn nhận về những phẩm chất tốt của người khác đã nâng cao lòng tự tôn của chúng ta. Chúng ta cảm thấy mình cùng chia sẻ vinh quang của người thành công khi ta ở cạnh họ. Điều này đúng ngay cả khi nếu chúng ta không làm gì để đóng góp vào sự thành công đó. Khi sự ngưỡng mộ là 1 phần của tình yêu lãng mạn thì khoảng cách về địa vị giữa 2 người có thể được bù lại bởi sự gần gũi về tâm lý.
Yêu người mình ngưỡng mộ đem lại cho chúng ta cảm giác tốt đẹp vì khi gần gũi với 1 người như vậy, chúng ta chia sẻ với họ những phẩm chất đạo đức. Chúng ta thích ngưỡng mộ, được ngưỡng mộ và ở cạnh người mình ngưỡng mộ.
Khi nào thì sự vượt trội của người yêu làm phiền lòng chúng ta ? Điều này xảy ra khi sự vượt trội của họ liên quan đến lòng tự tôn của chúng ta . Trong những tình huống như vậy, sự ghen tỵ có nhiều khả năng sẽ xuất hiện.
Ví dụ về trường hợp của Samantha, 1 luật sư đã kết hôn với 1 luật sư khác cùng tuổi với cô ấy. Anh ấy là 1 luật sư có kinh nghiệp, chuyên nghiệp. Những thành công trong nghề nghiệp của họ là trung tâm trong mối quan hệ và tạo ra những vấn đề về sự cạnh tranh. Họ không chia sẻ vinh quang cùng nhau mà sự thành công của 2 người như xát muối vào vết thương của nhau. Sau 1 vài năm, Samantha rời bỏ người chồng vì sự cạnh tranh liên tục giữa 2 người đã khiến cô ấy không thể ngưỡng mộ và khao khát với chồng. 1 vài năm sau đó, cô kết hôn với 1 nhạc sỹ trẻ hơn cô 9 tuổi. Cô ngưỡng mộ anh nhạc sỹ , ở đây không phải là sự ngưỡng mộ tổng thể ( cô không xem anh ấy là vượt trội hoàn toàn so với cô ) mà anh ấy có những nét tính cách khiến cô ấy cảm thấy thú vị.
Sự ngưỡng mộ tích cực đòi hỏi một số sự khác biệt, như sự khác biệt về tuổi tác, hoàn cảnh sống, nhân cách hoặc nghề nghiệp. Trong những trường hợp như vậy, thật dễ dàng để ngưỡng mộ người khác khi những so sánh giữa bạn và họ ít rõ ràng và hệ quả là hình ảnh bản thân của chúng ta sẽ ít bị tổn thương.
Ngưỡng mộ và tình yêu
Rõ ràng là trong niềm đam mê tồn tại sự ngưỡng mộ, khi mà mọi thứ được nhìn nhận là xuất chúng/ nổi bật. Nhưng liệu sự ngưỡng mộ có phải là 1 phần của tình yêu lãng mạn không sau khi giai đoạn đam mê qua đi ?
Trải nghiệm phức tạp về tình yêu lãng mạn bao gồm 2 đánh giá cơ bản (a) sự lôi cuốn về ngoại hình bên ngoài và (b) Những tính cách tích cực của cá nhân. Yêu 1 ai đó và duy trì tình yêu yêu cầu sự hiện diện của cả 2 yếu tố trên.
Rõ ràng là chúng ta có thể ngưỡng mộ 1 ai đó mà không yêu họ. Tuy nhiên, tôi tin là tình yêu luôn luôn bao gồm 1 vài kiểu ngưỡng mộ nhưng không nhất thiết là kiểu ngưỡng mộ tổng thể - đây là kiểu ngưỡng mộ khiến người yêu nhau cảm thấy mình thua kém bạn đời. Trong tình yêu lãng mạn, sự ngưỡng mộ luôn luôn hướng đến những khía cạnh cụ thể trong khi đó thì so sánh chung giữa 2 người là ngang bằng. Người yêu nhau có thể xem trọng những khía cạnh mà bạn tình của họ vượt trội hơn họ, nhưng sự so sánh tổng thể giữa 2 người không làm cho cô ấy cảm thấy mình thấp kém hơn anh ấy.
Ngưỡng mộ và t.ình d.ục.
