- Tham gia
- 25/11/2012
- Bài viết
- 351
(kenhsinhvien.vn) Nam giới có nguy cơ mắc chứng rối loạn cương dương ngắn hạn hoặc dài hạn cao gấp 6 lần sau khi nhiễm COVID-19. Vắc xin có thể ngăn ngừa nguy cơ này xảy ra.
Bác sĩ chuyên khoa tiết niệu Ranjith Ramasamy tại South Florida đã quan sát thấy một xu hướng đáng ngại trong số các bệnh nhân của mình khi COVID-19 lây lan khắp Hoa Kỳ năm 2020: Ngày càng nhiều nam giới phàn nàn rằng họ không thể “lâm trận”.
Thoạt đầu, Ramasamy và các đồng nghiệp của khoa tiết niệu Đại học Bệnh viện Miami cho rằng các báo cáo về chứng rối loạn chức năng t.ình d.ục ngày càng tăng chỉ phản ánh vấn đề về tâm lý, là kết quả của chứng căng thẳng do đại dịch. Nhưng nhiều bệnh nhân cho biết họ không cảm thấy lo âu hay chán nản, và vấn đề trên còn kéo dài 6 tháng hoặc lâu hơn đối với một số người. Thế nên nhóm nghiên cứu bắt đầu đặt nghi vấn về một nguyên nhân tiềm ẩn khác: virus SARS-CoV-2.
Mặc dù COVID-19 có thể gây tổn thương phổi, nhưng đây là một căn bệnh toàn thân, vốn cũng có thể ảnh hưởng đến tim, thận, não bộ và các cơ quan khác, những ảnh hưởng đó có thể kéo dài rất lâu sau khi người bệnh bình phục. Nhiều người hiện đang sống trong địa ngục đọa đày của “COVID dai dẳng” mà các chuyên gia gọi là thảm họa y tế quốc gia tiếp theo của mình. Theo một bài báo đăng trên Tạp chí Y học New England hồi tháng 8, có 10-30% bệnh nhân mắc COVID-19, ít nhất 42 triệu ca ở Hoa Kỳ và 229 triệu ca trên thế giới, đang trải qua các triệu chứng suy nhược liên tục có thể gây ra “bất lực đáng kể”.
Trong danh sách các bệnh thông thường, nhiều bằng chứng cho thấy COVID-19 có thể phá hủy sức khỏe sinh sản ở nam giới. “Chúng tôi nhận thấy nam giới trước đây không có các vấn đề này bị mắc chứng rối loạn cương dương khá nặng sau khi nhiễm COVID-19,” Ramasamy cho biết.
Theo một nghiên cứu được công bố hồi tháng 3, nam giới có thể mắc chứng rối loạn cương dương ngắn hạn hoặc dài hạn cao gấp 6 lần sau khi nhiễm COVID-19. Các nghiên cứu khác thì ghi nhận nhiều vấn đề sức khỏe sau phơi nhiễm tác động đến hoạt động t.ình d.ục, cả khu biệt hoặc toàn thân: bất lực hoặc không thể duy trì cương dương, làm tổn hại t.inh hoàn, đau hoặc sưng t.inh hoàn, không thể đạt cực khoái, nồng độ testosterone thấp và các vấn đề về sức khỏe tinh thần.
Khoa học hoàn toàn trái ngược với những thông tin sai lệch chống vắc xin lan truyền trên mạng, kể cả một tweet đang nổi tiếng của rapper Nicki Minaj, khẳng định rằng vắc xin COVID-19 gây sưng t.inh hoàn và bất lực. Cho đến nay, chưa có nghiên cứu nào ủng hộ khẳng định trên.
“Quan trọng là mọi người cần hiểu rằng việc tiêm vắc xin COVID-19 không ảnh hưởng đến chức năng cương dương,” Ramasamy cho biết. “Virus COVID-19 có thể có những ảnh hưởng bất lợi đáng kể về lâu dài, nhưng vắc xin thì an toàn.”
