- Tham gia
- 28/10/2011
- Bài viết
- 824
Tham khảo :”Emotion regulation in psychotherapy”- Robert L.Leahy
Chúng ta ko tin vào cảm xúc và chỉ thích tất cả những gì có thể tính, đếm được. Chúng ta không có thói quen ko quan sát cảm xúc của mình.Quan sát cảm xúc của mình sẽ làm mình hiểu hơn con người mình, sẽ có trạng thái sống yên ổn với con người mình. Mình sống bình yên và làm hòa với con người mình nhờ biết nhận biết, nắm bắt cảm xúc của mình.
Bạn là người chủ của thế giới nội tâm của bạn.
Tất cả cảm xúc giống như những đám mây trên bầu trời. Ngày hôm qua trời u ám, mây xám xịt nhưng hôm nay trời nắng. Mây đến và đi luôn luôn có tính chất tạm thời mà thôi, duy nhất bầu trời thì ko bao giờ thay đổi. Con người bạn cũng thế, con người bạn chính là bầu trời, phải ứng xử như là mình luôn có sự ổn định vững vàng ở bên trong. Còn những đám mây, những cảm xúc, nó đến và đi, bạn chẳng qua nghĩ nó đứng lại. Cảm xúc xuất hiện đột ngột thì nó cũng sẽ ra đi 1 cách đột ngột. Những cảm xúc mạnh mẽ rồi thì cũng phải đến lúc nó kết thúc vì ko ai có thể chịu đựng những cảm xúc quá mãnh liệt, cũng ko ai có thể âu sầu suốt cả đời được.
Thân chủ muốn giảm đi nỗi đau tâm lý ( nỗi đau tâm lý đó chính là cảm xúc ). Sâu xa những rối rắm chủ yếu liên quan đến cảm xúc.Nhận diện được cảm xúc rất khó và lâu dài.Cảm xúc nào càng nằm lâu trong cơ thể chúng ta thì chúng ta càng khó khăn để xử lý nó.
Khi chúng ta sống với cảm xúc của mình là chúng ta sống thực với cả con người mình và thật là khó khăn nó đe dọa mình vì mình ko biết cái gì sẽ xảy ra đây dù mình luôn mơ hồ cảm thấy nó đang xảy ra hoặc sẽ xảy ra. Cảm giác đó sợ lắm vì mình mất đi chỗ dựa quen thuộc.
Thân chủ rất sợ hãi để nhận diện cảm xúc của mình. Tiếp theo là dũng cảm nói ra cảm xúc của mình. Cuối cùng là nói ra cảm xúc đó 1 cách đúng đắn và hợp lý. Ví dụ khi không có sự chuẩn bị, thân chủ sẽ tức giận, căm thù. Khi người ta chưa giải quyết được những vấn đề cảm xúc của họ, họ sẽ hằn học, chửi bới, đau khổ này kia. Cách diễn đạt của họ đôi khi ko hợp lý. Nhưng 1 thân chủ trải qua trị liệu,tham vấn tốt thì họ sẽ biết cách để bộc lộ cảm xúc của họ 1 cách hợp lý, vừa phải. Vừa phải ko có nghĩa là chừng mực mà nó đúng với tình huống như thế. Họ gỡ bỏ được những cảm xúc mang tính thái quá. Đó là thể hiện cho sự healing chữa lành của tham vấn nhờ có sự tiếp xúc trực tiếp với nhà tham vấn. Họ sẽ khóc, cười, tức giận này kia nhưng nó ko có yếu tố thái quá. Sự tức giận đích thực, đích đáng. Cần thiết tức giận là phải tức giận. Đôi khi những cái đạo đức giả trong cuộc sống là do bạn ko tức giận đích đáng.
Nhiều khi thân chủ ko thể xác định hoặc bộc lộ 1 cách chính xác cảm xúc của họ, Hoặc thân chủ không thể cảm nhận đúng đắn, rõ ràng, cụ thể cảm xúc của họ. Chính vì sự mơ hồ của cảm xúc dẫn đến sự mơ hồ trong hành vi.
Nhà tham vấn sẽ giúp thân chủ làm sống lại những cảm xúc thật mà ko bị đánh giá, coi thường. Khi đó sự thay đổi sẽ diễn ra trong tham vấn.Hầu như tất cả công việc của nhà tham vấn đều liên quan đến cảm xúc.
Thân chủ học được điều : họ có thể chấp nhận tất cả những cảm xúc nhưng người ta thấy ko cần thiết phải hành động bởi những cảm xúc đó. 1 hành vi có nhiều cảm xúc tác động nhưng 1 cảm xúc chưa chắc dẫn đến 1 hành vi. Cảm xúc có thể là dấu chỉ cho trạng thái tâm lý nhưng ko phải là yếu tố chủ đạo dẫn dắt hành vi vì chúng ta có sự lựa chọn.Người ta có quyền sống với tất cả những trạng thái cảm xúc của mình.
Khi bạn thấy trục trặc, ko kiểm soát được thì cách hay nhất là kết nối với cảm xúc. Hãy tìm về cảm xúc khi mình cảm thấy tắc tị, buồn chán thay vì cố gắng nỗ lực, suy nghĩ, vận dụng đầu óc.
**
Sau đây là những kỹ thuật làm việc với cảm xúc ( Mình chỉ chọn dịch một số kỹ thuật thôi, bạn muốn hiểu đầy đủ thì xem sách https://www.mediafire.com/?myofmiu3shctxiu. Phần cuối cuốn sách là những form giúp bạn thực hành về cảm xúc.
Kỹ thuật 1: Nhận diện cảm xúc.
Bạn có thể gặp khó khăn trong việc gọi tên cảm xúc của mình. Và bạn có thể diễn giải tiêu cực về những cảm xúc đó – rằng chúng đáng xấu hổ, không bình thường, bạn đang cô đơn với những cảm xúc đó. Hoặc bạn có thể cố đè nén những cảm xúc đó bằng cách làm điều gì đó giúp đè nén cảm xúc trong một thời gian ngắn, nhưng vấn đề có thể trở nên tồi tệ về lâu dài.
Kỹ thuật 3: Bình thường hóa cảm xúc.
Việc bình thường hóa những cảm xúc giúp thân chủ trải nghiệm những cảm xúc đó trong cuộc sống và làm giảm đi nỗi sợ và cảm giác tội lỗi của họ về cách thức mà họ cảm nhận. Thân chủ sẽ cảm thấy bớt cô đơn, bớt “bệnh hoạn” nếu họ biết rằng nhiều người có thể có những cảm xúc tương tự như họ trong 1 tình huống nào đó.
Ví dụ
Nhà tham vấn : Bạn đang cảm thấy ghen tuông nhưng bạn cũng cảm thấy tồi tệ vì cảm xúc ghen tuông của mình. Tại sao lại thế ?
Thân chủ : Tôi không muốn trở thành 1 người bạn gái ghen tuông điên khùng.
Nhà tham vấn : Điều này nghe có vẻ như bạn đã đánh đồng cảm xúc ghen tuông với việc trở nên điên khùng. Nhưng tôi tự hỏi bạn đã nói chuyện với một vài người bạn gái của mình về việc V ăn tối với bạn gái cũ chưa?
Thân chủ : Một vài người bạn gái của tôi nói rằng họ hiểu tôi.
Nhà tham vấn : Điều này có vẻ như cảm xúc ghen tuông là bình thường. Mặc dù đó là 1 cảm xúc đau đớn, nhưng dường như bạn đang nghĩ rằng có điều gì đó sai trái với bạn khi bạn có cảm xúc này.
Thân chủ : Tôi lo sợ rằng V sẽ nghĩ tôi đang bất an.
Nhà tham vấn : Bạn có thể trải nghiệm cảm xúc ghen tuông vì bạn là con người. Hầu như tất cả mọi người đều cảm thấy ghen tuông vào một thời điểm nào đó. Hãy thử tưởng tượng nếu bạn trai nói với bạn rằng,” anh hoàn toàn cảm thấy ổn nếu em đi ra ngoài dùng bữa tối với một vài người bạn trai cũ . Anh sẽ không hỏi em về điều đó.”
Do đó, ghen tuông có thể chỉ đơn giản là 1 cảm xúc mà chúng ta có khi người đó quan trọng đối với chúng ta.
Kỹ thuật 4 : Nhìn nhận rằng cảm xúc chỉ mang tính tạm thời.
Một trong những nỗi sợ của thân chủ là những cảm xúc đau khổ của họ sẽ không bao giờ kết thúc. Điều này khiến họ muốn thoát khỏi cảm xúc khó chịu đó ngay lập tức, và thường dẫn đến sự thất vọng, lo sợ nhiều hơn.
Thỉnh thoảng chúng ta sợ những cảm xúc của mình vì chúng ta nghĩ rằng những cảm xúc đó sẽ kéo dài mãi mãi. Nhưng cảm xúc chỉ mang tính tạm thời- chúng thay đổi liên tục . Bạn có để ý thấy những cảm xúc của bạn thay đổi trong khi chúng ta đang nói chuyện không ? Cường độ cảm xúc của bạn tăng hay giảm ? Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn thực sự tin rằng những cảm xúc của bạn có tính tạm thời ? Liệu bạn sẽ cảm thấy bớt sợ hãi trước những cảm xúc đó, và bạn sẽ ít sử dụng những chiến lược không lành mạnh để xử lý những cảm xúc đó ?
Ví dụ :
Thân chủ : Khi tôi về căn hộ của tôi, tôi cảm thấy mình sẽ bị nhấn chìm bởi nỗi cô đơn, và sau đó tôi nghĩ rằng mình sẽ cảm thấy cô đơn mãi mãi.
Nhà tham vấn : Thật là 1 ý nghĩ đáng sợ rằng bạn sẽ mãi mãi cô đơn. Nhưng hãy kiểm tra lại và xem sự kiện này nói lên điều gì. Ví dụ : suốt đêm hôm qua, liệu bạn còn trải nghiệm cảm xúc nào khác bên cạnh nỗi cô đơn không ?
Thân chủ : Tôi quyết định xem tivi và cảm thấy thú vị. Sau đó tôi đi tắm và cảm thấy thư giãn. Ròi tôi nghe nhạc và có cảm giác mơ mộng một chút .
Nhà tham vấn : Vậy chúng ta có thể thấy rằng cảm xúc cô đơn của bạn trở nên yên lặng trong suốt thời gian mà bạn trải nghiệm về những cảm xúc khác. Liệu điều đó có nói lên rằng những cảm xúc của bạn chỉ mang tính tạm thời ? Nó thay đổi theo thời gian.
Kỹ thuật 5 : Gia tăng sự chấp nhận cảm xúc của bạn.
Nhiều thân chủ gặp khó khăn trong việc điều hòa cảm xúc tin rằng họ buộc phải “ thoát khỏi “ 1 cảm xúc nào đó, cũng giống như những thân chủ hay lo lắng hoặc bị ám ảnh tin rằng họ phải loại bỏ những ý nghĩ không mong muốn . Họ thường sợ rằng cảm xúc của mình sẽ nhấn chìm họ; do đó họ có cảm giác khẩn cấp phải loại bỏ cảm xúc đó. Việc họ dùng những chiến lược đè nén cảm xúc chỉ làm khó khăn hơn trong việc điều hòa cảm xúc của họ. Cũng như những chiến lược nhằm đè nén những suy nghĩ không hữu ích thường không mang lại thành công và càng khiến thân chủ cảm thấy bị chôn vùi và bị kiểm soát bởi những suy nghĩ không mong muốn của họ.
Chấp nhận 1 cảm xúc không hàm ý rằng bạn tin cảm xúc đó là 1 trải nghiệm tốt hay xấu; mà bạn chỉ thừa nhận rằng đó là 1 trải nghiệm mà bạn có trong khoảnh khắc đó. Chấp nhận cảm xúc có thể giúp thân chủ chuyển hướng khỏi cảm giác phải khẩn trương và những nỗ lực vô ích nhằm thoát khỏi cảm xúc đó.
Ví dụ:
Nhà tham vấn : Tôi có thể hiểu rằng cảm giác cô đơn rất đau đớn đối với bạn, và tôi để ý thấy rằng cảm giác cô đơn xuất hiện trước khi bạn muốn uống rượu. Có phải bạn cảm thấy mình không thể chấp nhận cảm giác cô đơn này ?
Thân chủ : Tôi muốn thoát khỏi cảm xúc này. Tôi muốn làm tê liệt ( cảm xúc )bản thân.
Nhà tham vấn : Vâng, đó là 1 chiến lược mà nhiều người trong chúng ta cố thử để trốn thoát khỏi 1 cảm xúc , để làm tê liệt cảm xúc, để không phải cảm nhận điều gì cả. Điều gì xảy ra khi bạn trốn thoát khỏi cảm xúc đó thay vì chấp nhận nó ?
Thân chủ : Tôi uống rất nhiều rượu và tôi sợ cô đơn.
Nhà tham vấn : Điều gì xảy ra nếu bạn tưởng tượng về những cảm xúc của mình – sự cô đơn – như là 1 vị khách , nó xuất hiện và ngồi ở đó. Kiểu 1 vị khách đến tham dự 1 buổi tiệc lớn và còn có nhiều vị khách khác.Có lẽ bạn sẽ chấp nhận, lịch sự và tôn trọng vị khách đó. Nhưng bạn không tập trung hoàn toàn vào vị khách ( cô đơn ). Vì còn có những vị khách khác và những điều khác để làm.