Việc thiếu vắng sự ngưỡng mộ là 1 chướng ngại để tận hưởng t.ình d.ục. Nhưng 1 người vẫn có thể tận hưởng t.ình d.ục mà không cần phải cảm thấy ngưỡng mộ bạn tình.
Trong ngắn hạn, sự bất bình đẳng trong những quan hệ tình cảm lãng mạn có thể đem lại sự ngưỡng mộ to lớn và do đó là tăng cường tình yêu và khao khát t.ình d.ục. Do đó, người nào có thể mang lại cho chúng ta địa vị xã hội, ví dụ như sự giàu có, nổi tiếng và quyền lực, sẽ tạo ra nhiều thỏa mãn t.ình d.ục mạnh mẽ. Tuy nhiên, về lâu dài, sự bất bình đẳng lớn có thể bắt đầu bộc lộ sự thiếu vắng tính “ có qua có lại” và cuối cùng nó sẽ làm nguy hại đến tình yêu và khao khát t.ình d.ục của người có “địa vị thấp hơn “
Người ta có thể tận hưởng t.ình d.ục với 1 người mà họ xem là thua kém họ về tổng thể; họ có thể ngưỡng mộ 1 vài đặc tính cụ thể, ví dụ sự quyến rũ ngoại hình hoặc tuổi tác, nhưng vẫn cảm thấy vượt trội hơn khi xem xét về tổng thể. 1 người ngu ngốc vẫn có thể được xem là lôi cuốn về t.ình d.ục bởi lý do tuổi tác hoặc ngoại hình bên ngoài. Tuy nhiên, nhìn chung thì sự thỏa mãn t.ình d.ục trở nên to lớn khi nó là 1 phần của trải nghiệm tình yêu có bao gồm sự ngưỡng mộ.
Ngưỡng mộ và tuổi tác.
Có những bằng chứng về sự khác biệt tuổi tác đối với cường độ của cảm xúc : người trẻ tuổi có nhiều cảm xúc mạnh mẽ. Trưởng thành hơn nghĩa là có khả năng nhìn nhận khách quan hơn, đặc biệt về trí tuệ, do đó sẽ làm giảm thiểu cường độ cảm xúc. Hơn nữa, khi con người già đi thì có rất ít những sự kiện họ xem là thay đổi quan trọng và mới lạ- mà đó lại là điều quan trọng để sản sinh ra những cảm xúc mạnh mẽ. Tuy nhiên, ở tuổi già con người có thể trở nên rất nhạy cảm một lần nữa, khi họ có nhiều khả năng bị tổn thương và họ tăng cường diễn dịch về những sự kiện , xem chúng có liên quan đến cái chết của họ.
**
Kết luận.
Sự ngưỡng mộ làm nảy sinh tình yêu đối với người quyền lực thì khá phổ biến, nhưng nó có thể gây nguy hại giống như trường hợp của Mimi Alford. Tình yêu lãng mạn gắn liền chặt chẽ với sự ngưỡng mộ nhưng sự ngưỡng mộ này không phải là ngưỡng mộ tổng thể khiến bạn cảm thấy thấp kém hơn người yêu. Sự ngưỡng mộ có thể tồn tại trong những mối quan hệ giữa những người thuộc mọi lứa tuổi, nhưng sự ngưỡng mộ trở nên mạnh mẽ hơn khi tình yêu của bạn mãnh liệt.
Những xem xét ở trên có thể được tóm gọn trong câu sau : “ Anh yêu, em ngưỡng mộ, tôn trọng và yêu anh, nhưng làm ơn đừng xem em như là người thấp kém.”
Mimi Alford's Admiration for President Kennedy
Published on June 11, 2012 by Aaron Ben-Zeév, Ph.D. in In the Name of Love
Nhiều người yêu nhau thể hiện sự ngưỡng mộ của họ đối với người yêu. Khi chúng ta ngưỡng mộ một ai đó thì chúng ta dễ dàng trở nên bị quyến rũ về mặt t.ình d.ục và yêu người đó, và điều này đặc biệt đúng khi đối tượng của sự ngưỡng mộ của chúng ta là người quyền lực, nổi tiếng hoặc giàu có. Trong trường hợp này, nguy cơ là chúng ta có thể cảm thấy thấp kém hơn người đó và người kia có thể sẽ cảm thấy mình tài giỏi hơn chúng ta; một mối quan hệ như vậy sẽ thiếu đi sự có qua có lại – điều rất quan trọng trong tình yêu. Do đó, sự ngưỡng mộ là 1 con dao hai lưỡi. Tôi sẽ mở đầu bài phân tích của tôi về sự ngưỡng mộ trong tình yêu lãng mạn bằng việc xem xét về sự ngưỡng mộ của Mimi Alford dành cho tổng thống Kenney, đó là kết quả từ 1 cuộc ngoại tình.
