Lục địa Atlantis: Huyền thoại hay sự thật?

Lục địa huyền thoại Atlantis – nơi mà các truyền thuyết cổ xưa cho rằng đã đạt đến đỉnh vinh quang của loài người, vùng đất sở hữu nền văn minh tuyệt đỉnh cùng sức mạnh quân sư đáng kinh sợ – nhưng đã cả gan báng bổ thần thánh và kết quả là toàn bộ đại lục rộng lớn đã bị dìm xuống đáy biển.

Đó là theo truyền thuyết xưa, còn sự thật thì sao?


Theo Plato

Trong lịch sử, cái tên Atlantis lần đầu tiên được nhắc đến qua các tác phẩm của nhà triết học Hy lạp cổ đại Plato – Timaeus và Critias, hai đoạn đối thoại được đặt theo tên nhân vật trong cuộc trao đổi tưởng tượng của Socrates và học trò. Theo Plato, Atlantis đã đạt được trình độ văn mình cực thịnh từ 11,000 năm trước, nhưng nó chỉ được đề cập trong các tác phẩm của ông vào khoảng 2,350 năm đổ lại, tức là từ năm 359 đến 347 trước công nguyên (TCN). Plato mô tả Atlantis như là một đế chế hoàn hảo, với quân đội kỷ luật, biết âm nhạc và sống cộng đồng (không có tài sản riêng), trình độ khoa học kỹ thuật phát triển vượt bậc về thiên văn, vật lý và hóa học.

Trích đoạn mô tả của ông về Atlantis trong Timaeus:

“Trong những tư liệu của chúng ta, vào thời xa xưa, Nhà nước của chúng ta đã ở một trạng thái tổ chức hùng mạnh, bắt đầu tại một địa điểm rất xa ở Đại Tây Dương, đã bắt đầu tấn công chinh phục và nghiền nát toàn bộchâu Âuvàchâu Á. Nơi đó đại dương yên bình rất thuận lợi cho tàu thuyền đi lại, nơi đó ở ngay phía trước những hang rất lớn mà người Hy Lạp chúng ta gọi là “những cột đá củaHeracles”, nơi đó có một hòn đảo lớn hơn xứ Libya và châu Á cộng lại; các nhà lữ hành có thể băng xuyên qua nó để đến các hòn đảo khác, và từ những hòn đảo đi đến tất cả các lục địa xung quanh nó, bao gồm đại dương đã được đặt tên. Với tất cả những gì chúng ta có ở đây, trong những gì miệng chúng ta nói ra, nó rõ ràng là một thiên đường với một lối vào hẹp; nhưng đằng kia là một đại dương thực sự, và đất đai xung quanh nó được đặt tên một cách chính xác nhất, trong ý nghĩa đầy đủ và xác thực nhất, nó là một lục địa. Giờ đây, trong hòn đảo Atlantis tồn tại một liên minh của các vị vua, quyền lực tuyệt vời và nhiệm màu, thống trị tất cả các hòn đảo, trên nhiều hòn đảo khác và một phần của lục địa”.

Lục địa Atlantis trong miêu tả của đoạn đối thoại Critias:

các vị thần Hy Lạp xưa kia đã phân chia trái đất để mỗi thần có thể sở hữu được nhiều nhất;Poseidonđược khá nhiều ưu tiên, và theo sở thích của mình, ông được giao sở hữu đảo Atlantis. Hòn đảo lớn hơnLibyacổ vàTiểu Ácộng lại ; nhưng sau đó, hòn đảo đã bị chìm bởi một trận động đất và trở thành một bãi bùn không thể đi qua, cản trở việc đi lại đến bất kỳ phần nào của đại dương. Plato khẳng định người Ai Cập đã mô tả Atlantis là một hòn đảo bao gồm chủ yếu là dãy núi ở phần lãnh thổ phía bắc và dọc theo bờ biển, và bao gồm một đồng bằng lớn với hình dạng chữ nhật ở phía nam “kéo dài liên tục 3000 stadia (khoảng 555 km, tức 345 dặm), ngoại trừ phần trung tâm nội địa 2000 stadia (khoảng 370 km, tức 230 dặm). Năm mươi stadia (9 km, khoảng 6 dặm) từ bờ biển là một ngọn núi thấp đều theo các hướng... đứt gãy theo dạng hình tròn… hòn đảo trung tâm có đường kính khoảng 5 stades (khoảng 0,92 km; 0,57 dặm).

Cũng theo Plato và một số học giả thời bấy giờ, thành bang Athens của người Hy Lạp tại thời điểm đó cũng được xem là một “xã hội hoàn hảo” và là cực đối địch với đế chế Atlantis. Sau này, khi Atlantis mở rộng việc xâm lược thế giới, Athens và một số thành bang cũng như quốc gia khác đã liên kết để tạo thành một liên minh chống lại Atlantis hùng mạnh. Khi liên minh tan rã, một mình thành bang Athens đã đứng lên chống lại Atlantis.