Một kỹ thuật khác là tưởng tượng những cảm xúc xuất hiện trong bạn và bạn cảm nhận về nó. Ví dụ như cảm giác cô đơn – bạn cảm nhận về nó ở bộ phận nào trong cơ thể mình ?
Thân chủ : Nó là 1 cảm xúc đè nặng trong ngực tôi và đi xuống dạ dày. Tôi cảm thấy mệt mỏi và 1 chút kinh hãi.
Nhà tham vấn : Hãy tưởng tượng cảm xúc này đi vào ngực bạn và bạn đang cảm nhận về nó và bạn chỉ đầu hàng nó và để nó đi qua bạn, giống như dòng nước đi qua những hòn đá và bạn là những hòn đá, và cảm xúc rửa qua bạn . Và sau đó những dòng nước nhẹ nhàng của những cảm xúc khác xuất hiện và đi qua bạn.
Bạn là những hòn đá, bạn không thụ động, bạn chỉ quan sát những cảm xúc, nhìn nó đi qua và dòng nước tiếp tục chảy.
Thân chủ : Tôi cảm thấy thoải mái.
Nhà tham vấn : vì vậy khi bạn ở nhà và cảm giác cô đơn xuất hiện, bạn có thể nói với bản thân,” Tôi không buộc phải trốn thoát khỏi cảm xúc này. Tôi có thể chấp nhận, chịu đựng và chào đón nó như là 1 vị khách”.
Vì không chấp nhận những cảm xúc xảy đến với bạn sẽ khiến bạn chiến đấu chống lại bản thân. Và bạn có thể nói với cảm xúc này,” Bạn đang ở đây một lần nữa. Chào mừng bạn và hãy ngồi ở đó , trong khi đó tôi sẽ tiếp tục những việc khác mà tôi cần làm.” Sau đó, bạn chỉ việc làm những gì bạn cho là thoải mái.
Thân chủ : nhưng điều gì sẽ xảy ra với cảm giác cô đơn ?
Nhà tham vấn : Nó có thể vẫn còn ở đó. Nhưng bạn không tập trung toàn bộ thời gian của mình vào cảm xúc đó bởi vì hiện tại bạn đang chú ý đến những vấn đề khác quan trọng và thoải mái hơn.
Lưu ý:
Một thân chủ nói về cảm giác lo lắng, và anh ấy được yêu cầu miêu tả về tất cả màu sắc của những quyển sách trong văn phòng. Khi anh ấy làm như vậy thì nỗi lo lắng giảm xuống. Điều này chỉ ra rằng anh ấy có thể cảm nhận về nỗi lo lắng của mình trong khoảnh khắc hiện tại, nhưng hướng sự chú ý của mình sang nơi khác. Chấp nhận cảm xúc không hàm ý là bạn không linh hoạt hoặc bị mắc kẹt trong cảm xúc đó tại thời điểm đó. Bạn có thể chấp nhận cảm giác lo lắng của mình trong hiện tại trong khi đó bạn vẫn tham gia vào hành động nào đó có thể đem lại sự thay đổi cho cảm xúc đó.
Chấp nhận cảm xúc không hàm ý là bạn nhai đi nhai lại ( rumination ) về nó; thực tế thì việc nhai đi nhai lại là 1 hình thức của việc né tránh trải nghiệm. Ví dụ, chấp nhận rằng tôi đang buồn có thể hàm ý rằng tôi không cần phải nhai đi nhai lại về nó với những câu hỏi không có câu trả lời kiểu như ,” Tại sao điều này xảy ra với tôi ?”. Việc chấp nhận cảm xúc có thể như sau :” Tôi chấp nhận là tôi đang cảm thấy buồn. Tôi hiểu đây là những gì tôi cảm nhận. Nhưng tôi có thể tham gia vào những hoạt động khác có thể dẫn đến những mục tiêu có giá trị”.
Kỹ thuật 6 : Chịu đựng những phức cảm ( những cảm xúc pha trộn- mixed feelings )
Người hay lo lắng thường gặp khó khăn trong việc chịu đựng sự không chắc chắn ( uncertainty ). Việc không chịu đựng được sự không chắc chắn là nguyên nhân cơ bản cho những đánh giá không thích nghi của những ý nghĩ ám ảnh và dẫn đến việc nhai đi nhai lại quá trình suy nghĩ. Thân chủ chủ động tạo ra chiến lược ứng phó với sự lo lắng bằng cách nhai đi nhai lại ( rumination ) nhằm mục đích giảm thiểu sự không chắc chắn của tình huống, họ đánh đồng sự không chắc chắn với những hậu quả tiêu cực.
Việc bạn có những phức cảm ( hoặc những cảm xúc mơ hồ ) là 1 biểu hiện cảm xúc của sự không chắc chắn, bởi vì bạn trải nghiệm về những cảm xúc mâu thuẫn về con người, về bản thân hoặc về những kinh nghiệm. Sự mơ hồ này có thể tạo ra sự lo lắng và 1 cảm giác “nhầm lẫn” khi bạn tìm kiếm cho “ những gì tôi thực sự cảm nhận”.
Tuy nhiên, việc cho rằng cảm xúc chỉ đi theo 1 cách kiểu “ tôi thực sự thích anh ấy “ hoặc “ tôi thực sự không thích anh ấy “ có thể là không thực tế, bởi vì con người ( và những trải nghiệm ) thường đem lại sự phức tạp, vì khi hoàn cảnh thay đổi thì con người cũng thay đổi trong những hoàn cảnh đó.
Có những lợi ích nào khi bạn chấp nhận những phức cảm của mình ?
Con người vốn phức tạp, và những phức cảm chỉ đơn giản là 1 sự phản ánh sự phức tạp của bản chất tự nhiên của con người ?
Liệu bạn có những phức cảm về bạn bè, những thành viên trong gia đình không ? ( như bạn vừa yêu vừa ghét 1 người bạn )
Những người đó có phức cảm đối với bạn không ?
Việc khó chấp nhận phức cảm có phản ánh về xu hướng hoàn hảo của bạn không ?
Ví dụ:
1 phụ nữ trẻ trải nghiệm phức cảm về người bạn đời của cô, cô nhận ra rằng có những tính cách của anh ấy khiến cô bực bội nhưng cũng có những tính cách ở anh cô đánh giá cao. Cô ấy than phiền rằng không hiểu mình thực sự cảm nhận như thế nào.
Nhà tham vấn : Dường như bạn thấy khó để nhận ra rằng bạn có những phức cảm về D và tôi tự hỏi tại sao những phức cảm đó lại khó chịu đựng đối với bạn.
Thân chủ : có lẽ tôi đã có thiếu sót gì đó. Nếu như tôi có phức cảm, có lẽ tôi đang phạm sai lầm.
Nhà tham vấn : Vâng, việc đưa ra quyết định đúng là quan trọng đối với bạn. Nhưng dường như bạn đang đánh đồng phức cảm với “ phạm sai lầm” ( Nhà tham vấn và thân chủ cùng nhau xem xét về những tính cách tích cực và tiêu cực của D, và thân chủ nhận thấy D có 80% tích cực và 20% tiêu cưc).
Thân chủ : tôi biết là anh ấy có nhiều điểm tích cực. Nhưng liệu tôi có nên đưa ra 1 quyết định khi đang có phức cảm ?
Nhà tham vấn : Bạn đang đánh đồng phức cảm với 1 lựa chọn tồi. Liệu bạn có thể tưởng tượng về những quyết định quan trọng trong cuộc sống của bạn mà không có mặt tích cực và tiêu cực không ? Liệu D có phức cảm với bạn không ?
Có lẽ vì khi hai bạn hiểu nhau hơn thì bạn chỉ đơn giản nhìn thấy con người vốn phức tạp và điều đó là ổn.
Kỹ thuật 9 : Tìm thấy ý nghĩa cao hơn.
Giúp thân chủ tìm thấy những ý nghĩa cao hơn mà họ mong muốn gìn giữ hoặc tôn trọng khi họ trải nghiệm về cảm xúc đau đơn nào đó trong hiện tại.
Chúng ta thường tức giận hoặc thất vọng bởi vì chúng ta cảm thấy những nhu cầu và những giá trị mà ta xem trọng không được nhìn nhận. Hãy xem xét hoàn cảnh của bạn. Bạn đang tức giận ( Hoặc những cảm xúc khác ) bởi vì ( tình huống hiện tại ). Nhưng hãy tưởng tượng là nhu cầu của bạn được đáp ứng. Tôi sẽ hỏi bạn :” Nếu nhu cầu này của tôi được đáp ứng thì đó là điều tốt bởi vì nó có ý nghĩa ( những gì về tôi, về cuộc sống, về tương lai ).
Ví dụ : Bạn cảm thấy buồn vì chia tay người yêu. Liệu điều này có nghĩa rằng bạn có 1 giá trị nào đó rất quan trọng đối với bạn, ví dụ, bạn đề cao sự gần gũi, sự thân mật ? Những giá trị này nói lên điều gì đó tốt đẹp về con người bạn
Ví dụ :
Thân chủ là 1 quả phụ với lịch sử nghiện rượu.
Nhà tham vấn :nếu bạn không uống rượu thì khi ở nhà, bạn cảm thấy như thế nào ?
Thân chủ : Tôi cảm thấy cô đơn. Tôi không có ai cả.
Nhà tham vấn : Tôi tự hỏi, nếu bạn mở cửa bước vào nhà và có một ai đó ở trong nhà bạn, thì nó sẽ làm bạn cảm thấy tốt hơn vì bạn nghĩ rằng ...?
Thân chủ : Tôi nghĩ rằng “ tôi có một ai đó để chăm sóc họ”.
Nhà tham vấn : bạn cảm thấy tốt khi có ai đó để chăm soc, vì nó có ý nghĩa gì với bạn ?
Thân chủ : Nghĩa là tôi không cô đơn- tôi có thể chia sẻ cuộc sống của tôi với 1 ai đó. Tôi có thể đem lại tình yêu cho người đó.
Nhà tham vấn : Và lý do bạn muốn mang lại tình yêu cho ai đó vì ...
Thân chủ : tôi là 1 người đáng yêu.
Nhà tham vấn : Bạn đã nhận ra được ý nghĩa từ sự cô đơn và trống trải, vì bạn muốn mình là 1 người đáng yêu. Và đó là ý nghĩa quan trọng trong cuộc đời bạn. Bạn không cần phải cảm thấy tồi tệ về những cảm xúc khó chịu của mình, bởi vì nỗi đau của bạn đến từ 1 ý nghĩa tốt đẹp. Nó đến từ sự quan tâm và yêu thương, và đó là con người bạn.
Ở đây, nhà tham vấn đã sử dụng cảm xúc tiêu cực ( nỗi cô đơn ) như 1 cách để nhắc nhở về những mục tiêu có ý nghĩa có thể giúp tăng cường sức mạnh cho thân chủ trong việc vượt qua những chướng ngại vật mà họ tiên liệu.
Kỹ thuật 18 : Nhận diện những niềm tin sai lầm về cảm xúc.
Những gì chúng ta tin về cảm xúc sẽ ảnh hưởng đến cách thức chúng ta xử lý về cảm xúc. Ví dụ, nếu tôi tin rằng nỗi lo sợ của mình sẽ kéo dài mãi mãi, tôi sẽ cố gắng tránh né hoặc ngăn chặn nó. Không may là trong cuộc sống , một chút cảm giác lo sợ là điều cần thiết, việc bạn nỗ lực ngăn chặn hoặc đè nén nỗi lo sợ chỉ có thể làm kéo dài hoặc tăng cường nó. Sự thật là không có cảm xúc nào có thể kéo dài mãi mãi. Cảm xúc chỉ có tính tạm thời. Như vậy, bạn có thể có một vài niềm tin không đúng về cảm xúc đã góp phần vào những khó khăn trong việc xử lý cảm xúc của bạn .
Ví dụ
Nhà tham vấn : Bạn cảm thấy như thế nào khi chồng ngoại tình ?
Thân chủ : Tôi không có lý do để nổi giận. Bạn nghĩ là tôi nên cảm nhận như thế nào ?
Nhà tham vấn : Bạn đang cảm nhận điều gì ngay bây giờ khi bạn đang thảo luận về nó ?
Thân chủ : Buồn vô cùng. Tôi xin lỗi. Tôi không có ý định khóc.
Nhà tham vấn : Tại sao bạn lại xin lỗi ?
Thân chủ : Tôi không muốn áp đặt những cảm xúc của tôi lên bạn .
Nhà tham vấn : Tại sao bạn nghĩ rằng bạn đang áp đặt cảm xúc của bạn lên tôi khi bạn khóc ?
Thân chủ : Vì mọi người không muốn xử lý với những cảm xúc tiêu cực. Họ mong bạn trở nên hạnh phúc.
Nhà tham vấn : Tôi không thấy việc bạn cảm thấy buồn là 1 sự áp đặt. Về mặt riêng tư tôi cảm thấy bạn đang chia sẻ nó với tôi. Nhưng có vẻ bạn tin rằng thật khó chấp nhận khi bộc lộ nỗi buồn với người khác và bạn tin là mình nên tỏ ra hạnh phúc mọi lúc mọi nơi.
Thân chủ : Không phải ai cũng tin như vậy sao ?
