Nhận biết các loại nấm ăn được

Nấm là một nguyên liệu ngon bổ giúp tăng hương vị cho món pizza, mì, rau trộn và nhiều món khác nữa. Tốt nhất là chúng ta nên để cho các nhà nấm học (nhà khoa học chuyên về nấm) nghiên cứu về các loại nấm dại ăn được. Tuy nhiên, nếu vẫn muốn nhận biết những loài nấm ăn được, bạn phải thật thận trọng. Hãy quan sát những cây nấm trong vùng bạn sinh sống và tìm hiểu từ nhiều nguồn thông tin đáng tin cậy. Khi ăn một loại nấm không biết rõ, bạn cần chú ý các triệu chứng bất thường và tìm sự chăm sóc y tế.

Phần 1: Quan sát cây nấm và cân nhắc thận trọng

1. Tìm những cây nấm không có các lá tia màu trắng dưới mũ nấm

Hãy tìm những cây nấm có lá tia màu nâu hoặc màu da. Mặc dù một số loại nấm ăn được cũng có lá tia màu trắng, nhưng hầu hết các loài nấm độc chết người đều luôn có lá tia màu trắng.

2. Chọn nấm không có màu đỏ trên mũ hoặc thân nấm

Chọn những cây nấm có mũ và thân màu trắng, màu da hoặc màu nâu. Nhiều cây nấm màu đỏ là nấm độc

Nấm màu đỏ đang dùng hệ thống cảnh báo tự nhiên của nó, tức là màu sắc, để gửi tín hiệu đến những kẻ săn mồi trong đó có cả bạn rằng hãy tránh xa.

3. Tìm những cây nấm không có vẩy trên mũ

Tránh những cây nấm có các mảng hoặc vẩy màu sáng hoặc tối trên mũ, có thể trông giống như các vết đốm. Những đốm vẩy này thường có ở nhiều loài nấm độc.

Ví dụ, nấm màu trắng có thể có các mảng vẩy màu da hoặc nâu.

4. Tìm những cây nấm không có vòng bao quanh thân nấm

Kiểm tra bên dưới mũ nấm để tìm một vòng thứ hai trông giống một chiếc mũ nhỏ bên dưới mũ nấm. Nếu bạn thấy vòng này trên cây nấm đang quan sát thì đừng hái. Đây là một đặc điểm của nhiều loài nấm độc

5. Đem theo hai chiếc giỏ

Bỏ những cây nấm mà bạn tin chắc là nấm ăn được vào một giỏ, và bỏ những cây nấm không chắc lắm vào giỏ kia. Bạn sẽ không bị ngộ độc nếu chỉ hái nấm độc. Hãy hỏi một chuyên gia am hiểu về nấm để xác định những cấy nấm mà bạn không biết chắc.

Bạn có thể liên hệ với chuyên gia về nấm qua các nhóm nấm học hoặc ở trường đại học ở địa phương.

Nấm ăn được không mọc ở một vị trí nào nhất định. Chúng có thể được tìm thấy ở trên cây, trên các khúc gỗ, dưới mặt đất trong rừng hoặc trên thảm rêu.

Bạn không cần đeo găng tay khi hái nấm.

6. Không ăn nấm khi bạn không chắc 100% đó là nấm gì

Hãy thật thận trọng khi đi hái nấm, vì nhiều loài nấm độc và không độc có bề ngoài giống nhau. Một số loài nấm có thể thay đổi vẻ ngoài tùy vào môi trường sinh trưởng khiến cho việc nhận diện trở nên khó khăn.

Ví dụ, những cây nấm cùng loài có thể thay đổi màu sắc tùy vào mức độ tiếp xúc với nắng mặt trời.

Các chuyên gia khuyến cáo không bao giờ được ăn những loài nấm mà bạn chưa xác định được ít nhất 3 lần ở nơi hoang dã. Bạn phải được chuyên gia xác nhận là đã nhận diện đúng loại nấm trong cả 3 lần.

Phần 2: Nhận diện các loại nấm ăn được thông thường

1. Tìm nấm thông (Porcini mushrooms) với đặc điểm mũ nấm cỡ trung bình màu da hoặc màu nâu

Tìm kiếm nấm thông ở khu vực gần cây vân sam, linh sam và thông. Loài nấm này thường được thu hoạch vào đầu mùa thu ở vùng thấp và vào mùa hè ở vùng cao hơn. Nấm thông có phần thân mập ở gần sát đất và thon nhỏ dần về phía mũ nấm.

2. Quan sát mũ nấm nhỏ, lõm ở giữa để xác định nấm mào gà (Chanterelles)

Tìm những cây nấm màu vàng đến vàng đậm với các mép quăn và vểnh lên. Cây nấm có hình dạng như kèn trumpet và mập ở nơi tiếp giáp với mũ. Nấm mào gà thường mọc dưới những cây gỗ cứng và các cây họ tùng bách trong mùa thu và đầu mùa xuân.

3. Tìm nấm Puffballs bằng cách quan sát mũ nấm hình cầu màu trắng hoặc màu da

Để ý đến hình dạng độc đáo của những chiếc gai dày đặc trên mũ của nấm Puffball mà bạn có thể phủi đi dễ dàng. Nấm Puffballs thường mọc dọc đường mòn và các bìa rừng vào mùa thu và mùa đông.

Cắt đôi cây nấm Puffballs để kiểm tra xem chúng còn ngon không. Phần bên trong của nấm phải có màu trắng. Nấm sẽ không ăn được nữa nếu bên trong có màu vàng hoặc nâu.

4. Quan sát mũ nấm dài, hình trụ với lớp vẩy bong tróc của nấm Shags

Quan sát các lá tia có hình dạng như các lưỡi dao mọc sát nhau trên thân rỗng. Loài nấm này sinh trưởng tốt ở vùng thành thị nơi có thời tiết ẩm và mát.