Sau thất bại trong việc xâm chiếm Athens, hòn đảo Atlantis đã bị nhấn chìm bởi một cơn động đất khủng khiếp, như trong miêu tả của Plato:

“Nhưng một thời gian sau đó đã xảy ra động đất và lũ lụt như điềm báo, và một ngày và đêm đau thương xảy đến khi toàn bộ cơ thể của các chiến binh Atlantis bị nuốt chửng bởi mặt đất, và đảo của Atlantis bị nuốt chửng bởi biển cả và biến mất; vậy nên đại dương tại vị trí đó không thể đi qua và không được tìm thấy, bị chặn bởi bùn lầy mà nhờ đó hòn đảo đã tạo ra sự định cư trước đây”.

Trong Khảo Cổ Hiện Đại

Atlantis trong mắt người hiện đại chỉ là một lục địa tưởng tượng, vì rõ ràng là chúng ta khó chấp nhận việc cách đây hơn 11.000 năm đã có một nền văn minh rực rỡ như vậy.

Nhưng, theo một số nghiên cứu của các nhà khảo cổ học, lục địa Atlantis có vẻ như không hản chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng, điển hình là cuốn “Atlantis: The Lost Continent finally found” của tiến sĩ (Ph.D) Prof Arysio Nunes dos Santos' – viết về giả thiết cho rằng lục địa Atlantis thực ra là những gì còn lại của vùng Đông Nam Á cổ xưa.

Lập luận này được đưa ra dựa trên cơ sở nhiều điểm tương đồng trong văn hóa, khoa học kỹ thuật và điêu khắc của các nền văn minh Đông và Đông Nam Á, điển hình như Trung Quốc và Việt Nam – với một số di tích cổ đại được phát hiện – điển hình là Kim Tự Tháp Yonaguni trên thềm Nanhailand gần quần đảo Okinawa của Nhật Bản. Một trong các điểm tương đồng này là sự giống nhau của họa tiết điêu khắc trên trống đồng – di sản văn hóa của người Việt cổ – với cấu trúc vòng tròn đồng tâm của thành Atlantis.

Cách đây hơn 14,000 năm, thời mà Atlantis còn tồn tại, vùng Nanhailand (bao gồm Đông Nam Á và một phần lớn Trung Quốc) – đều là đất liền. Điều đó có nghĩa là đó hoàn toàn phù hợp với miêu tả của Plato ở trên: “Atlantis là một hòn đảo bao gồm chủ yếu là dãy núi ở phần lãnh thổ phía bắc và dọc theo bờ biển, và bao gồm một đồng bằng lớn với hình dạng chữ nhật ở phía nam” – phần lớn đất liền của vùng Đông Nam Á đã bị nhấn chìm xuống đại dương trong hậu kỉ băng hà, chỉ còn lại một số quần đảo – là các quốc gia Đông Nam Á bây giờ. Trong khi phần lãnh thổ phía Bắc – tức Trung Quốc và miền Bắc các quốc gia như Việt Nam và Lào – là địa hình núi cao – phù hợp với miêu tả địa hình thấp dần từ Bắc xuống Nam như Plato nói. Dù sao, vẫn có mâu thuẫn khi ông khẳng định đó là một hòn đảo.

Cũng theo nghiên cứu của các nhà khảo cổ tin vào Atlantis, có một sự giống nhau khó hiểu khi nhắc đến Atlantis và văn hóa Phương Đông thời bấy giờ. Điển hình nhất là một chuỗi dài những cái tên của lục địa thần thoại: a surplus, the Garden of Eden, the Island of Avalon, the Garden of the Hesperides, the hideout of the New Jerusalem, the true location of Troy and Lanka,the Hideout of the New Jerusalem. Ngoài ra, còn một cái tên khác là “Eden in the East” – Vườn Địa Đàng Phương Đông – được nhắc đến trong tác phẩm đồng tên của nhà văn Stephen Oppenheimer - được xem là khá phù hợp với miêu tả của Atlantis.

Và phần lớn các lý thuyết trong văn minh của người phương Đông cổ xưa – ví dụ như thuật Âm Dương Ngũ Hành và các phát minh của người Trung Quốc cổ đại (điển hình như La Bàn cổ, Máy ghi địa chấn, Giấy và Thuốc súng) khá tương đồng với các định luật vật lý của Âu Châu và hiện đại. Cũng như những sự giống nhau trong tình tiết của các câu chuyện cổ tích của Việt Nam điển hình như “Tấm Cám” và “Cô Bé Lọ Lem Cinderella” của phương Tây.

Giải thích cho sự giống nhau này, có thể cho rằng khi Atlantis bị nhấn chìm xuống biển sâu từ 10,000 năm trước, các cư dân của nó đã di tản lên vùng núi phía Bắc hoặc tản ra khắp thế giới (do lúc đó các đại lục vẫn nối liền với nhau) – tạo nên một sự tương đồng về cơ bản giữa các dân tộc trên thế giới.

Dù sao, tất cả những điều trên vẫn dừng lại ở mức độ giả thuyết, và hiện tại có rất nhiều địa điểm được “dự đoán” là tàn tích của đế chế huyền thoại Atlantis (trong hay gần biển Địa Trung Hải, giữa Đại Tây Dương, gần Ấn Độ Dương – khu vực Đông Nam Á, v.v…) – nhưng chưa nơi nào trong số chúng sở hữu mo di chỉ hay bằng chứng thuyết phục để chứng minh cho sự tồn tại của cái tên đầy quyến rũ Atlantis. Và, có lẽ, Atlantis sẽ mãi mãi là 1 truyền thuyết bị lãng quên trong lịch sử nhân loại.