Nhà tham vấn : Tùy theo hoàn cảnh, ví dụ như trong công việc thì bạn không nên bộc lộ nỗi buồn. Nhưng với bạn bè hoặc với nhà tham vấn thì điều đó được chấp nhận. Tôi không nghĩ là ai đó có thể tỏ ra hạnh phúc vào mọi thời điểm. Tôi nghĩ chúng ta nên tập trung tìm hiểu về những niềm tin của bạn về cảm xúc ( forrm4.1 ).
Kỹ thuật 19 : Nhận diện nguồn gốc của những niềm tin sai lầm về cảm xúc.
Rất nhiều niềm tin can thiệp vào việc điều hòa cảm xúc của chúng ta được học hỏi từ những môi trường không có tính hiệu lực. Bố mẹ bạn đáp ứng như thế nào với những cảm xúc của bạn khi bạn còn bé có thể ảnh hưởng đến những niềm tin về cảm xúc của bạn và cách bạn nên xử lý chúng. Nếu những cảm xúc của bạn không nhận được sự ủng hộ, bạn có thể tin rằng những cảm xúc đó không được chấp nhận. Nếu những cảm xúc của bạn bị phớt lờ, bạn có thể cho là chúng không quan trọng và có xu hướng loại bỏ chúng.
Ví dụ :
Nhà tham vấn : Bạn nói rằng việc tỏ ra buồn bã là 1 sự ích kỷ. Tại sao bạn lại nói vậy ? Niềm tin đó đến từ đâu ?
Thân chủ : khi còn bé, bố tôi luôn luôn nói rằng tôi được đáp ứng mọi thứ để có cuộc sống hạnh phúc. Ông ấy nói tôi là đứa ích kỷ khi có cảm xúc buồn.
Nhà tham vấn : Vậy là bố bạn đã dạy bạn về niềm tin này. Bạn nghĩ niềm tin này ảnh hưởng như thế nào đến cách đáp ứng của bạn đối với nỗi buồn ?
Thân chủ : Tôi nhốt chặt nỗi buồn.
Nhà tham vấn : Cách đó có hiệu quả không ?
Thân chủ : Không thực sự. Tôi vẫn cảm nhận thấy nỗi buồn.
Nhà tham vấn : Thường thì những nỗ lực nhằm khóa chặt những cảm xúc của chúng ta chỉ làm tăng cường độ những cảm xúc đó mà thôi. Bạn có hiểu rằng nỗi buồn là 1 cảm xúc cơ bản ? Chúng ta khi được sinh ra đã có khả năng cảm nhận nỗi buồn.
Nếu bạn nghĩ rằng nỗi buồn cũng giống như những cảm xúc khác, liệu điều đó có thay đổi cách thức bạn xử lý với nỗi buồn không ?
Thân chủ : Tôi có lẽ sẽ để mình trải nghiệm về cảm xúc đó.
Kỹ thuật 20 : Giới thiệu với thân chủ lý thuyết về cảm xúc.
Chúng ta được sinh ra với khả năng trải nghiệm nhiều cảm xúc, bao gồm buồn, giận, vui, ghê tởm, sợ hãi, thích thú. Chúng ta cũng được sinh ra với khả năng cảm thấy xấu hổ hoặc tội lỗi, mặc dù chúng ta không trải nghiệm về 2 cảm xúc này cho đến giai đoạn sau này bởi vì 2 cảm xúc đó đòi hỏi sự phát triển về nhận thức. Cảm xúc là những trải nghiệm có giới hạn về thời gian , chúng xuất hiện khi bạn đáp ứng với 1 sự việc nhất định. Cảm xúc như những cơn sóng, chúng đạt đến đỉnh và sau đó suy giảm dần. Tuy nhiên, cảm xúc vẫn tự duy trì. Ví dụ, một vài điều gì đó xảy đến đã kích hoạt 1 cơn sóng giận dữ trong tôi, và trong sự tức giận này, tôi nhớ lại những điều khác trong quá khứ khiến tôi nổi giận và nó thiết lập cơn sóng giận dữ khác. Còn tâm trạng thì không giống như cảm xúc. Tâm trạng kéo dài nhiều ngày, nhiều tuần. Một tâm trạng thường kéo dài hơn so với 1 cảm xúc và nhìn chung nó không liên quan đến việc đáp ứng lại một vài sự kiện nào đó.
Ví dụ:
Nhà tham vấn : Bạn nói rằng bạn sợ cảm giác đau buồn bởi vì bạn không muốn bị trầm cảm ( depressed ).
Thân chủ: Tôi mắc chứng trầm cảm đa 3 năm rôi, và tôi không muốn quay lại vực sâu đó nữa.
Nhà tham vấn : Cảm xúc buồn và sự trầm cảm là 2 thứ khác nhau. Buồn là 1 cảm xúc và trầm cảm là 1 tâm trạng.
Thân chủ: Đâu là điểm khác nhau ?
Nhà tham vấn : Cảm xúc giống như những cơn sóng, và nó suy giảm dần sau khi lên đến đỉnh điểm. Còn tâm trạng kéo dài hàng tuần đến hàng tháng hoặc lâu hơn. Bạn hoàn toàn có thể trải nghiệm về nỗi buồn mà không phải trở nên trầm cảm. Bạn có thể nhớ lại một vài ví dụ về việc khi bạn cảm thấy buồn nhưng không trở nên trầm cảm không ?
Thân chủ : Có 1 bộ phim tôi xem tuần trước làm tôi khóc, nhưng tôi không trở nên trầm cảm. Tôi đã quên nó khi tôi về đến nhà.
Nhà tham vấn : Như vậy, lần tới khi bạn thấy mình không sẵn sàng trái nghiệm cảm xúc buồn bởi vì bạn tin là nó sẽ dẫn đến trầm cảm, bạn hãy nhớ veeff sự khác nhau giữa 1 tâm trạng và 1 cảm xúc.
Kỹ thuật 21 : Giới thiệu với thân chủ về mô hình cảm xúc.
Đối lập với nhận thức, cảm xúc luôn luôn bắt đầu với 1 sự kiện nhắc nhở, đó có thể là sự kiện bên trong hoặc bên ngoài. Cảm xúc có thể được kích hoạt bởi chính những suy nghĩ và cảm xúc của bạn hoặc bởi những sự việc xảy đến trong môi trường của chúng ta. Những diễn giải của bạn về sự kiện sẽ quyết định về cảm xúc của bạn cũng như cường độ của cảm xúc. Mỗi cảm xúc đi kèm với những thay đổi về mặt cơ thể cũng như 1 thôi thúc muốn làm điều gì đó. Những cảm xúc có thể được bộc lộ thông qua ngôn ngữ cơ thể, nét mặt và hành động.
Ví dụ.
Nhà tham vấn : Bạn cảm thấy cảm xúc của mình như đến từ hư vô. Nhưng sự thực là cảm xúc luôn luôn bắt đầu với 1 sự kiện nhắc nhở. Việc bạn diễn giải về sự kiện đó đã ảnh hưởng đến kiểu cảm xúc và cường độ cảm xúc mà bạn trải nghiệm.
Kỹ thuật 22: Giảng giải cho thân chủ hiểu về chức năng của cảm xúc.
Mỗi loại cảm xúc đều có 1 chức năng hoặc 1 mục đích. Ví dụ, nếu chúng ta tức giận và chúng ta bộc lộ nó, thì chức năng của sự tức giận là để truyền thông với mọi người rằng hành vi của họ là không thể chấp nhận được đối với chúng ta. Điều này có thể ảnh hưởng đến họ, nhằm thay đổi hành vi của họ. Sự tức giận của chúng ta có thể thúc đẩy chúng ta hành động nhằm thay đổi 1 tình huống bất công. Cảm xúc giúp chúng ta quyết định điều gì là đúng, là sai đối với chúng ta. Lần tới khi bạn trải nghiệm về 1 cảm xúc mạnh mẽ nào đó, hãy hỏi bản thân về chức năng của cảm xúc đó là gì.
Kỹ thuật 23 : Quan sát và mô tả về cảm xúc .
Bước đầu tiên để điều hòa cảm xúc của chúng ta là có 1 sự nhận thức về chúng khi chúng ta trải nghiệm những cảm xúc đó. Nói cách khác, tôi không thể điều hòa sự tức giận của tôi chừng nào mà tôi nhận thức rằng mình đang trải nghiệm về sự tức giận. Chỉ khi nào tôi nhận thức được về thôi thúc muốn tấn công người khác của tôi khi tôi tức giận thì tôi mới có sự chọn lựa không hành động theo cảm xúc đó. Khi chúng ta mất kết nối với những cảm xúc của mình, chúng ta có thể nhận thức được về chúng chỉ sau khi chúng ta hành động theo cảm xúc đó ( ví dụ, sau khi bạn nói những từ ngữ tức giận hoặc đấm vào cửa).Nhận thức được về cảm xúc của bản thân là 1 kỹ năng chỉ có thể phát triển bằng việc luyện tập : đó là tập quan sát và mô tả về cảm xúc bản thân.
Kỹ thuật 24 : không đánh giá về những cảm xúc.
Khi chúng ta đánh giá về cảm xúc của mình, tức là chúng ta đã tạo thêm cảm xúc thứ cấp. Ví dụ, nếu tôi cảm thấy buồn và sau đó đánh giá nỗi buồn của mình như 1 sự yếu kém, tôi có thể cảm thấy tức giận với chính mình. Nếu sau đó tôi đánh giá sự tức giận của mình như 1 sự nguy hiểm, tôi có thể cảm thấy sợ hãi. Bây giờ, tôi cảm thấy buồn, tức giận và sợ hãi. Hãy để ý cách thức đánh giá của mình đã tạo ra những trải nghiệm cảm xúc nào. Nếu như tôi không đánh giá về những cảm xúc của tôi thì tôi chỉ có thể cảm thấy buồn. Việc không đánh giá về những cảm xúc của tôi không có nghĩa rằng tôi nhìn nhận chúng là tích cực. Tôi không bắt buộc phải cảm thấy hạnh phúc vì mình đang buồn bã, tôi chỉ xác nhận nó thôi.
Kỹ thuật 25 : Sự khác biệt giữa thôi thúc hành động và lựa chọn hành động.
Việc sợ hãi khi trải nghiệm cảm xúc có thể bắt nguồn từ niềm tin rằng cảm xúc nhất thiết phải đi cùng với hành động. Ví dụ, 1 thân chủ có thể nỗ lực ngăn chặn sự tức giận của mình vì ông ấy tin rằng việc trải nghiệm cảm xúc tức giận nhất thiết phải bao gồm hành động tấn công người khác. Để thách thức niềm tin này, ta cần phân biệt giữa sự thôi thúc hành động đi cùng 1 cảm xúc và sự chọn lựa hành động. Tiếp tục với ví dụ trên, ông ấy vẫn có khả năng trái nghiệm sự thôi thúc muốn tấn công về ngôn từ và vẫn giữ im lặng. Đây là sự khác nhau giữa việc trải nghiệm cảm xúc và việc bộc lộ cảm xúc.
Kỹ thuật 26 : trải nghiệm 1 cảm xúc như là 1 con sóng.
Một vài người tin rằng họ phải sử dụng 1 kỹ thuật nào đó bất cứ khi nào 1 cảm xúc nổi lên nhằm làm suy giảm cường độ cảm xúc đó. Nhà tham vấn cần giúp thân chủ nhận ra 1 lựa chọn khác, là lùi lại đằng sau và trải nghiệm cảm xúc đó như 1 con sóng. Bạn đừng tìm cách đẩy những cảm xúc khó chịu ra khỏi người mình hoặc kéo dài cảm xúc nếu bạn cảm thấy tốt. Hãy cưỡi những con sóng. Mỗi con sóng chỉ kéo dài từ vài giây đến vài phút. Ví dụ, nếu tôi nghĩ về điều gì đó buồn, tôi trải nghiệm 1 con sóng buồn bã. Điều này có thể dẫn đến việc tôi nhớ lại những sự việc đau buồn khác và nó làm nảy sinh con sóng buồn khác, và cứ thế tiếp tục.
Kỹ thuật 29 : Hành động ngược lại.
Mỗi một cảm xúc đều được đi kèm bởi 1 thôi thúc hành động hoặc sự thôi thúc làm điều gì đấy. Khi chúng ta giận dữ, chúng ta cảm thấy muốn tấn công. Khi chúng ta hành động nhất quán với thôi thúc ấy, chúng ta đã duy trì hoặc làm mạnh thêm cảm xúc tức giận. Tuy nhiên, khi chúng ta hành động ngược lại với thôi thúc, chúng ta đã làm suy giảm cường độ của cảm xúc tức giận.
Ví dụ:
Nhà tham vấn : Bạn nói là bạn cảm thấy có lỗi sau khi hỏi 1 câu hỏi trong lớp học ngày hôm nay. Tại sao bạn nghĩ rằng bạn cảm thấy có lỗi ?
Thân chủ : Tôi không muốn làm mất thì giờ của lớp với những câu hỏi ngu ngốc của tôi.
Nhà tham vấn : Khi bạn thấy có lỗi thì bạn cảm thấy thôi thúc muốn làm điều gì ?
Thân chủ : Tôi muốn ẩn mình.