Những nhà chính trị quyền lực khiến cho rất nhiều phụ nữ ngưỡng mộ. Quả thật là nhiều nhà lãnh đạo chính trị có đời sống t.ình d.ục bên ngoài hôn nhân rất phong phú. Một vài ví dụ là Napoleon, Mussolini, Mao Zedong, François Mitterrand, Bill Clinton, và Silvio Berlusconi. Một cuộc khảo sát hàng trăm phụ nữ Italia chỉ ra rằng 2/3 số phụ nữ cảm thấy thỏa mãn về t.ình d.ục từ “ những người đàn ông quyền lực có địa vị trong xã hội “; những ông sếp được xem là giỏi giang hơn trong chuyện phòng the.
Sự ngưỡng mộ nói chung và sự ngưỡng mộ trong tình yêu lãng mạn nói riêng, nhìn chung được xem là tích cực, vì không giống như sự ghen tị, sự ngưỡng mộ bao gồm 1 thái độ tích cực trước số phận tốt đẹp của người khác. Tuy nhiên, cũng giống như tình yêu, sự ngưỡng mộ có thể là nguy hiểm. Trong địa hạt chính trị, sự ngưỡng mộ có thể cho phép các nhà độc tài cư xử như cách họ muốn mà không chịu các quy tắc đạo đức hoặc bị chỉ trích công khai.
Sự ngưỡng mộ cũng có thể gây nguy hại trong địa hạt tình yêu lãng mạn, khi nó có thể khiến con người ( chủ yếu là người trẻ tuổi ) hành động theo những cách mà họ không làm khi bình thường. Đây là điều đã xảy ra trong trường hợp của Mimi Alford- người rất ngưỡng mộ ông chủ của mình , tổng thống Kennedy, và đã ngoại tình với ông ta khi cô chỉ mới 19 và ông ấy là 45 tuổi. Kennedy đã lấy đi trinh tiết của Mimi chỉ sau 4 ngày cô bắt đầu làm việc tại Nhà Trắng. Liệu cô ấy có bị cưỡng hiếp. Alford phủ nhận lời buộc tội đó, khẳng định rằng :” Tôi không bao giờ cảm thấy bị cưỡng hiếp” ,”tôi đã tự nguyện”. Sự tự nguyện này là kết quả trực tiếp của cảm giác quyền lực từ sự ngưỡng mộ mà cô ấy cảm nhận đối với tổng thống; nếu không thì cô ấy đã không có được sự sẵn sàng như vậy. Alford nói rằng cô cảm thấy bất lực khi Kennedy lợi dụng cô.
( Đoạn này rubi không dịch nhé.)Under the influence of her admiration for Kennedy, Alford later agreed to his request to perform oral s.ex on his close aide Dave Powers, while Kennedy watched them. She says now that “I’m ashamed to say that I did [comply with his request].” However, some time later, when the president asked her “to take care” of his young brother Teddy in the same manner, she refused—which indicates her distaste for what she had agreed to do with Powers.
The inferior-superior relationship that arises from the imbalance endemic in such admiration is also evident in the fact that they never kissed the lips, and she always called him ‘Mr. President,' even when they were in bed together.
Ngưỡng mộ và lý tưởng hóa.
Sự ngưỡng mộ là 1 cảm xúc bao gồm sự ủng hộ, yêu thích và sự kinh ngạc. Trong những mối quan hệ yêu đương, sự lý tưởng hóa là 1 hoạt động, bao gồm việc tập trung chủ yếu vào những khía cạnh tích cực của người yêu và tăng cường những khía cạnh đó , trong khi đó lại phớt lờ ( hoặc ít nhất là ít xem trọng ) những khía cạnh tiêu cực. Sự lý tưởng hóa là 1 phần của cảm xúc ngưỡng mộ nhưng không nhất thiết phải có sự ngược lại.