Theo dõi virus trong mô bào
Nam giới có nguy cơ mắc COVID-19 nặng, như đàn ông lớn tuổi hoặc những người bị cao huyết áo, béo phì, tiểu đường và bệnh tim, cũng có nguy cơ cao mắc chứng rối loạn chức năng t.ình d.ục. Các tình trạng bệnh này ảnh hướng đến hoocmon, cơ bắp, mạch máu, v.v… Tuy nhiên, nhiều nam giới trẻ tuổi cũng gặp phải các vấn đề về sức khỏe t.ình d.ục. Liên quan đến việc tìm ra hậu quả ngắn hạn và dài hạn của loại virus mới này, bác sĩ chuyên khoa tiết niệu Ryan Berglund tại Phòng khám Cleveland, Ohio cho biết “chúng tôi vẫn đang trong giai đoạn theo dõi,” bao gồm cả hiểu biết về ảnh hưởng của virus lên sức khỏe t.ình d.ục và sinh sản ở nam giới.
Để tìm ra virus có thật sự xâm nhập vào các cơ quan sinh sản của nam giới hay không, Ramasamy và nhóm của ông đã thực hiện lấy mẫu sinh thiết trên 6 người đàn ông tuổi từ 20-87 mắc COVID-19. Khi xét nghiệm những mẫu mô bào này dưới kính hiển vi điện tử, họ phát hiện ra những hạt virus ẩn nấp trong t.inh hoàn của một người đàn ông. Phân nửa số người cũng có chất lượng t.inh tr.ùng kém, củng cố thêm dữ liệu từ các nghiên cứu tử thi nhỏ lẻ khác và đặt ra câu hỏi về tác động của căn bệnh lên khả năng sinh sản.
Nếu virus trú ngụ trong t.inh hoàn, Ramasamy thắc mắc liệu chúng cũng có mặt trong d.ương v.ật hay không. Nhóm nghiên cứu tiến hành tìm hiểu bằng cách nghiên cứu hai người đàn ông đã trở nên bất lực sau khi nhiễm COVID-19. Một trong số họ đã trải qua những triệu chứng nhẹ; người còn lại thì phải nhập viện. Chắc chắn rằng mình sẽ không bao giờ có thể cương dương tự nhiên được nữa, họ đến phòng khám để xem có thể đăng ký phẫu thuật cấy ghép d.ương v.ật hay không.
Virus COVID-19 đúng là có hiện diện trong mô bào d.ương v.ật của họ, Ramasamy cho biết điều này gây sốc, vì theo khung thời gian: Đã qua 8 tháng kể từ khi hai người đàn ông này mắc COVID lần đầu tiên. Các bác sĩ cũng phát hiện thấy tổn thương niêm mạc mao mạch của d.ương v.ật.
Máu và xương
Một trong số các hậu quả của coronavirus được biết, tổn thương tế bào nội mô lót các mạch máu, là thủ phạm có khả năng nhiều nhất làm giảm khả năng t.ình d.ục. Trong khi một số động vật hữu nhũ có xương trong d.ương v.ật, thì sự cương cứng ở con người lại dựa vào lưu lượng máu. Động mạch phải mở và tĩnh mạch phải đóng, giống như một hệ thống khóa kênh đào. Khi bị suy yếu, mạch máu bị hẹp sẽ không khiến mô xốp bơm máu hoặc giữ máu được để duy trì tình trạng cương cứng.
Không có đủ máu, tế bào bị thiếu oxi, mô bào bị viêm, và mạch máu bị mất tính đàn hồi, giáo sư khoa nội tiết và t.ình d.ục học Emmanuele A. Jannini tại Đại học Rome Tor Vergata cho biết. “Không có oxi, không có t.ình d.ục,” ông nói.
Ông nhận thấy rằng COVID-19 dường như cũng làm giảm lượng enzim nitric oxide synthase nội mô, có chức năng làm giãn mạch máu và làm cương dương. Đối với những người có triệu chứng COVID kéo dài, tổn thương phổi và tim có thể làm phức tạp thêm vấn đề khi thay đổi tuần hoàn máu và nồng độ oxi trong máu và mô bào.