Nhà tham vấn :Bạn nghĩ điều gì sẽ xảy ra với cảm xúc tội lỗi của mình khi bạn từ bỏ thôi thúc muốn ẩn mình ?
Thân chủ : Cảm xúc đó sẽ tăng cường ?
Nhà tham vấn : Đúng rồi. Và bằng cách hành động ngược lại với những thôi thúc đó, bạn có thể làm suy yếu cảm xúc tội lỗi. Nói cách khác, bạn càng hỏi nhiều trong lớp học, bạn sẽ càng cảm thấy ít tội lỗi vì đã chiếm thời gian của lớp.
Kỹ thuật : Mua thời gian.
Sự lo sợ thường được đặc trưng bởi cảm giác khẩn cấp về thời gian ( a sense of time urgency ): Đó là niềm tin rằng điều gì đó khủng khiếp đang sắp xảy ra hoặc bạn phải có câu trả lời cho những vấn đề của mình ngay lập tức ( Ellis,1962). Nếu chúng ta nhìn nhận sự lo sợ như 1 cách đáp ứng có tính thích nghi trước những đe dọa hoặc những trường hợp khẩn cấp , nảy sinh trong môi trường thời nguyên thủy của loài người, thì cảm giác khẩn cấp có thể là 1 phần mang tính thích nghi của trải nghiệm lo sợ. Khả năng trốn thoát hoặc tránh né ngay lập tức hoặc phát hiện những nguy hiểm là 1 yếu tố giá trị của phản ứng lo sợ trước những sự kiện gây đe dọa của cuộc sống.
Thân chủ khi có cảm giác khẩn cấp nhằm “ cảm thấy tốt hơn ngay lập tức “ có thể thấy bản thân họ lạm dụng rượu và chất gây nghiện, yêu cầu sự đảm bảo ngay lập tức ( Riskind, 1997). Bị thúc đẩy bởi cảm giác khẩn cấp, những người lo sợ tìm kiếm sự hài lòng ngay lập tức cho những nhu cầu của họ, do đó góp phần tạo ra cảm giác tuyệt vọng ( Leahy,2005b).
Liên quan đến cảm giác khẩn cấp về thời gian là sự khó khăn của người đó trong việc dự đoán về tâm trạng của họ trong tương lai và những ảnh hưởng của sự kiện ( Klonsky,2007). Do đó, họ thường tin rằng họ sẽ phải chịu đựng tâm trạng tiêu cực kéo dài theo sau những sự kiện tiêu cực của cuộc sống và họ thường đánh giá thấp những yếu tố có thể giúp họ đương đầu tốt hơn. Một phần của cảm giác khẩn cấp trong việc muốn vượt qua tâm trạng hiện tại đó là sự khái quát quá mức về tâm trạng tiêu cực này trong tương lai, đánh giá thấp khả năng cải thiện tình hình của những sự kiện tích cực khác.
Mục đích của kỹ thuật mua thời gian là giúp thân chủ tập trung vào vấn đề cảm giác khẩn cấp của họ và hướng sự tập trung của họ vào việc trì hoãn sự hài lòng trong hiện tại, hướng đến việc cải thiện giây phút hiện tại, hy vọng về kết quả của sự thay đổi tích cực. Nhà tham vấn sẽ hỗ trợ thân chủ trong việc chịu đựng mức độ stress hiện tại và khả năng sự việc sẽ thay đổi trong tương lai và những cảm xúc tiêu cực sẽ giảm dần theo thời gian.
Câu hỏi :
Dường như bạn đang nghĩ rằng bạn cần phải cảm thấy tốt hơn ngay lập tức. Nhưng nhu cầu muốn cảm thấy tốt hơn ngay lập tức có thể sẽ làm bạn trở nên lo sợ nhiều hơn, cảm giác khẩn cấp khiến mọi việc trở nên tệ hơn. Sau đây là những câu hỏi chúng ta cần xem xét.
1. Những hậu quả từ cảm giác khẩn cấp của bạn ?
2. Nếu chúng ta xem xét về những sự việc hiện tại và cách thức mà bạn cảm nhận, liệu bạn có thể cảm thấy tốt hơn về những sự việc đó trong một vài giờ hoặc một vài ngày tới không ?
3. Điều gì có thể xảy ra trong vài giờ tới hoặc vài ngày tới có thể khiến bạn cảm thấy tốt hơn ? Có lẽ có một vài hoạt động nào đó bạn có thể lên kế hoạch và tiến hành 1 sự thay đổi trong tương lai.
4. Chúng ta có thể xác định một vài sự chọn lựa thay thế cho bạn suy nghĩ về nó hoặc làm với nó, giúp bạn cảm thấy bình tâm hơn. Chúng ta có thể nhìn vào 1 danh sách những hoạt động giúp bạn thư giãn , cảm thấy thoải mái mà bạn có thể làm ngay bây giờ nhằm cải thiện tình hình hiện tại.
Ví dụ:
Nhà tham vấn : Tôi nhận thấy bạn đang có cảm giác khẩn cấp về thời gian, bạn muốn cảm thấy tốt hơn ngay lập tức. Và sau đó bạn có thể uống rượu nhiều hơn hoặc ăn uống hoặc nói chuyện với người khác nhằm tìm kiếm sự đảm bảo. Bạn có để ý thấy cảm giác khẩn cấp của mình không ?
Thân chủ : Vâng. Tôi chỉ cảm thấy khủng khiếp và tôi không thể chịu đựng nó, do đó tôi cần phải làm điều gì đó.
Nhà tham vấn : Bạn đang hoảng sợ về cảm giác tệ hại hiện tại của mình.
Thân chủ : Tôi chỉ nghĩ rằng tôi sẽ cô đơn mãi mãi và sẽ không thể tìm được người bạn đời.
Nhà tham vấn : Và bạn đã làm gì ?
Thân chủ : Tôi uống vài ly rượu.
Nhà tham vấn : Có vẻ bạn đang suy nghĩ rằng mình thực sự phải tìm thấy người bạn đời ngay lập tức và sau đó bạn hành động theo những cách khác nhau. Nhưng tôi đang tự hỏi nếu chúng ta có thể nhìn nhận việc này theo cách khác và tìm 1 cách thức nào đó làm tắt đi cảm giác khẩn cấp mà bạn đang cảm nhận .
Bạn có thể nhận thấy những hậu quả mà cảm giác khẩn cấp gây ra cho bạn. 1 điều cần nghĩ đến bây giờ là chúng ta có thể mua thời gian – nhằm rời khỏi cảm giác tồi tệ đó bây giờ và suy nghĩ về những cách thức cảm nhận tốt hơn trong tương lai. Ví dụ, bạn cảm thấy tồi tệ về cảm xúc cô đơn vào tối thứ ba, nhưng tôi tự hỏi bạn cảm thấy thế nào khi bạn đang làm việc vào sáng thứu tư. Cảm giác của bạn có thay đổi không ?
Thân chủ : Có. Tôi cảm thấy tốt hơn vào thứ tư. Tôi ở cùng những người bạn của tôi và tập trung vào những gì tôi phải làm.
Nhà tham vấn : Chúng ta có thể thấy rằng cảm xúc của bạn thay đổi. Và bây giờ hãy xem xét về ý nghĩ cô đơn mãi mãi. Cảm xúc của bạn không kéo dài mãi mãi. Bạn cần nhớ rằng bạn có thể cảm thấy khác đi khi sự việc thay đổi. Nhưng bạn đã không biết điều đó vào tối thứ ba. Do đó, một điều mà bạn có thể làm là “kéo dài thời gian” và nhận ra rằng sự việc thay đổi thì cảm xúc sẽ thay đổi và bạn thay đổi.
Tôi tự hỏi, có phải bạn tin rằng : nếu tôi không biết chắc chắn về 1 điều gì đó thì điều đó sẽ trở nên tồi tệ trong tương lai. Bạn muốn biết chắc chắn vào tối thứ ba , rằng liệu cuộc đời mình sẽ như thế nào trong tương lai. Vì có nhiều điều chúng ta không biết chắc chắn nhưng nó vẫn có thể ổn. Do đó đây có thể là 1 định kiến của cách thức suy nghĩ của bạn.
Và tôi cũng suy nghĩ về những việc bạn có thể làm trong giây phút hiện tại nhằm cải thiện tình hình và giúp bạn cảm thấy tốt hơn, cảm thấy khác đi. Ví dụ, nếu bạn làm 1 kế hoạch giúp mình bình tâm . Nó có thể gồm việc nghe nhạc, tập thể dục, xem phim, vào facebook hoặc những việc khác.
Kỹ thuật : Khi bạn cảm thấy người khác không hiểu về cảm xúc của bạn.
Nhiều lý thuyết tâm lý học đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thừa nhận, thấu cảm với cảm xúc của người khác trong quá trình tham vấn tâm lý.
Cảm giác được người khác thấu hiểu ( feeling validated ) là 1 phần quan trọng của tham vấn và trong cuộc sống. Nhà tham vấn có thể hỏi thân chủ : Những lúc nào bạn cảm thấy không được tôi thấu hiểu ? Những lúc nào bạn cảm thấy được thấu hiểu ? Thỉnh thoảng chúng ta tin rằng ai đó không thấu hiểu hoặc không quan tâm đến chúng ta trừ khi họ nói hay làm 1 điều gì đó. Bạn có những tiêu chuẩn nào để nhận biết 1 ai đó đã thấu hiểu được bạn không ? Khi bạn cảm thấy không được thấu hiểu thì bạn sẽ làm gì tiếp theo ?
Một số thân chủ thường sử dụng những cách thức mang tính hủy hoại bản thân nhằm tìm kiếm sự thấu hiểu, ví dụ như họ nhai đi nhai lại ( rumination ) : họ lặp đi lặp lại những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực và hy vọng rằng người khác sẽ thấu hiểu nó; nói lớn giọng khi cảm thấy người khác không lắng nghe mình ; hoặc họ phóng đại vấn đề để người khác hiểu về mức độ tồi tệ của vấn đề như thế nào; hoặc họ cố khơi dậy những cảm xúc như vậy ở nhà tham vấn ( “nếu bạn cảm thấy tồi tệ thì bạn sẽ hiểu được cảm giác của tôi là như thế nào”); hoặc họ tỏ ra xa cách ( “ Tôi sẽ không tin tưởng bạn chừng nào mà bạn chứng minh cho tôi thấy rằng bạn là người đáng tin”).
Nhà tham vấn có thể hỏi thân chủ như sau :
Có nhiều lúc khi chúng ta cảm thấy người khác không hiểu mình, khi chúng ta tin là họ không lắng nghe mình, không thấu hiểu cảm xúc của mình. Điều này có thể làm bạn tức giận, buồn, lo sợ, hoàn toàn cô đơn. Chúng ta cần xem xét về việc bạn đã làm gì hoặc bạn cảm nhận như thế nào khi cảm thấy mình không được thấu hiểu .
Kỹ thuật : Làm thế nào để giúp người khác thấu hiểu bạn.
Thân chủ thường tin rằng người khác nên hiểu về họ. Kiểu :” Bạn nên đồng ý với tôi rằng điều này rất kinh khủng”, “ Thật khủng khiếp khi bạn không nhìn mọi chuyện theo cách của tôi”.
Thân chủ không nhận ra rằng người khác có thể cần một vài chỉ dẫn về việc làm thế nào để kết nối cảm xúc, để thấu hiểu họ.
Nhà tham vấn sẽ hỏi thân chủ :
Dường như có nhiều lúc bạn kỳ vọng người khác sẽ hiểu về những cảm nhận của bạn và làm thế nào để bạn cảm thấy mình được hiểu. Có lẽ điều này là không thực tế bởi vì người khác thường không hiểu về cách thức bạn cảm nhận và những gì bạn cần. Và bạn có thể giúp họ để họ hieur bạn hơn.
Ví dụ
Nhà tham vấn : Thỉnh thoảng người khác không hiểu những gì chúng ta cần họ làm, và đó là 1 cơ hội tuyệt vời để sử dụng kỹ năng giải quyết vấn đề. Ví dụ, có những lúc người khác không thấu hiểu bạn và bạn trở nên tức giận. Nhưng thay vì tức giận, bạn có thể lịch sự và tinh tế đưa ra cho họ những ý kiến về việc làm thế nào họ có thể hiểu bạn tốt hơn.
Thân chủ : Nghe rất ổn. Tôi thường xuyên có cảm giác mình không được người khác thấu hiểu.
Nhà tham vấn : Người khác không thể đọc được ý nghĩ của bạn hoặc hiểu những gì bạn cần. Nếu bạn bước vào 1 nhà hàng , bạn sẽ phải nói với người phục vụ những gì bạn cần. Bạn không thể kỳ vọng anh ấy sẽ đoán được nhu cầu của bạn. Và điều này cũng đúng với việc nhận được sự thấu hiểu từ người khác. Hãy nghĩ về những cách thức mà người khác có thể thấu hiểu bạn tốt hơn.
Thân chủ : Họ có thể lắng nghe tôi nói.
Nhà tham vấn : Việc lắng nghe rất quan trọng. Nhưng một số người có thể làm bạn cảm thấy mình được lắng nghe tốt hơn những người khác. Chúng ta có thể nói “ Tôi cảm thấy bạn chưa hiểu đúng ý tôi, do đó tôi tự hỏi liệu bạn có thể nhắc lại những gì bạn nghe khi tôi nói không “. Bằng cách đó, người khác có thể nói trực tiếp với bạn những gì họ nghe được.