Sự ngưỡng mộ bao gồm việc nhìn nhận một ai đó là cao hơn bạn, trong khi đó sự lý tưởng hóa là xem 1 ai đó cao hơn con người thực của họ. Tôi có thể lý tưởng hóa 1 người và xem anh ấy cao hơn con người thực sự của anh ấy, nhưng không xem anh ấy cao hơn tôi. Nếu theo thang điểm từ 1 đến 10, vị trí của 1 ai đó nhìn chung được xem là ở mức 3, và tôi lý tưởng hóa anh ấy là mức 5, tôi có thể vẫn không ngưỡng mộ anh ấy.
Sự ngưỡng mộ có quan hệ với tình yêu lãng mạn, vì cả hai đều bao gồm sự lý tưởng hóa. Sự lý tưởng hóa được hiểu là “ nâng cao” những sự thực theo 1 cách khiến cho chúng trở nên tươi sáng hơn. Theo đó, sự lý tưởng hóa gắn liền với những ảo tưởng tích cực. Còn sự ngưỡng mộ khác ở chỗ đáng tin cậy hơn hoặc “khách quan” hơn , nó không phải là 1 sự bóp méo nhận thức về thực tế. Bạn có thể ngưỡng mộ 1 ai đó mà không cần phải có những ảo tưởng tích cực, nhưng đối với sự lý tưởng hóa thì những ảo tưởng tích cực là trung tâm.
Sự ngưỡng mộ và sự lý tưởng hóa không chỉ đơn thuần bao gồm 1 niềm tin nhận thức vào giá trị to lớn của người khác mà nó còn là sự ủng hộ của chúng ta ở hoàn cảnh này. Theo đó, sự ngưỡng mộ và lý tưởng hóa khác với sự ghen tỵ Sự ghen tỵ cũng bao gồm 1 niềm tin về sự vượt trội của người khác nhưng nó cũng gắn liền với 1 thái độ tiêu cực đối với sự vượt trội đó. Có 1 điều thú vị cần lưu ý là các tài liệu học thuật về sự ghen tỵ là rất nhiều thì lại có rất ít nghiên cứu về sự ngưỡng mộ. Điều này có lẽ thể hiện sự thịnh hành và tầm ảnh hưởng của sự ghen tỵ.
Ngưỡng mộ tổng thể và ngưỡng mộ riêng biệt.
Khi chúng ta ngưỡng mộ 1 ai đó, nó có thể đặt chúng ta vào 1 vị trí thấp kém hơn người đó và điều này có thể là đau đớn và gây nguy hiểm. Nếu quả thật tình yêu bao gồm 1 mối quan hệ gần gũi và bình đẳng, làm thế nào mà sự ngưỡng mộ ( bao gồm 1 khoảng cách tạo ra bởi mối quan hệ giữa 1 người thấp kém - 1 người vượt trội ) có thể là trung tâm trong tình yêu lãng mạn ? Để xử lý sự mâu thuẫn này, chúng ta cần phân biệt giữa sự ngưỡng mộ tổng thể và sự ngưỡng mộ riêng biệt.
Sự ngưỡng mộ của tôi đối với 1 ai đó có thể là ngưỡng mộ tổng thể khi tôi xem người này nhìn chung là vượt trội hơn tôi. Sự ngưỡng mộ riêng biệt có thể ám chỉ đơn thuần 1 vài khía cạnh nào đó mà người yêu cao hơn tôi. Trong trường hợp này,những giá trị tổng thể là cân bằng giữa 2 người. Cô ấy có thể ngưỡng mộ sự thông minh hoặc óc hài hước của anh ấy, nhưng vẫn giả định rằng những giá trị tổng thể của anh ấy là ngang bằng hoặc thậm chí thấp kém hơn so với cô ấy. Do đó, chúng ta có thể nói về “ sự ngưỡng mộ xuống” ( downward admiration )- chúng ta ngưỡng mộ 1 khía cạnh cụ thể của 1 con người ( ví dụ : sức mạnh thể chất của anh ấy ), nhưng chúng ta vẫn xem anh ấy thua kém so với chúng ta về tổng thể ( khi tính đến những khía cạnh khác quan trọng hơn ).
Thỉnh thoảng sự ngưỡng mộ có thể là mơ hồ , không đi vào chi tiết. Do đó chúng ta có thể nhìn chung là ngưỡng mộ 1 người vì họ tuyệt vời, mà không cần phải tách riêng những tính cách cụ thể của người ấy khiến chúng ta nhìn nhận họ là người tuyệt vời. Ở đây, sự đánh giá dựa trên 1 ấn tượng chung ban đầu , không quan tâm đến việc liệu người đó là vượt trội hơn , ngang bằng hoặc thua kém so với chúng ta.