Đầu đại dịch, nhóm nghiên cứu của Jannini đã tiến hành một khảo sát trực tuyến thu thập thông tin về nam giới Italia thời kỳ sung mãn mắc COVID-19. Đây là nghiên cứu cho thấy nguy cơ rối loạn cương dương cao hơn gấp 6 lần hậu phơi nhiễm COVID-19. Những triệu chứng kéo dài bao lâu vẫn chưa được biết.
“Vì d.ương v.ật là một trong những cơ quan có nhiều mạch máu nhất cơ thể, nên chúng tôi không quá bất ngờ khi tình trạng rối loạn cương dương khá phổ biến ở nam giới mắc COVID kéo dài,” Ramasamy nói.
Vào tháng 7, Tổ chức Nghiên cứu Bệnh nhân tự quản, một nhóm nghiên cứu tự mắc COVID lâu dài, đã công bố thông tin toàn diện nhất cho đến nay. Họ ghi nhận 203 triệu chứng trong 10 hệ cơ quan, thu thập được từ cuộc khảo sát trực tuyến khoảng 6500 người trên toàn cầu. Kết quả có cả các vấn đề về sức khỏe t.ình d.ục.
Khoảng 18% nam giới gặp phải chứng rối loạn chức năng t.ình d.ục; khoảng 13% bị đau t.inh hoàn; 8% gặp những vấn đề cơ quan sinh sản khác; và khoảng 4% nam giới bị giảm kích thước d.ương v.ật hoặc t.inh hoàn.
Nơi ẩn náu của virus
t.inh hoàn là nơi trú ẩn hoàn hảo của virus. Giống như mắt và hệ thần kinh trung ương, t.inh hoàn là vị trí được hưởng đặc quyền trong miễn dịch. Ở các vị trí này, những virus như Ebola, quai bị và Zika có thể vẫn còn trong mô bào, lẩn tránh hệ miễn dịch ngay cả sau khi kẻ xâm lược đã bị loại bỏ khỏi các bô phận khác của cơ thể.
Một nghiên cứu suy đoán rằng vì lẽ đó có thể t.inh hoàn đóng vai trò như một ổ chứa virus COVID-19. Điều này có thể lý giải tại sao 11% nam giới nhập viện do COVID-19 bị đau t.inh hoàn. Sự lây nhiễm của tế bào Leydig của cơ quan này, nơi sản sinh testosterone, cũng có thể lý giải những bệnh nhân nam mắc COVID-19 lâu dài có nồng độ hoocmon t.ình d.ục thấp. Chỉ riêng lý do ấy cũng có thể khiến h.am m.uốn suy giảm. Jannini nhận thấy một vòng phản hồi khác: Quá trình sản sinh testosterone sụt giảm khi nam giới không quan hệ t.ình d.ục.
Trạng thái của tâm trí cũng đóng vai trò quan trọng trong lúc thân mật, Berglund nói, “nó một phần phụ thuộc vào trạng thái tinh thần của ta.” Đại dịch ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe tổng thể của người mắc COVID-19 lâu dài. Nhiều người mắc chứng PTSD, lo âu hoặc trầm cảm. Ảnh hưởng tinh thần của COVID-19 lên sức khỏe t.ình d.ục sẽ khó phát hiện ra nhất, Berglund cho biết.
Ông nói thêm rằng căn bệnh có thể triệt tiêu h.am m.uốn. “Nếu ta khó thở hoặc bị bệnh mạn tính, ta có thể sẽ bớt bận tâm đến t.ình d.ục hơn.” Điều đó có thể đi kèm với mệt mỏi, một trong những triệu chứng phổ biến nhất, và mất khứu giác, vì mùi hương cũng gây kích thích.
t.ình d.ục và vắc xin
Cần có nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ virus thực sự gây ra những gì đối với sức khỏe sinh sản ở nam giới. Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu cơ chế của căn bệnh còn khá mới mẻ này. Nhóm của Ramasamy đang nghiên cứu cách thức virus COVID-19 lẩn tránh hệ miễn dịch và cư trú trong tế bào, kể cả trong t.inh hoàn và d.ương v.ật. “Nếu virus bất hoạt, liệu nó có hoạt động trở lại không?” ông đặt nghi vấn “Nó có tiếp tục gây tổn hại hay không? Hay nó chỉ gây tổn thương một lần?”