Chúng ta ko tin vào cảm xúc và chỉ thích tất cả những gì có thể tính, đếm được. Chúng ta không có thói quen ko quan sát cảm xúc của mình.Quan sát cảm xúc của mình sẽ làm mình hiểu hơn con người mình, sẽ có trạng thái sống yên ổn với con người mình. Mình sống bình yên và làm hòa với con người mình nhờ biết nhận biết, nắm bắt cảm xúc của mình.
Bạn là người chủ của thế giới nội tâm của bạn.
Tất cả cảm xúc giống như những đám mây trên bầu trời. Ngày hôm qua trời u ám, mây xám xịt nhưng hôm nay trời nắng. Mây đến và đi luôn luôn có tính chất tạm thời mà thôi, duy nhất bầu trời thì ko bao giờ thay đổi. Con người bạn cũng thế, con người bạn chính là bầu trời, phải ứng xử như là mình luôn có sự ổn định vững vàng ở bên trong. Còn những đám mây, những cảm xúc, nó đến và đi, bạn chẳng qua nghĩ nó đứng lại. Cảm xúc xuất hiện đột ngột thì nó cũng sẽ ra đi 1 cách đột ngột. Những cảm xúc mạnh mẽ rồi thì cũng phải đến lúc nó kết thúc vì ko ai có thể chịu đựng những cảm xúc quá mãnh liệt, cũng ko ai có thể âu sầu suốt cả đời được.
Thân chủ muốn giảm đi nỗi đau tâm lý ( nỗi đau tâm lý đó chính là cảm xúc ). Sâu xa những rối rắm chủ yếu liên quan đến cảm xúc.Nhận diện được cảm xúc rất khó và lâu dài.Cảm xúc nào càng nằm lâu trong cơ thể chúng ta thì chúng ta càng khó khăn để xử lý nó.
Khi chúng ta sống với cảm xúc của mình là chúng ta sống thực với cả con người mình và thật là khó khăn nó đe dọa mình vì mình ko biết cái gì sẽ xảy ra đây dù mình luôn mơ hồ cảm thấy nó đang xảy ra hoặc sẽ xảy ra. Cảm giác đó sợ lắm vì mình mất đi chỗ dựa quen thuộc.
Thân chủ rất sợ hãi để nhận diện cảm xúc của mình. Tiếp theo là dũng cảm nói ra cảm xúc của mình. Cuối cùng là nói ra cảm xúc đó 1 cách đúng đắn và hợp lý. Ví dụ khi không có sự chuẩn bị, thân chủ sẽ tức giận, căm thù. Khi người ta chưa giải quyết được những vấn đề cảm xúc của họ, họ sẽ hằn học, chửi bới, đau khổ này kia. Cách diễn đạt của họ đôi khi ko hợp lý. Nhưng 1 thân chủ trải qua trị liệu,tham vấn tốt thì họ sẽ biết cách để bộc lộ cảm xúc của họ 1 cách hợp lý, vừa phải. Vừa phải ko có nghĩa là chừng mực mà nó đúng với tình huống như thế. Họ gỡ bỏ được những cảm xúc mang tính thái quá. Đó là thể hiện cho sự healing chữa lành của tham vấn nhờ có sự tiếp xúc trực tiếp với nhà tham vấn. Họ sẽ khóc, cười, tức giận này kia nhưng nó ko có yếu tố thái quá. Sự tức giận đích thực, đích đáng. Cần thiết tức giận là phải tức giận. Đôi khi những cái đạo đức giả trong cuộc sống là do bạn ko tức giận đích đáng.
Nhiều khi thân chủ ko thể xác định hoặc bộc lộ 1 cách chính xác cảm xúc của họ, Hoặc thân chủ không thể cảm nhận đúng đắn, rõ ràng, cụ thể cảm xúc của họ. Chính vì sự mơ hồ của cảm xúc dẫn đến sự mơ hồ trong hành vi.
Nhà tham vấn sẽ giúp thân chủ làm sống lại những cảm xúc thật mà ko bị đánh giá, coi thường. Khi đó sự thay đổi sẽ diễn ra trong tham vấn.Hầu như tất cả công việc của nhà tham vấn đều liên quan đến cảm xúc.
Thân chủ học được điều : họ có thể chấp nhận tất cả những cảm xúc nhưng người ta thấy ko cần thiết phải hành động bởi những cảm xúc đó. 1 hành vi có nhiều cảm xúc tác động nhưng 1 cảm xúc chưa chắc dẫn đến 1 hành vi. Cảm xúc có thể là dấu chỉ cho trạng thái tâm lý nhưng ko phải là yếu tố chủ đạo dẫn dắt hành vi vì chúng ta có sự lựa chọn.Người ta có quyền sống với tất cả những trạng thái cảm xúc của mình.
Khi bạn thấy trục trặc, ko kiểm soát được thì cách hay nhất là kết nối với cảm xúc. Hãy tìm về cảm xúc khi mình cảm thấy tắc tị, buồn chán thay vì cố gắng nỗ lực, suy nghĩ, vận dụng đầu óc.
**
Sau đây là những kỹ thuật làm việc với cảm xúc ( Mình chỉ chọn dịch một số kỹ thuật thôi, bạn muốn hiểu đầy đủ thì xem sách https://www.mediafire.com/?myofmiu3shctxiu. Phần cuối cuốn sách là những form giúp bạn thực hành về cảm xúc.
Kỹ thuật 1: Nhận diện cảm xúc.
Bạn có thể gặp khó khăn trong việc gọi tên cảm xúc của mình. Và bạn có thể diễn giải tiêu cực về những cảm xúc đó – rằng chúng đáng xấu hổ, không bình thường, bạn đang cô đơn với những cảm xúc đó. Hoặc bạn có thể cố đè nén những cảm xúc đó bằng cách làm điều gì đó giúp đè nén cảm xúc trong một thời gian ngắn, nhưng vấn đề có thể trở nên tồi tệ về lâu dài.
Kỹ thuật 3: Bình thường hóa cảm xúc.
Việc bình thường hóa những cảm xúc giúp thân chủ trải nghiệm những cảm xúc đó trong cuộc sống và làm giảm đi nỗi sợ và cảm giác tội lỗi của họ về cách thức mà họ cảm nhận. Thân chủ sẽ cảm thấy bớt cô đơn, bớt “bệnh hoạn” nếu họ biết rằng nhiều người có thể có những cảm xúc tương tự như họ trong 1 tình huống nào đó.
Ví dụ
Nhà tham vấn : Bạn đang cảm thấy ghen tuông nhưng bạn cũng cảm thấy tồi tệ vì cảm xúc ghen tuông của mình. Tại sao lại thế ?
Thân chủ : Tôi không muốn trở thành 1 người bạn gái ghen tuông điên khùng.
Nhà tham vấn : Điều này nghe có vẻ như bạn đã đánh đồng cảm xúc ghen tuông với việc trở nên điên khùng. Nhưng tôi tự hỏi bạn đã nói chuyện với một vài người bạn gái của mình về việc V ăn tối với bạn gái cũ chưa?
Thân chủ : Một vài người bạn gái của tôi nói rằng họ hiểu tôi.
Nhà tham vấn : Điều này có vẻ như cảm xúc ghen tuông là bình thường. Mặc dù đó là 1 cảm xúc đau đớn, nhưng dường như bạn đang nghĩ rằng có điều gì đó sai trái với bạn khi bạn có cảm xúc này.
Thân chủ : Tôi lo sợ rằng V sẽ nghĩ tôi đang bất an.
Nhà tham vấn : Bạn có thể trải nghiệm cảm xúc ghen tuông vì bạn là con người. Hầu như tất cả mọi người đều cảm thấy ghen tuông vào một thời điểm nào đó. Hãy thử tưởng tượng nếu bạn trai nói với bạn rằng,” anh hoàn toàn cảm thấy ổn nếu em đi ra ngoài dùng bữa tối với một vài người bạn trai cũ . Anh sẽ không hỏi em về điều đó.”
Do đó, ghen tuông có thể chỉ đơn giản là 1 cảm xúc mà chúng ta có khi người đó quan trọng đối với chúng ta.
Kỹ thuật 4 : Nhìn nhận rằng cảm xúc chỉ mang tính tạm thời.
Một trong những nỗi sợ của thân chủ là những cảm xúc đau khổ của họ sẽ không bao giờ kết thúc. Điều này khiến họ muốn thoát khỏi cảm xúc khó chịu đó ngay lập tức, và thường dẫn đến sự thất vọng, lo sợ nhiều hơn.
Thỉnh thoảng chúng ta sợ những cảm xúc của mình vì chúng ta nghĩ rằng những cảm xúc đó sẽ kéo dài mãi mãi. Nhưng cảm xúc chỉ mang tính tạm thời- chúng thay đổi liên tục . Bạn có để ý thấy những cảm xúc của bạn thay đổi trong khi chúng ta đang nói chuyện không ? Cường độ cảm xúc của bạn tăng hay giảm ? Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn thực sự tin rằng những cảm xúc của bạn có tính tạm thời ? Liệu bạn sẽ cảm thấy bớt sợ hãi trước những cảm xúc đó, và bạn sẽ ít sử dụng những chiến lược không lành mạnh để xử lý những cảm xúc đó ?
Ví dụ :
Thân chủ : Khi tôi về căn hộ của tôi, tôi cảm thấy mình sẽ bị nhấn chìm bởi nỗi cô đơn, và sau đó tôi nghĩ rằng mình sẽ cảm thấy cô đơn mãi mãi.
Nhà tham vấn : Thật là 1 ý nghĩ đáng sợ rằng bạn sẽ mãi mãi cô đơn. Nhưng hãy kiểm tra lại và xem sự kiện này nói lên điều gì. Ví dụ : suốt đêm hôm qua, liệu bạn còn trải nghiệm cảm xúc nào khác bên cạnh nỗi cô đơn không ?
Thân chủ : Tôi quyết định xem tivi và cảm thấy thú vị. Sau đó tôi đi tắm và cảm thấy thư giãn. Ròi tôi nghe nhạc và có cảm giác mơ mộng một chút .
Nhà tham vấn : Vậy chúng ta có thể thấy rằng cảm xúc cô đơn của bạn trở nên yên lặng trong suốt thời gian mà bạn trải nghiệm về những cảm xúc khác. Liệu điều đó có nói lên rằng những cảm xúc của bạn chỉ mang tính tạm thời ? Nó thay đổi theo thời gian.
Kỹ thuật 5 : Gia tăng sự chấp nhận cảm xúc của bạn.
Nhiều thân chủ gặp khó khăn trong việc điều hòa cảm xúc tin rằng họ buộc phải “ thoát khỏi “ 1 cảm xúc nào đó, cũng giống như những thân chủ hay lo lắng hoặc bị ám ảnh tin rằng họ phải loại bỏ những ý nghĩ không mong muốn . Họ thường sợ rằng cảm xúc của mình sẽ nhấn chìm họ; do đó họ có cảm giác khẩn cấp phải loại bỏ cảm xúc đó. Việc họ dùng những chiến lược đè nén cảm xúc chỉ làm khó khăn hơn trong việc điều hòa cảm xúc của họ. Cũng như những chiến lược nhằm đè nén những suy nghĩ không hữu ích thường không mang lại thành công và càng khiến thân chủ cảm thấy bị chôn vùi và bị kiểm soát bởi những suy nghĩ không mong muốn của họ.
Chấp nhận 1 cảm xúc không hàm ý rằng bạn tin cảm xúc đó là 1 trải nghiệm tốt hay xấu; mà bạn chỉ thừa nhận rằng đó là 1 trải nghiệm mà bạn có trong khoảnh khắc đó. Chấp nhận cảm xúc có thể giúp thân chủ chuyển hướng khỏi cảm giác phải khẩn trương và những nỗ lực vô ích nhằm thoát khỏi cảm xúc đó.
Ví dụ:
Nhà tham vấn : Tôi có thể hiểu rằng cảm giác cô đơn rất đau đớn đối với bạn, và tôi để ý thấy rằng cảm giác cô đơn xuất hiện trước khi bạn muốn uống rượu. Có phải bạn cảm thấy mình không thể chấp nhận cảm giác cô đơn này ?
Thân chủ : Tôi muốn thoát khỏi cảm xúc này. Tôi muốn làm tê liệt ( cảm xúc )bản thân.
Nhà tham vấn : Vâng, đó là 1 chiến lược mà nhiều người trong chúng ta cố thử để trốn thoát khỏi 1 cảm xúc , để làm tê liệt cảm xúc, để không phải cảm nhận điều gì cả. Điều gì xảy ra khi bạn trốn thoát khỏi cảm xúc đó thay vì chấp nhận nó ?
Thân chủ : Tôi uống rất nhiều rượu và tôi sợ cô đơn.
Nhà tham vấn : Điều gì xảy ra nếu bạn tưởng tượng về những cảm xúc của mình – sự cô đơn – như là 1 vị khách , nó xuất hiện và ngồi ở đó. Kiểu 1 vị khách đến tham dự 1 buổi tiệc lớn và còn có nhiều vị khách khác.Có lẽ bạn sẽ chấp nhận, lịch sự và tôn trọng vị khách đó. Nhưng bạn không tập trung hoàn toàn vào vị khách ( cô đơn ). Vì còn có những vị khách khác và những điều khác để làm.