Tránh hái những cây nấm mọc gần đường có nhiều xe cộ qua lại vì chúng có thể bị ô nhiễm vì khí thải của xe.

Phần 3: Tìm hiểu thêm về các loài nấm ăn được

1. Tham gia nhóm nghiên cứu nấm

Lên mạng tìm kiếm các nhóm nghiên cứu nấm ở địa phương. Nếu đang ở Mỹ, bạn có thể tìm danh mục của North American Mycological Association (Hiệp hội Nấm học Bắc Mỹ). Các nhóm này hỗ trợ công việc nghiên cứu nấm, và nhiều nhóm có mở các lớp học hoặc các buổi gặp gỡ để giáo dục công chúng.

Một số nhóm thậm chí còn tổ chức các buổi đi dã ngoại hoặc các sự kiện ngoài trời cho những người muốn tìm hiểu thêm về việc hái lượm.

2. Mua sách hướng dẫn về nấm ở địa phương

Đến hiệu sách hoặc lên mạng tìm mua sách hướng dẫn về nấm trong vùng bạn ở. Bạn có thể đem sách khi đi tìm hái nấm và thực hành kỹ năng nhận diện các loài nấm khác nhau. Nó cũng sẽ giúp bạn quen dần với các loài nấm ăn được và nấm độc phổ biến.

3. Tìm các lớp học về nấm ở trường đại học

Hỏi bộ phận ghi danh ở trường đại học địa phương xem có các lớp học dự thính về nấm học không. Bạn có thể phát triển kỹ năng nhận dạng các loài nấm và tìm hiểu thêm về các loài nấm ăn được.

Nếu trường đại học ở gần nơi bạn ở có các lớp học mà bạn có thể xin học dự thính, hãy tham khảo ý kiến các nhóm nấm học xem họ khuyên nên chọn các lớp hoặc các nguồn nào.

Phần 4: Tìm sự chăm sóc y tế sau khi ăn nấm không xác định

1. Chú ý hiện tượng khó chịu ở dạ dày – ruột trong vòng 1-24 tiếng

Hãy tìm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn bị tiêu chảy, nôn, có máu trong bãi nôn hoặc phân, hoặc đau quặn ruột sau khi ăn nấm không xác định. Ở phòng cấp cứu, bạn có thể được truyền dịch để bù lượng nước đã mất và giải độc tố của nấm gây ra các triệu chứng.

Trong một số trường hợp, các triệu chứng ở dạ dày- ruột có thể tiến triển đến mức suy chức năng thận nếu không được điều trị kịp thời.

Cho dù có xấu hổ vì ăn phải nấm có thể gây ngộ độc, bạn đừng ngại ngần tìm sự chăm sóc y tế. Các bác sĩ chỉ quan tâm đến sức khỏe của bạn.

2. Chú ý đến triệu chứng tăng tiết nước bọt, nước mắt, sữa hoặc mồ hôi

Gọi dịch vụ cấp cứu ngay nếu bạn có phản ứng hệ thần kinh không tự chủ, chẳng hạn như đổ mồ hôi đầm đìa hoặc không kiểm soát, hoặc chảy nước mắt. Các triệu chứng này có thể xảy ra trong vòng 15 -30 phút sau khi ăn nấm. Hãy hành động nhanh, vì các triệu chứng này có thể tiến triển thành rối loạn thị giác, tụt huyết áp hoặc khó thở.

Do nguy cơ tiến triển nhanh của triệu chứng hệ thần kinh không tự chủ, tốt nhất là bạn nên gọi người giúp thay vì cố gắng tự lái xe đến phòng cấp cứu.

Tại phòng cấp cứu, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc Atropine, một loại thuốc giải độc có tác dụng điều trị hầu hết các triệu chứng. Đa số trường hợp sẽ hồi phục hoàn toàn trong 24 tiếng, nhưng tình trạng suy hô hấp có thể xảy ra nếu không được điều trị.

3. Đừng bỏ qua bất cứ hiện tượng nào như dị dạng thị giác, ảo giác hoặc buồn ngủ quá mức

Tìm dịch vụ cấp cứu nếu có biểu hiện rối loạn hệ thần kinh trung ương, chẳng hạn như buồn ngủ hoặc có ảo giác. Một số loài nấm độc khi ăn vào có thể gây ra các phản ứng thần kinh trung ương nghiêm trọng như co giật, thậm chí hôn mê.

Các nhân viên y tế có thể chăm sóc nếu bạn có biểu hiện hồi hộp hoặc mất nước.

Các triệu chứng này thường tự khỏi mà không để lại tổn thương lâu dài nào.

4. Cảnh giác khi các triệu chứng xuất hiện trở lại sau khi đã được điều trị

Chú ý đến mọi triệu chứng thể chất và tinh thần tái phát sau khi bạn dường như đã “bình phục”. Một số loại nấm độc chết người, chẳng hạn như các loại nấm thuộc chi Amanita, có thể gây ra triệu chứng trong thời gian 24 tiếng, khi nạn nhân có vẻ như đã tiến triển tốt, khiến bệnh tái phát và suy tạng.

Nếu bạn có bất cứ lý do nào để nghi ngờ mình đã ăn phải nấm Amanita, đừng đợi đến khi có triệu chứng xuất hiện. Hãy đi cấp cứu ngay lập tức. Nói với nhân viên y tế về Ioại nấm Amanita mà bạn đã ăn, số lượng bao nhiêu và cách đây bao lâu.

Nếu còn mẩu nấm nào còn sót, bạn hãy đem đến cho nhân viên y tế để họ phân tích.