Quốc hội Hoa Kỳ đã trao tặng Viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ 1,15 tỷ đô cho chương trình BÌNH PHỤC, nhằm nghiên cứu nhiều triệu chứng kéo dài của COVID-19 trong 4 năm tiếp theo. Nhiều người hy vọng chương trình sẽ mang lại những câu trả lời cần thiết và phương pháp điều trị cho các bệnh nhân.
Bất chấp thông tin sai lệch lan truyền trên mạng xã hội, các nghiên cứu vẫn tiếp tục phản bác quan niệm cho rằng vắc xin ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Chẳng hạn như một nghiên cứu hồi tháng 6 cho thấy không có mối liên hệ nào giữa vắc xin mARN với số lượng t.inh tr.ùng suy giảm.
“Mối quan hệ hợp lý giữa COVID-19 và chứng rối loạn cương dương là một lý do nữa để người chưa tiêm vắc xin quyết định tiêm chủng,” Jannini nhấn mạnh. “Nếu họ muốn quan hệ t.ình d.ục, tốt hơn nên tiêm chủng.”
Bác sĩ chuyên khoa tiết niệu Ranjith Ramasamy tại South Florida đã quan sát thấy một xu hướng đáng ngại trong số các bệnh nhân của mình khi COVID-19 lây lan khắp Hoa Kỳ năm 2020: Ngày càng nhiều nam giới phàn nàn rằng họ không thể “lâm trận”.
Thoạt đầu, Ramasamy và các đồng nghiệp của khoa tiết niệu Đại học Bệnh viện Miami cho rằng các báo cáo về chứng rối loạn chức năng t.ình d.ục ngày càng tăng chỉ phản ánh vấn đề về tâm lý, là kết quả của chứng căng thẳng do đại dịch. Nhưng nhiều bệnh nhân cho biết họ không cảm thấy lo âu hay chán nản, và vấn đề trên còn kéo dài 6 tháng hoặc lâu hơn đối với một số người. Thế nên nhóm nghiên cứu bắt đầu đặt nghi vấn về một nguyên nhân tiềm ẩn khác: virus SARS-CoV-2.
Mặc dù COVID-19 có thể gây tổn thương phổi, nhưng đây là một căn bệnh toàn thân, vốn cũng có thể ảnh hưởng đến tim, thận, não bộ và các cơ quan khác, những ảnh hưởng đó có thể kéo dài rất lâu sau khi người bệnh bình phục. Nhiều người hiện đang sống trong địa ngục đọa đày của “COVID dai dẳng” mà các chuyên gia gọi là thảm họa y tế quốc gia tiếp theo của mình. Theo một bài báo đăng trên Tạp chí Y học New England hồi tháng 8, có 10-30% bệnh nhân mắc COVID-19, ít nhất 42 triệu ca ở Hoa Kỳ và 229 triệu ca trên thế giới, đang trải qua các triệu chứng suy nhược liên tục có thể gây ra “bất lực đáng kể”.
Trong danh sách các bệnh thông thường, nhiều bằng chứng cho thấy COVID-19 có thể phá hủy sức khỏe sinh sản ở nam giới. “Chúng tôi nhận thấy nam giới trước đây không có các vấn đề này bị mắc chứng rối loạn cương dương khá nặng sau khi nhiễm COVID-19,” Ramasamy cho biết.