Một kỹ thuật khác là tưởng tượng những cảm xúc xuất hiện trong bạn và bạn cảm nhận về nó. Ví dụ như cảm giác cô đơn – bạn cảm nhận về nó ở bộ phận nào trong cơ thể mình ?
Thân chủ : Nó là 1 cảm xúc đè nặng trong ngực tôi và đi xuống dạ dày. Tôi cảm thấy mệt mỏi và 1 chút kinh hãi.
Nhà tham vấn : Hãy tưởng tượng cảm xúc này đi vào ngực bạn và bạn đang cảm nhận về nó và bạn chỉ đầu hàng nó và để nó đi qua bạn, giống như dòng nước đi qua những hòn đá và bạn là những hòn đá, và cảm xúc rửa qua bạn . Và sau đó những dòng nước nhẹ nhàng của những cảm xúc khác xuất hiện và đi qua bạn.
Bạn là những hòn đá, bạn không thụ động, bạn chỉ quan sát những cảm xúc, nhìn nó đi qua và dòng nước tiếp tục chảy.
Thân chủ : Tôi cảm thấy thoải mái.
Nhà tham vấn : vì vậy khi bạn ở nhà và cảm giác cô đơn xuất hiện, bạn có thể nói với bản thân,” Tôi không buộc phải trốn thoát khỏi cảm xúc này. Tôi có thể chấp nhận, chịu đựng và chào đón nó như là 1 vị khách”.
Vì không chấp nhận những cảm xúc xảy đến với bạn sẽ khiến bạn chiến đấu chống lại bản thân. Và bạn có thể nói với cảm xúc này,” Bạn đang ở đây một lần nữa. Chào mừng bạn và hãy ngồi ở đó , trong khi đó tôi sẽ tiếp tục những việc khác mà tôi cần làm.” Sau đó, bạn chỉ việc làm những gì bạn cho là thoải mái.
Thân chủ : nhưng điều gì sẽ xảy ra với cảm giác cô đơn ?
Nhà tham vấn : Nó có thể vẫn còn ở đó. Nhưng bạn không tập trung toàn bộ thời gian của mình vào cảm xúc đó bởi vì hiện tại bạn đang chú ý đến những vấn đề khác quan trọng và thoải mái hơn.
Lưu ý:
Một thân chủ nói về cảm giác lo lắng, và anh ấy được yêu cầu miêu tả về tất cả màu sắc của những quyển sách trong văn phòng. Khi anh ấy làm như vậy thì nỗi lo lắng giảm xuống. Điều này chỉ ra rằng anh ấy có thể cảm nhận về nỗi lo lắng của mình trong khoảnh khắc hiện tại, nhưng hướng sự chú ý của mình sang nơi khác. Chấp nhận cảm xúc không hàm ý là bạn không linh hoạt hoặc bị mắc kẹt trong cảm xúc đó tại thời điểm đó. Bạn có thể chấp nhận cảm giác lo lắng của mình trong hiện tại trong khi đó bạn vẫn tham gia vào hành động nào đó có thể đem lại sự thay đổi cho cảm xúc đó.
Chấp nhận cảm xúc không hàm ý là bạn nhai đi nhai lại ( rumination ) về nó; thực tế thì việc nhai đi nhai lại là 1 hình thức của việc né tránh trải nghiệm. Ví dụ, chấp nhận rằng tôi đang buồn có thể hàm ý rằng tôi không cần phải nhai đi nhai lại về nó với những câu hỏi không có câu trả lời kiểu như ,” Tại sao điều này xảy ra với tôi ?”. Việc chấp nhận cảm xúc có thể như sau :” Tôi chấp nhận là tôi đang cảm thấy buồn. Tôi hiểu đây là những gì tôi cảm nhận. Nhưng tôi có thể tham gia vào những hoạt động khác có thể dẫn đến những mục tiêu có giá trị”.
Kỹ thuật 6 : Chịu đựng những phức cảm ( những cảm xúc pha trộn- mixed feelings )
Người hay lo lắng thường gặp khó khăn trong việc chịu đựng sự không chắc chắn ( uncertainty ). Việc không chịu đựng được sự không chắc chắn là nguyên nhân cơ bản cho những đánh giá không thích nghi của những ý nghĩ ám ảnh và dẫn đến việc nhai đi nhai lại quá trình suy nghĩ. Thân chủ chủ động tạo ra chiến lược ứng phó với sự lo lắng bằng cách nhai đi nhai lại ( rumination ) nhằm mục đích giảm thiểu sự không chắc chắn của tình huống, họ đánh đồng sự không chắc chắn với những hậu quả tiêu cực.
Việc bạn có những phức cảm ( hoặc những cảm xúc mơ hồ ) là 1 biểu hiện cảm xúc của sự không chắc chắn, bởi vì bạn trải nghiệm về những cảm xúc mâu thuẫn về con người, về bản thân hoặc về những kinh nghiệm. Sự mơ hồ này có thể tạo ra sự lo lắng và 1 cảm giác “nhầm lẫn” khi bạn tìm kiếm cho “ những gì tôi thực sự cảm nhận”.
Tuy nhiên, việc cho rằng cảm xúc chỉ đi theo 1 cách kiểu “ tôi thực sự thích anh ấy “ hoặc “ tôi thực sự không thích anh ấy “ có thể là không thực tế, bởi vì con người ( và những trải nghiệm ) thường đem lại sự phức tạp, vì khi hoàn cảnh thay đổi thì con người cũng thay đổi trong những hoàn cảnh đó.
Có những lợi ích nào khi bạn chấp nhận những phức cảm của mình ?
Con người vốn phức tạp, và những phức cảm chỉ đơn giản là 1 sự phản ánh sự phức tạp của bản chất tự nhiên của con người ?
Liệu bạn có những phức cảm về bạn bè, những thành viên trong gia đình không ? ( như bạn vừa yêu vừa ghét 1 người bạn )
Những người đó có phức cảm đối với bạn không ?
Việc khó chấp nhận phức cảm có phản ánh về xu hướng hoàn hảo của bạn không ?
Ví dụ:
1 phụ nữ trẻ trải nghiệm phức cảm về người bạn đời của cô, cô nhận ra rằng có những tính cách của anh ấy khiến cô bực bội nhưng cũng có những tính cách ở anh cô đánh giá cao. Cô ấy than phiền rằng không hiểu mình thực sự cảm nhận như thế nào.
Nhà tham vấn : Dường như bạn thấy khó để nhận ra rằng bạn có những phức cảm về D và tôi tự hỏi tại sao những phức cảm đó lại khó chịu đựng đối với bạn.
Thân chủ : có lẽ tôi đã có thiếu sót gì đó. Nếu như tôi có phức cảm, có lẽ tôi đang phạm sai lầm.
Nhà tham vấn : Vâng, việc đưa ra quyết định đúng là quan trọng đối với bạn. Nhưng dường như bạn đang đánh đồng phức cảm với “ phạm sai lầm” ( Nhà tham vấn và thân chủ cùng nhau xem xét về những tính cách tích cực và tiêu cực của D, và thân chủ nhận thấy D có 80% tích cực và 20% tiêu cưc).
Thân chủ : tôi biết là anh ấy có nhiều điểm tích cực. Nhưng liệu tôi có nên đưa ra 1 quyết định khi đang có phức cảm ?
Nhà tham vấn : Bạn đang đánh đồng phức cảm với 1 lựa chọn tồi. Liệu bạn có thể tưởng tượng về những quyết định quan trọng trong cuộc sống của bạn mà không có mặt tích cực và tiêu cực không ? Liệu D có phức cảm với bạn không ?
Có lẽ vì khi hai bạn hiểu nhau hơn thì bạn chỉ đơn giản nhìn thấy con người vốn phức tạp và điều đó là ổn.
Kỹ thuật 9 : Tìm thấy ý nghĩa cao hơn.
Giúp thân chủ tìm thấy những ý nghĩa cao hơn mà họ mong muốn gìn giữ hoặc tôn trọng khi họ trải nghiệm về cảm xúc đau đơn nào đó trong hiện tại.
Chúng ta thường tức giận hoặc thất vọng bởi vì chúng ta cảm thấy những nhu cầu và những giá trị mà ta xem trọng không được nhìn nhận. Hãy xem xét hoàn cảnh của bạn. Bạn đang tức giận ( Hoặc những cảm xúc khác ) bởi vì ( tình huống hiện tại ). Nhưng hãy tưởng tượng là nhu cầu của bạn được đáp ứng. Tôi sẽ hỏi bạn :” Nếu nhu cầu này của tôi được đáp ứng thì đó là điều tốt bởi vì nó có ý nghĩa ( những gì về tôi, về cuộc sống, về tương lai ).
Ví dụ : Bạn cảm thấy buồn vì chia tay người yêu. Liệu điều này có nghĩa rằng bạn có 1 giá trị nào đó rất quan trọng đối với bạn, ví dụ, bạn đề cao sự gần gũi, sự thân mật ? Những giá trị này nói lên điều gì đó tốt đẹp về con người bạn
Ví dụ :
Thân chủ là 1 quả phụ với lịch sử nghiện rượu.
Nhà tham vấn :nếu bạn không uống rượu thì khi ở nhà, bạn cảm thấy như thế nào ?
Thân chủ : Tôi cảm thấy cô đơn. Tôi không có ai cả.
Nhà tham vấn : Tôi tự hỏi, nếu bạn mở cửa bước vào nhà và có một ai đó ở trong nhà bạn, thì nó sẽ làm bạn cảm thấy tốt hơn vì bạn nghĩ rằng ...?
Thân chủ : Tôi nghĩ rằng “ tôi có một ai đó để chăm sóc họ”.
Nhà tham vấn : bạn cảm thấy tốt khi có ai đó để chăm soc, vì nó có ý nghĩa gì với bạn ?
Thân chủ : Nghĩa là tôi không cô đơn- tôi có thể chia sẻ cuộc sống của tôi với 1 ai đó. Tôi có thể đem lại tình yêu cho người đó.
Nhà tham vấn : Và lý do bạn muốn mang lại tình yêu cho ai đó vì ...
Thân chủ : tôi là 1 người đáng yêu.
Nhà tham vấn : Bạn đã nhận ra được ý nghĩa từ sự cô đơn và trống trải, vì bạn muốn mình là 1 người đáng yêu. Và đó là ý nghĩa quan trọng trong cuộc đời bạn. Bạn không cần phải cảm thấy tồi tệ về những cảm xúc khó chịu của mình, bởi vì nỗi đau của bạn đến từ 1 ý nghĩa tốt đẹp. Nó đến từ sự quan tâm và yêu thương, và đó là con người bạn.
Ở đây, nhà tham vấn đã sử dụng cảm xúc tiêu cực ( nỗi cô đơn ) như 1 cách để nhắc nhở về những mục tiêu có ý nghĩa có thể giúp tăng cường sức mạnh cho thân chủ trong việc vượt qua những chướng ngại vật mà họ tiên liệu.
Kỹ thuật 18 : Nhận diện những niềm tin sai lầm về cảm xúc.
Những gì chúng ta tin về cảm xúc sẽ ảnh hưởng đến cách thức chúng ta xử lý về cảm xúc. Ví dụ, nếu tôi tin rằng nỗi lo sợ của mình sẽ kéo dài mãi mãi, tôi sẽ cố gắng tránh né hoặc ngăn chặn nó. Không may là trong cuộc sống , một chút cảm giác lo sợ là điều cần thiết, việc bạn nỗ lực ngăn chặn hoặc đè nén nỗi lo sợ chỉ có thể làm kéo dài hoặc tăng cường nó. Sự thật là không có cảm xúc nào có thể kéo dài mãi mãi. Cảm xúc chỉ có tính tạm thời. Như vậy, bạn có thể có một vài niềm tin không đúng về cảm xúc đã góp phần vào những khó khăn trong việc xử lý cảm xúc của bạn .
Ví dụ
Nhà tham vấn : Bạn cảm thấy như thế nào khi chồng ngoại tình ?
Thân chủ : Tôi không có lý do để nổi giận. Bạn nghĩ là tôi nên cảm nhận như thế nào ?
Nhà tham vấn : Bạn đang cảm nhận điều gì ngay bây giờ khi bạn đang thảo luận về nó ?
Thân chủ : Buồn vô cùng. Tôi xin lỗi. Tôi không có ý định khóc.
Nhà tham vấn : Tại sao bạn lại xin lỗi ?
Thân chủ : Tôi không muốn áp đặt những cảm xúc của tôi lên bạn .
Nhà tham vấn : Tại sao bạn nghĩ rằng bạn đang áp đặt cảm xúc của bạn lên tôi khi bạn khóc ?
Thân chủ : Vì mọi người không muốn xử lý với những cảm xúc tiêu cực. Họ mong bạn trở nên hạnh phúc.
Nhà tham vấn : Tôi không thấy việc bạn cảm thấy buồn là 1 sự áp đặt. Về mặt riêng tư tôi cảm thấy bạn đang chia sẻ nó với tôi. Nhưng có vẻ bạn tin rằng thật khó chấp nhận khi bộc lộ nỗi buồn với người khác và bạn tin là mình nên tỏ ra hạnh phúc mọi lúc mọi nơi.
Thân chủ : Không phải ai cũng tin như vậy sao ?