Ngưỡng mộ và khinh thường
Đối lập với ngưỡng mộ là khinh thường. Cũng như ngưỡng mộ, chúng ta có thể phân biệt giữa sự khinh thường tổng thể và khinh thường những nét riêng biệt. Sự khinh thường có thể ám chỉ về 1 khía cạnh cụ thể, ví dụ như khinh thường sự keo kiệt về tiền bạc của 1 người hoặc nhu cầu muốn là trung tâm chú ý, nhưng bạn vẫn không xem con người đó là hoàn toàn thấp kém.
Theo John Gottman, sự khinh thường là một trong những dấu hiệu quan trọng nhất dự đoán về (khả năng) ly dị .
***
Sự ngưỡng mộ mang lại hài lòng khi chúng ta nhìn nhận về những phẩm chất tốt của người khác đã nâng cao lòng tự tôn của chúng ta. Chúng ta cảm thấy mình cùng chia sẻ vinh quang của người thành công khi ta ở cạnh họ. Điều này đúng ngay cả khi nếu chúng ta không làm gì để đóng góp vào sự thành công đó. Khi sự ngưỡng mộ là 1 phần của tình yêu lãng mạn thì khoảng cách về địa vị giữa 2 người có thể được bù lại bởi sự gần gũi về tâm lý.
Yêu người mình ngưỡng mộ đem lại cho chúng ta cảm giác tốt đẹp vì khi gần gũi với 1 người như vậy, chúng ta chia sẻ với họ những phẩm chất đạo đức. Chúng ta thích ngưỡng mộ, được ngưỡng mộ và ở cạnh người mình ngưỡng mộ.
Khi nào thì sự vượt trội của người yêu làm phiền lòng chúng ta ? Điều này xảy ra khi sự vượt trội của họ liên quan đến lòng tự tôn của chúng ta . Trong những tình huống như vậy, sự ghen tỵ có nhiều khả năng sẽ xuất hiện.
Ví dụ về trường hợp của Samantha, 1 luật sư đã kết hôn với 1 luật sư khác cùng tuổi với cô ấy. Anh ấy là 1 luật sư có kinh nghiệp, chuyên nghiệp. Những thành công trong nghề nghiệp của họ là trung tâm trong mối quan hệ và tạo ra những vấn đề về sự cạnh tranh. Họ không chia sẻ vinh quang cùng nhau mà sự thành công của 2 người như xát muối vào vết thương của nhau. Sau 1 vài năm, Samantha rời bỏ người chồng vì sự cạnh tranh liên tục giữa 2 người đã khiến cô ấy không thể ngưỡng mộ và khao khát với chồng. 1 vài năm sau đó, cô kết hôn với 1 nhạc sỹ trẻ hơn cô 9 tuổi. Cô ngưỡng mộ anh nhạc sỹ , ở đây không phải là sự ngưỡng mộ tổng thể ( cô không xem anh ấy là vượt trội hoàn toàn so với cô ) mà anh ấy có những nét tính cách khiến cô ấy cảm thấy thú vị.
Sự ngưỡng mộ tích cực đòi hỏi một số sự khác biệt, như sự khác biệt về tuổi tác, hoàn cảnh sống, nhân cách hoặc nghề nghiệp. Trong những trường hợp như vậy, thật dễ dàng để ngưỡng mộ người khác khi những so sánh giữa bạn và họ ít rõ ràng và hệ quả là hình ảnh bản thân của chúng ta sẽ ít bị tổn thương.
Ngưỡng mộ và tình yêu
Rõ ràng là trong niềm đam mê tồn tại sự ngưỡng mộ, khi mà mọi thứ được nhìn nhận là xuất chúng/ nổi bật. Nhưng liệu sự ngưỡng mộ có phải là 1 phần của tình yêu lãng mạn không sau khi giai đoạn đam mê qua đi ?
Trải nghiệm phức tạp về tình yêu lãng mạn bao gồm 2 đánh giá cơ bản (a) sự lôi cuốn về ngoại hình bên ngoài và (b) Những tính cách tích cực của cá nhân. Yêu 1 ai đó và duy trì tình yêu yêu cầu sự hiện diện của cả 2 yếu tố trên.