Theo một nghiên cứu được công bố hồi tháng 3, nam giới có thể mắc chứng rối loạn cương dương ngắn hạn hoặc dài hạn cao gấp 6 lần sau khi nhiễm COVID-19. Các nghiên cứu khác thì ghi nhận nhiều vấn đề sức khỏe sau phơi nhiễm tác động đến hoạt động t.ình d.ục, cả khu biệt hoặc toàn thân: bất lực hoặc không thể duy trì cương dương, làm tổn hại t.inh hoàn, đau hoặc sưng t.inh hoàn, không thể đạt cực khoái, nồng độ testosterone thấp và các vấn đề về sức khỏe tinh thần.
Khoa học hoàn toàn trái ngược với những thông tin sai lệch chống vắc xin lan truyền trên mạng, kể cả một tweet đang nổi tiếng của rapper Nicki Minaj, khẳng định rằng vắc xin COVID-19 gây sưng t.inh hoàn và bất lực. Cho đến nay, chưa có nghiên cứu nào ủng hộ khẳng định trên.
“Quan trọng là mọi người cần hiểu rằng việc tiêm vắc xin COVID-19 không ảnh hưởng đến chức năng cương dương,” Ramasamy cho biết. “Virus COVID-19 có thể có những ảnh hưởng bất lợi đáng kể về lâu dài, nhưng vắc xin thì an toàn.”
Theo dõi virus trong mô bào
Nam giới có nguy cơ mắc COVID-19 nặng, như đàn ông lớn tuổi hoặc những người bị cao huyết áo, béo phì, tiểu đường và bệnh tim, cũng có nguy cơ cao mắc chứng rối loạn chức năng t.ình d.ục. Các tình trạng bệnh này ảnh hướng đến hoocmon, cơ bắp, mạch máu, v.v… Tuy nhiên, nhiều nam giới trẻ tuổi cũng gặp phải các vấn đề về sức khỏe t.ình d.ục. Liên quan đến việc tìm ra hậu quả ngắn hạn và dài hạn của loại virus mới này, bác sĩ chuyên khoa tiết niệu Ryan Berglund tại Phòng khám Cleveland, Ohio cho biết “chúng tôi vẫn đang trong giai đoạn theo dõi,” bao gồm cả hiểu biết về ảnh hưởng của virus lên sức khỏe t.ình d.ục và sinh sản ở nam giới.
Để tìm ra virus có thật sự xâm nhập vào các cơ quan sinh sản của nam giới hay không, Ramasamy và nhóm của ông đã thực hiện lấy mẫu sinh thiết trên 6 người đàn ông tuổi từ 20-87 mắc COVID-19. Khi xét nghiệm những mẫu mô bào này dưới kính hiển vi điện tử, họ phát hiện ra những hạt virus ẩn nấp trong t.inh hoàn của một người đàn ông. Phân nửa số người cũng có chất lượng t.inh tr.ùng kém, củng cố thêm dữ liệu từ các nghiên cứu tử thi nhỏ lẻ khác và đặt ra câu hỏi về tác động của căn bệnh lên khả năng sinh sản.
Nếu virus trú ngụ trong t.inh hoàn, Ramasamy thắc mắc liệu chúng cũng có mặt trong d.ương v.ật hay không. Nhóm nghiên cứu tiến hành tìm hiểu bằng cách nghiên cứu hai người đàn ông đã trở nên bất lực sau khi nhiễm COVID-19. Một trong số họ đã trải qua những triệu chứng nhẹ; người còn lại thì phải nhập viện. Chắc chắn rằng mình sẽ không bao giờ có thể cương dương tự nhiên được nữa, họ đến phòng khám để xem có thể đăng ký phẫu thuật cấy ghép d.ương v.ật hay không.
Virus COVID-19 đúng là có hiện diện trong mô bào d.ương v.ật của họ, Ramasamy cho biết điều này gây sốc, vì theo khung thời gian: Đã qua 8 tháng kể từ khi hai người đàn ông này mắc COVID lần đầu tiên. Các bác sĩ cũng phát hiện thấy tổn thương niêm mạc mao mạch của d.ương v.ật.