Nhà tham vấn : Tùy theo hoàn cảnh, ví dụ như trong công việc thì bạn không nên bộc lộ nỗi buồn. Nhưng với bạn bè hoặc với nhà tham vấn thì điều đó được chấp nhận. Tôi không nghĩ là ai đó có thể tỏ ra hạnh phúc vào mọi thời điểm. Tôi nghĩ chúng ta nên tập trung tìm hiểu về những niềm tin của bạn về cảm xúc ( forrm4.1 ).
Kỹ thuật 19 : Nhận diện nguồn gốc của những niềm tin sai lầm về cảm xúc.
Rất nhiều niềm tin can thiệp vào việc điều hòa cảm xúc của chúng ta được học hỏi từ những môi trường không có tính hiệu lực. Bố mẹ bạn đáp ứng như thế nào với những cảm xúc của bạn khi bạn còn bé có thể ảnh hưởng đến những niềm tin về cảm xúc của bạn và cách bạn nên xử lý chúng. Nếu những cảm xúc của bạn không nhận được sự ủng hộ, bạn có thể tin rằng những cảm xúc đó không được chấp nhận. Nếu những cảm xúc của bạn bị phớt lờ, bạn có thể cho là chúng không quan trọng và có xu hướng loại bỏ chúng.
Ví dụ :
Nhà tham vấn : Bạn nói rằng việc tỏ ra buồn bã là 1 sự ích kỷ. Tại sao bạn lại nói vậy ? Niềm tin đó đến từ đâu ?
Thân chủ : khi còn bé, bố tôi luôn luôn nói rằng tôi được đáp ứng mọi thứ để có cuộc sống hạnh phúc. Ông ấy nói tôi là đứa ích kỷ khi có cảm xúc buồn.
Nhà tham vấn : Vậy là bố bạn đã dạy bạn về niềm tin này. Bạn nghĩ niềm tin này ảnh hưởng như thế nào đến cách đáp ứng của bạn đối với nỗi buồn ?
Thân chủ : Tôi nhốt chặt nỗi buồn.
Nhà tham vấn : Cách đó có hiệu quả không ?
Thân chủ : Không thực sự. Tôi vẫn cảm nhận thấy nỗi buồn.
Nhà tham vấn : Thường thì những nỗ lực nhằm khóa chặt những cảm xúc của chúng ta chỉ làm tăng cường độ những cảm xúc đó mà thôi. Bạn có hiểu rằng nỗi buồn là 1 cảm xúc cơ bản ? Chúng ta khi được sinh ra đã có khả năng cảm nhận nỗi buồn.
Nếu bạn nghĩ rằng nỗi buồn cũng giống như những cảm xúc khác, liệu điều đó có thay đổi cách thức bạn xử lý với nỗi buồn không ?
Thân chủ : Tôi có lẽ sẽ để mình trải nghiệm về cảm xúc đó.
Kỹ thuật 20 : Giới thiệu với thân chủ lý thuyết về cảm xúc.
Chúng ta được sinh ra với khả năng trải nghiệm nhiều cảm xúc, bao gồm buồn, giận, vui, ghê tởm, sợ hãi, thích thú. Chúng ta cũng được sinh ra với khả năng cảm thấy xấu hổ hoặc tội lỗi, mặc dù chúng ta không trải nghiệm về 2 cảm xúc này cho đến giai đoạn sau này bởi vì 2 cảm xúc đó đòi hỏi sự phát triển về nhận thức. Cảm xúc là những trải nghiệm có giới hạn về thời gian , chúng xuất hiện khi bạn đáp ứng với 1 sự việc nhất định. Cảm xúc như những cơn sóng, chúng đạt đến đỉnh và sau đó suy giảm dần. Tuy nhiên, cảm xúc vẫn tự duy trì. Ví dụ, một vài điều gì đó xảy đến đã kích hoạt 1 cơn sóng giận dữ trong tôi, và trong sự tức giận này, tôi nhớ lại những điều khác trong quá khứ khiến tôi nổi giận và nó thiết lập cơn sóng giận dữ khác. Còn tâm trạng thì không giống như cảm xúc. Tâm trạng kéo dài nhiều ngày, nhiều tuần. Một tâm trạng thường kéo dài hơn so với 1 cảm xúc và nhìn chung nó không liên quan đến việc đáp ứng lại một vài sự kiện nào đó.
Ví dụ:
Nhà tham vấn : Bạn nói rằng bạn sợ cảm giác đau buồn bởi vì bạn không muốn bị trầm cảm ( depressed ).
Thân chủ: Tôi mắc chứng trầm cảm đa 3 năm rôi, và tôi không muốn quay lại vực sâu đó nữa.
Nhà tham vấn : Cảm xúc buồn và sự trầm cảm là 2 thứ khác nhau. Buồn là 1 cảm xúc và trầm cảm là 1 tâm trạng.
Thân chủ: Đâu là điểm khác nhau ?
Nhà tham vấn : Cảm xúc giống như những cơn sóng, và nó suy giảm dần sau khi lên đến đỉnh điểm. Còn tâm trạng kéo dài hàng tuần đến hàng tháng hoặc lâu hơn. Bạn hoàn toàn có thể trải nghiệm về nỗi buồn mà không phải trở nên trầm cảm. Bạn có thể nhớ lại một vài ví dụ về việc khi bạn cảm thấy buồn nhưng không trở nên trầm cảm không ?
Thân chủ : Có 1 bộ phim tôi xem tuần trước làm tôi khóc, nhưng tôi không trở nên trầm cảm. Tôi đã quên nó khi tôi về đến nhà.
Nhà tham vấn : Như vậy, lần tới khi bạn thấy mình không sẵn sàng trái nghiệm cảm xúc buồn bởi vì bạn tin là nó sẽ dẫn đến trầm cảm, bạn hãy nhớ veeff sự khác nhau giữa 1 tâm trạng và 1 cảm xúc.
Kỹ thuật 21 : Giới thiệu với thân chủ về mô hình cảm xúc.
Đối lập với nhận thức, cảm xúc luôn luôn bắt đầu với 1 sự kiện nhắc nhở, đó có thể là sự kiện bên trong hoặc bên ngoài. Cảm xúc có thể được kích hoạt bởi chính những suy nghĩ và cảm xúc của bạn hoặc bởi những sự việc xảy đến trong môi trường của chúng ta. Những diễn giải của bạn về sự kiện sẽ quyết định về cảm xúc của bạn cũng như cường độ của cảm xúc. Mỗi cảm xúc đi kèm với những thay đổi về mặt cơ thể cũng như 1 thôi thúc muốn làm điều gì đó. Những cảm xúc có thể được bộc lộ thông qua ngôn ngữ cơ thể, nét mặt và hành động.
Ví dụ.
Nhà tham vấn : Bạn cảm thấy cảm xúc của mình như đến từ hư vô. Nhưng sự thực là cảm xúc luôn luôn bắt đầu với 1 sự kiện nhắc nhở. Việc bạn diễn giải về sự kiện đó đã ảnh hưởng đến kiểu cảm xúc và cường độ cảm xúc mà bạn trải nghiệm.
Kỹ thuật 22: Giảng giải cho thân chủ hiểu về chức năng của cảm xúc.
Mỗi loại cảm xúc đều có 1 chức năng hoặc 1 mục đích. Ví dụ, nếu chúng ta tức giận và chúng ta bộc lộ nó, thì chức năng của sự tức giận là để truyền thông với mọi người rằng hành vi của họ là không thể chấp nhận được đối với chúng ta. Điều này có thể ảnh hưởng đến họ, nhằm thay đổi hành vi của họ. Sự tức giận của chúng ta có thể thúc đẩy chúng ta hành động nhằm thay đổi 1 tình huống bất công. Cảm xúc giúp chúng ta quyết định điều gì là đúng, là sai đối với chúng ta. Lần tới khi bạn trải nghiệm về 1 cảm xúc mạnh mẽ nào đó, hãy hỏi bản thân về chức năng của cảm xúc đó là gì.
Kỹ thuật 23 : Quan sát và mô tả về cảm xúc .
Bước đầu tiên để điều hòa cảm xúc của chúng ta là có 1 sự nhận thức về chúng khi chúng ta trải nghiệm những cảm xúc đó. Nói cách khác, tôi không thể điều hòa sự tức giận của tôi chừng nào mà tôi nhận thức rằng mình đang trải nghiệm về sự tức giận. Chỉ khi nào tôi nhận thức được về thôi thúc muốn tấn công người khác của tôi khi tôi tức giận thì tôi mới có sự chọn lựa không hành động theo cảm xúc đó. Khi chúng ta mất kết nối với những cảm xúc của mình, chúng ta có thể nhận thức được về chúng chỉ sau khi chúng ta hành động theo cảm xúc đó ( ví dụ, sau khi bạn nói những từ ngữ tức giận hoặc đấm vào cửa).Nhận thức được về cảm xúc của bản thân là 1 kỹ năng chỉ có thể phát triển bằng việc luyện tập : đó là tập quan sát và mô tả về cảm xúc bản thân.
Kỹ thuật 24 : không đánh giá về những cảm xúc.
Khi chúng ta đánh giá về cảm xúc của mình, tức là chúng ta đã tạo thêm cảm xúc thứ cấp. Ví dụ, nếu tôi cảm thấy buồn và sau đó đánh giá nỗi buồn của mình như 1 sự yếu kém, tôi có thể cảm thấy tức giận với chính mình. Nếu sau đó tôi đánh giá sự tức giận của mình như 1 sự nguy hiểm, tôi có thể cảm thấy sợ hãi. Bây giờ, tôi cảm thấy buồn, tức giận và sợ hãi. Hãy để ý cách thức đánh giá của mình đã tạo ra những trải nghiệm cảm xúc nào. Nếu như tôi không đánh giá về những cảm xúc của tôi thì tôi chỉ có thể cảm thấy buồn. Việc không đánh giá về những cảm xúc của tôi không có nghĩa rằng tôi nhìn nhận chúng là tích cực. Tôi không bắt buộc phải cảm thấy hạnh phúc vì mình đang buồn bã, tôi chỉ xác nhận nó thôi.
Kỹ thuật 25 : Sự khác biệt giữa thôi thúc hành động và lựa chọn hành động.
Việc sợ hãi khi trải nghiệm cảm xúc có thể bắt nguồn từ niềm tin rằng cảm xúc nhất thiết phải đi cùng với hành động. Ví dụ, 1 thân chủ có thể nỗ lực ngăn chặn sự tức giận của mình vì ông ấy tin rằng việc trải nghiệm cảm xúc tức giận nhất thiết phải bao gồm hành động tấn công người khác. Để thách thức niềm tin này, ta cần phân biệt giữa sự thôi thúc hành động đi cùng 1 cảm xúc và sự chọn lựa hành động. Tiếp tục với ví dụ trên, ông ấy vẫn có khả năng trái nghiệm sự thôi thúc muốn tấn công về ngôn từ và vẫn giữ im lặng. Đây là sự khác nhau giữa việc trải nghiệm cảm xúc và việc bộc lộ cảm xúc.
Kỹ thuật 26 : trải nghiệm 1 cảm xúc như là 1 con sóng.
Một vài người tin rằng họ phải sử dụng 1 kỹ thuật nào đó bất cứ khi nào 1 cảm xúc nổi lên nhằm làm suy giảm cường độ cảm xúc đó. Nhà tham vấn cần giúp thân chủ nhận ra 1 lựa chọn khác, là lùi lại đằng sau và trải nghiệm cảm xúc đó như 1 con sóng. Bạn đừng tìm cách đẩy những cảm xúc khó chịu ra khỏi người mình hoặc kéo dài cảm xúc nếu bạn cảm thấy tốt. Hãy cưỡi những con sóng. Mỗi con sóng chỉ kéo dài từ vài giây đến vài phút. Ví dụ, nếu tôi nghĩ về điều gì đó buồn, tôi trải nghiệm 1 con sóng buồn bã. Điều này có thể dẫn đến việc tôi nhớ lại những sự việc đau buồn khác và nó làm nảy sinh con sóng buồn khác, và cứ thế tiếp tục.
Kỹ thuật 29 : Hành động ngược lại.
Mỗi một cảm xúc đều được đi kèm bởi 1 thôi thúc hành động hoặc sự thôi thúc làm điều gì đấy. Khi chúng ta giận dữ, chúng ta cảm thấy muốn tấn công. Khi chúng ta hành động nhất quán với thôi thúc ấy, chúng ta đã duy trì hoặc làm mạnh thêm cảm xúc tức giận. Tuy nhiên, khi chúng ta hành động ngược lại với thôi thúc, chúng ta đã làm suy giảm cường độ của cảm xúc tức giận.
Ví dụ:
Nhà tham vấn : Bạn nói là bạn cảm thấy có lỗi sau khi hỏi 1 câu hỏi trong lớp học ngày hôm nay. Tại sao bạn nghĩ rằng bạn cảm thấy có lỗi ?
Thân chủ : Tôi không muốn làm mất thì giờ của lớp với những câu hỏi ngu ngốc của tôi.
Nhà tham vấn : Khi bạn thấy có lỗi thì bạn cảm thấy thôi thúc muốn làm điều gì ?
Thân chủ : Tôi muốn ẩn mình.
Nhà tham vấn :Bạn nghĩ điều gì sẽ xảy ra với cảm xúc tội lỗi của mình khi bạn từ bỏ thôi thúc muốn ẩn mình ?