Rõ ràng là chúng ta có thể ngưỡng mộ 1 ai đó mà không yêu họ. Tuy nhiên, tôi tin là tình yêu luôn luôn bao gồm 1 vài kiểu ngưỡng mộ nhưng không nhất thiết là kiểu ngưỡng mộ tổng thể - đây là kiểu ngưỡng mộ khiến người yêu nhau cảm thấy mình thua kém bạn đời. Trong tình yêu lãng mạn, sự ngưỡng mộ luôn luôn hướng đến những khía cạnh cụ thể trong khi đó thì so sánh chung giữa 2 người là ngang bằng. Người yêu nhau có thể xem trọng những khía cạnh mà bạn tình của họ vượt trội hơn họ, nhưng sự so sánh tổng thể giữa 2 người không làm cho cô ấy cảm thấy mình thấp kém hơn anh ấy.
Ngưỡng mộ và t.ình d.ục.
Việc thiếu vắng sự ngưỡng mộ là 1 chướng ngại để tận hưởng t.ình d.ục. Nhưng 1 người vẫn có thể tận hưởng t.ình d.ục mà không cần phải cảm thấy ngưỡng mộ bạn tình.
Trong ngắn hạn, sự bất bình đẳng trong những quan hệ tình cảm lãng mạn có thể đem lại sự ngưỡng mộ to lớn và do đó là tăng cường tình yêu và khao khát t.ình d.ục. Do đó, người nào có thể mang lại cho chúng ta địa vị xã hội, ví dụ như sự giàu có, nổi tiếng và quyền lực, sẽ tạo ra nhiều thỏa mãn t.ình d.ục mạnh mẽ. Tuy nhiên, về lâu dài, sự bất bình đẳng lớn có thể bắt đầu bộc lộ sự thiếu vắng tính “ có qua có lại” và cuối cùng nó sẽ làm nguy hại đến tình yêu và khao khát t.ình d.ục của người có “địa vị thấp hơn “
Người ta có thể tận hưởng t.ình d.ục với 1 người mà họ xem là thua kém họ về tổng thể; họ có thể ngưỡng mộ 1 vài đặc tính cụ thể, ví dụ sự quyến rũ ngoại hình hoặc tuổi tác, nhưng vẫn cảm thấy vượt trội hơn khi xem xét về tổng thể. 1 người ngu ngốc vẫn có thể được xem là lôi cuốn về t.ình d.ục bởi lý do tuổi tác hoặc ngoại hình bên ngoài. Tuy nhiên, nhìn chung thì sự thỏa mãn t.ình d.ục trở nên to lớn khi nó là 1 phần của trải nghiệm tình yêu có bao gồm sự ngưỡng mộ.
Ngưỡng mộ và tuổi tác.
Có những bằng chứng về sự khác biệt tuổi tác đối với cường độ của cảm xúc : người trẻ tuổi có nhiều cảm xúc mạnh mẽ. Trưởng thành hơn nghĩa là có khả năng nhìn nhận khách quan hơn, đặc biệt về trí tuệ, do đó sẽ làm giảm thiểu cường độ cảm xúc. Hơn nữa, khi con người già đi thì có rất ít những sự kiện họ xem là thay đổi quan trọng và mới lạ- mà đó lại là điều quan trọng để sản sinh ra những cảm xúc mạnh mẽ. Tuy nhiên, ở tuổi già con người có thể trở nên rất nhạy cảm một lần nữa, khi họ có nhiều khả năng bị tổn thương và họ tăng cường diễn dịch về những sự kiện , xem chúng có liên quan đến cái chết của họ.
**
Kết luận.
Sự ngưỡng mộ làm nảy sinh tình yêu đối với người quyền lực thì khá phổ biến, nhưng nó có thể gây nguy hại giống như trường hợp của Mimi Alford. Tình yêu lãng mạn gắn liền chặt chẽ với sự ngưỡng mộ nhưng sự ngưỡng mộ này không phải là ngưỡng mộ tổng thể khiến bạn cảm thấy thấp kém hơn người yêu. Sự ngưỡng mộ có thể tồn tại trong những mối quan hệ giữa những người thuộc mọi lứa tuổi, nhưng sự ngưỡng mộ trở nên mạnh mẽ hơn khi tình yêu của bạn mãnh liệt.
Những xem xét ở trên có thể được tóm gọn trong câu sau : “ Anh yêu, em ngưỡng mộ, tôn trọng và yêu anh, nhưng làm ơn đừng xem em như là người thấp kém.”