Thân chủ : Cảm xúc đó sẽ tăng cường ?
Nhà tham vấn : Đúng rồi. Và bằng cách hành động ngược lại với những thôi thúc đó, bạn có thể làm suy yếu cảm xúc tội lỗi. Nói cách khác, bạn càng hỏi nhiều trong lớp học, bạn sẽ càng cảm thấy ít tội lỗi vì đã chiếm thời gian của lớp.
Kỹ thuật : Mua thời gian.
Sự lo sợ thường được đặc trưng bởi cảm giác khẩn cấp về thời gian ( a sense of time urgency ): Đó là niềm tin rằng điều gì đó khủng khiếp đang sắp xảy ra hoặc bạn phải có câu trả lời cho những vấn đề của mình ngay lập tức ( Ellis,1962). Nếu chúng ta nhìn nhận sự lo sợ như 1 cách đáp ứng có tính thích nghi trước những đe dọa hoặc những trường hợp khẩn cấp , nảy sinh trong môi trường thời nguyên thủy của loài người, thì cảm giác khẩn cấp có thể là 1 phần mang tính thích nghi của trải nghiệm lo sợ. Khả năng trốn thoát hoặc tránh né ngay lập tức hoặc phát hiện những nguy hiểm là 1 yếu tố giá trị của phản ứng lo sợ trước những sự kiện gây đe dọa của cuộc sống.
Thân chủ khi có cảm giác khẩn cấp nhằm “ cảm thấy tốt hơn ngay lập tức “ có thể thấy bản thân họ lạm dụng rượu và chất gây nghiện, yêu cầu sự đảm bảo ngay lập tức ( Riskind, 1997). Bị thúc đẩy bởi cảm giác khẩn cấp, những người lo sợ tìm kiếm sự hài lòng ngay lập tức cho những nhu cầu của họ, do đó góp phần tạo ra cảm giác tuyệt vọng ( Leahy,2005b).
Liên quan đến cảm giác khẩn cấp về thời gian là sự khó khăn của người đó trong việc dự đoán về tâm trạng của họ trong tương lai và những ảnh hưởng của sự kiện ( Klonsky,2007). Do đó, họ thường tin rằng họ sẽ phải chịu đựng tâm trạng tiêu cực kéo dài theo sau những sự kiện tiêu cực của cuộc sống và họ thường đánh giá thấp những yếu tố có thể giúp họ đương đầu tốt hơn. Một phần của cảm giác khẩn cấp trong việc muốn vượt qua tâm trạng hiện tại đó là sự khái quát quá mức về tâm trạng tiêu cực này trong tương lai, đánh giá thấp khả năng cải thiện tình hình của những sự kiện tích cực khác.
Mục đích của kỹ thuật mua thời gian là giúp thân chủ tập trung vào vấn đề cảm giác khẩn cấp của họ và hướng sự tập trung của họ vào việc trì hoãn sự hài lòng trong hiện tại, hướng đến việc cải thiện giây phút hiện tại, hy vọng về kết quả của sự thay đổi tích cực. Nhà tham vấn sẽ hỗ trợ thân chủ trong việc chịu đựng mức độ stress hiện tại và khả năng sự việc sẽ thay đổi trong tương lai và những cảm xúc tiêu cực sẽ giảm dần theo thời gian.
Câu hỏi :
Dường như bạn đang nghĩ rằng bạn cần phải cảm thấy tốt hơn ngay lập tức. Nhưng nhu cầu muốn cảm thấy tốt hơn ngay lập tức có thể sẽ làm bạn trở nên lo sợ nhiều hơn, cảm giác khẩn cấp khiến mọi việc trở nên tệ hơn. Sau đây là những câu hỏi chúng ta cần xem xét.
1. Những hậu quả từ cảm giác khẩn cấp của bạn ?
2. Nếu chúng ta xem xét về những sự việc hiện tại và cách thức mà bạn cảm nhận, liệu bạn có thể cảm thấy tốt hơn về những sự việc đó trong một vài giờ hoặc một vài ngày tới không ?
3. Điều gì có thể xảy ra trong vài giờ tới hoặc vài ngày tới có thể khiến bạn cảm thấy tốt hơn ? Có lẽ có một vài hoạt động nào đó bạn có thể lên kế hoạch và tiến hành 1 sự thay đổi trong tương lai.
4. Chúng ta có thể xác định một vài sự chọn lựa thay thế cho bạn suy nghĩ về nó hoặc làm với nó, giúp bạn cảm thấy bình tâm hơn. Chúng ta có thể nhìn vào 1 danh sách những hoạt động giúp bạn thư giãn , cảm thấy thoải mái mà bạn có thể làm ngay bây giờ nhằm cải thiện tình hình hiện tại.
Ví dụ:
Nhà tham vấn : Tôi nhận thấy bạn đang có cảm giác khẩn cấp về thời gian, bạn muốn cảm thấy tốt hơn ngay lập tức. Và sau đó bạn có thể uống rượu nhiều hơn hoặc ăn uống hoặc nói chuyện với người khác nhằm tìm kiếm sự đảm bảo. Bạn có để ý thấy cảm giác khẩn cấp của mình không ?
Thân chủ : Vâng. Tôi chỉ cảm thấy khủng khiếp và tôi không thể chịu đựng nó, do đó tôi cần phải làm điều gì đó.
Nhà tham vấn : Bạn đang hoảng sợ về cảm giác tệ hại hiện tại của mình.
Thân chủ : Tôi chỉ nghĩ rằng tôi sẽ cô đơn mãi mãi và sẽ không thể tìm được người bạn đời.
Nhà tham vấn : Và bạn đã làm gì ?
Thân chủ : Tôi uống vài ly rượu.
Nhà tham vấn : Có vẻ bạn đang suy nghĩ rằng mình thực sự phải tìm thấy người bạn đời ngay lập tức và sau đó bạn hành động theo những cách khác nhau. Nhưng tôi đang tự hỏi nếu chúng ta có thể nhìn nhận việc này theo cách khác và tìm 1 cách thức nào đó làm tắt đi cảm giác khẩn cấp mà bạn đang cảm nhận .
Bạn có thể nhận thấy những hậu quả mà cảm giác khẩn cấp gây ra cho bạn. 1 điều cần nghĩ đến bây giờ là chúng ta có thể mua thời gian – nhằm rời khỏi cảm giác tồi tệ đó bây giờ và suy nghĩ về những cách thức cảm nhận tốt hơn trong tương lai. Ví dụ, bạn cảm thấy tồi tệ về cảm xúc cô đơn vào tối thứ ba, nhưng tôi tự hỏi bạn cảm thấy thế nào khi bạn đang làm việc vào sáng thứu tư. Cảm giác của bạn có thay đổi không ?
Thân chủ : Có. Tôi cảm thấy tốt hơn vào thứ tư. Tôi ở cùng những người bạn của tôi và tập trung vào những gì tôi phải làm.
Nhà tham vấn : Chúng ta có thể thấy rằng cảm xúc của bạn thay đổi. Và bây giờ hãy xem xét về ý nghĩ cô đơn mãi mãi. Cảm xúc của bạn không kéo dài mãi mãi. Bạn cần nhớ rằng bạn có thể cảm thấy khác đi khi sự việc thay đổi. Nhưng bạn đã không biết điều đó vào tối thứ ba. Do đó, một điều mà bạn có thể làm là “kéo dài thời gian” và nhận ra rằng sự việc thay đổi thì cảm xúc sẽ thay đổi và bạn thay đổi.
Tôi tự hỏi, có phải bạn tin rằng : nếu tôi không biết chắc chắn về 1 điều gì đó thì điều đó sẽ trở nên tồi tệ trong tương lai. Bạn muốn biết chắc chắn vào tối thứ ba , rằng liệu cuộc đời mình sẽ như thế nào trong tương lai. Vì có nhiều điều chúng ta không biết chắc chắn nhưng nó vẫn có thể ổn. Do đó đây có thể là 1 định kiến của cách thức suy nghĩ của bạn.
Và tôi cũng suy nghĩ về những việc bạn có thể làm trong giây phút hiện tại nhằm cải thiện tình hình và giúp bạn cảm thấy tốt hơn, cảm thấy khác đi. Ví dụ, nếu bạn làm 1 kế hoạch giúp mình bình tâm . Nó có thể gồm việc nghe nhạc, tập thể dục, xem phim, vào facebook hoặc những việc khác.
Kỹ thuật : Khi bạn cảm thấy người khác không hiểu về cảm xúc của bạn.
Nhiều lý thuyết tâm lý học đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thừa nhận, thấu cảm với cảm xúc của người khác trong quá trình tham vấn tâm lý.
Cảm giác được người khác thấu hiểu ( feeling validated ) là 1 phần quan trọng của tham vấn và trong cuộc sống. Nhà tham vấn có thể hỏi thân chủ : Những lúc nào bạn cảm thấy không được tôi thấu hiểu ? Những lúc nào bạn cảm thấy được thấu hiểu ? Thỉnh thoảng chúng ta tin rằng ai đó không thấu hiểu hoặc không quan tâm đến chúng ta trừ khi họ nói hay làm 1 điều gì đó. Bạn có những tiêu chuẩn nào để nhận biết 1 ai đó đã thấu hiểu được bạn không ? Khi bạn cảm thấy không được thấu hiểu thì bạn sẽ làm gì tiếp theo ?
Một số thân chủ thường sử dụng những cách thức mang tính hủy hoại bản thân nhằm tìm kiếm sự thấu hiểu, ví dụ như họ nhai đi nhai lại ( rumination ) : họ lặp đi lặp lại những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực và hy vọng rằng người khác sẽ thấu hiểu nó; nói lớn giọng khi cảm thấy người khác không lắng nghe mình ; hoặc họ phóng đại vấn đề để người khác hiểu về mức độ tồi tệ của vấn đề như thế nào; hoặc họ cố khơi dậy những cảm xúc như vậy ở nhà tham vấn ( “nếu bạn cảm thấy tồi tệ thì bạn sẽ hiểu được cảm giác của tôi là như thế nào”); hoặc họ tỏ ra xa cách ( “ Tôi sẽ không tin tưởng bạn chừng nào mà bạn chứng minh cho tôi thấy rằng bạn là người đáng tin”).
Nhà tham vấn có thể hỏi thân chủ như sau :
Có nhiều lúc khi chúng ta cảm thấy người khác không hiểu mình, khi chúng ta tin là họ không lắng nghe mình, không thấu hiểu cảm xúc của mình. Điều này có thể làm bạn tức giận, buồn, lo sợ, hoàn toàn cô đơn. Chúng ta cần xem xét về việc bạn đã làm gì hoặc bạn cảm nhận như thế nào khi cảm thấy mình không được thấu hiểu .
Kỹ thuật : Làm thế nào để giúp người khác thấu hiểu bạn.
Thân chủ thường tin rằng người khác nên hiểu về họ. Kiểu :” Bạn nên đồng ý với tôi rằng điều này rất kinh khủng”, “ Thật khủng khiếp khi bạn không nhìn mọi chuyện theo cách của tôi”.
Thân chủ không nhận ra rằng người khác có thể cần một vài chỉ dẫn về việc làm thế nào để kết nối cảm xúc, để thấu hiểu họ.
Nhà tham vấn sẽ hỏi thân chủ :
Dường như có nhiều lúc bạn kỳ vọng người khác sẽ hiểu về những cảm nhận của bạn và làm thế nào để bạn cảm thấy mình được hiểu. Có lẽ điều này là không thực tế bởi vì người khác thường không hiểu về cách thức bạn cảm nhận và những gì bạn cần. Và bạn có thể giúp họ để họ hieur bạn hơn.
Ví dụ
Nhà tham vấn : Thỉnh thoảng người khác không hiểu những gì chúng ta cần họ làm, và đó là 1 cơ hội tuyệt vời để sử dụng kỹ năng giải quyết vấn đề. Ví dụ, có những lúc người khác không thấu hiểu bạn và bạn trở nên tức giận. Nhưng thay vì tức giận, bạn có thể lịch sự và tinh tế đưa ra cho họ những ý kiến về việc làm thế nào họ có thể hiểu bạn tốt hơn.
Thân chủ : Nghe rất ổn. Tôi thường xuyên có cảm giác mình không được người khác thấu hiểu.
Nhà tham vấn : Người khác không thể đọc được ý nghĩ của bạn hoặc hiểu những gì bạn cần. Nếu bạn bước vào 1 nhà hàng , bạn sẽ phải nói với người phục vụ những gì bạn cần. Bạn không thể kỳ vọng anh ấy sẽ đoán được nhu cầu của bạn. Và điều này cũng đúng với việc nhận được sự thấu hiểu từ người khác. Hãy nghĩ về những cách thức mà người khác có thể thấu hiểu bạn tốt hơn.
Thân chủ : Họ có thể lắng nghe tôi nói.
Nhà tham vấn : Việc lắng nghe rất quan trọng. Nhưng một số người có thể làm bạn cảm thấy mình được lắng nghe tốt hơn những người khác. Chúng ta có thể nói “ Tôi cảm thấy bạn chưa hiểu đúng ý tôi, do đó tôi tự hỏi liệu bạn có thể nhắc lại những gì bạn nghe khi tôi nói không “. Bằng cách đó, người khác có thể nói trực tiếp với bạn những gì họ nghe được.