Máu và xương
Một trong số các hậu quả của coronavirus được biết, tổn thương tế bào nội mô lót các mạch máu, là thủ phạm có khả năng nhiều nhất làm giảm khả năng t.ình d.ục. Trong khi một số động vật hữu nhũ có xương trong d.ương v.ật, thì sự cương cứng ở con người lại dựa vào lưu lượng máu. Động mạch phải mở và tĩnh mạch phải đóng, giống như một hệ thống khóa kênh đào. Khi bị suy yếu, mạch máu bị hẹp sẽ không khiến mô xốp bơm máu hoặc giữ máu được để duy trì tình trạng cương cứng.
Không có đủ máu, tế bào bị thiếu oxi, mô bào bị viêm, và mạch máu bị mất tính đàn hồi, giáo sư khoa nội tiết và t.ình d.ục học Emmanuele A. Jannini tại Đại học Rome Tor Vergata cho biết. “Không có oxi, không có t.ình d.ục,” ông nói.
Ông nhận thấy rằng COVID-19 dường như cũng làm giảm lượng enzim nitric oxide synthase nội mô, có chức năng làm giãn mạch máu và làm cương dương. Đối với những người có triệu chứng COVID kéo dài, tổn thương phổi và tim có thể làm phức tạp thêm vấn đề khi thay đổi tuần hoàn máu và nồng độ oxi trong máu và mô bào.
Đầu đại dịch, nhóm nghiên cứu của Jannini đã tiến hành một khảo sát trực tuyến thu thập thông tin về nam giới Italia thời kỳ sung mãn mắc COVID-19. Đây là nghiên cứu cho thấy nguy cơ rối loạn cương dương cao hơn gấp 6 lần hậu phơi nhiễm COVID-19. Những triệu chứng kéo dài bao lâu vẫn chưa được biết.
“Vì d.ương v.ật là một trong những cơ quan có nhiều mạch máu nhất cơ thể, nên chúng tôi không quá bất ngờ khi tình trạng rối loạn cương dương khá phổ biến ở nam giới mắc COVID kéo dài,” Ramasamy nói.
Vào tháng 7, Tổ chức Nghiên cứu Bệnh nhân tự quản, một nhóm nghiên cứu tự mắc COVID lâu dài, đã công bố thông tin toàn diện nhất cho đến nay. Họ ghi nhận 203 triệu chứng trong 10 hệ cơ quan, thu thập được từ cuộc khảo sát trực tuyến khoảng 6500 người trên toàn cầu. Kết quả có cả các vấn đề về sức khỏe t.ình d.ục.
Khoảng 18% nam giới gặp phải chứng rối loạn chức năng t.ình d.ục; khoảng 13% bị đau t.inh hoàn; 8% gặp những vấn đề cơ quan sinh sản khác; và khoảng 4% nam giới bị giảm kích thước d.ương v.ật hoặc t.inh hoàn.
Nơi ẩn náu của virus
t.inh hoàn là nơi trú ẩn hoàn hảo của virus. Giống như mắt và hệ thần kinh trung ương, t.inh hoàn là vị trí được hưởng đặc quyền trong miễn dịch. Ở các vị trí này, những virus như Ebola, quai bị và Zika có thể vẫn còn trong mô bào, lẩn tránh hệ miễn dịch ngay cả sau khi kẻ xâm lược đã bị loại bỏ khỏi các bô phận khác của cơ thể.
Một nghiên cứu suy đoán rằng vì lẽ đó có thể t.inh hoàn đóng vai trò như một ổ chứa virus COVID-19. Điều này có thể lý giải tại sao 11% nam giới nhập viện do COVID-19 bị đau t.inh hoàn. Sự lây nhiễm của tế bào Leydig của cơ quan này, nơi sản sinh testosterone, cũng có thể lý giải những bệnh nhân nam mắc COVID-19 lâu dài có nồng độ hoocmon t.ình d.ục thấp. Chỉ riêng lý do ấy cũng có thể khiến h.am m.uốn suy giảm. Jannini nhận thấy một vòng phản hồi khác: Quá trình sản sinh testosterone sụt giảm khi nam giới không quan hệ t.ình d.ục.
Trạng thái của tâm trí cũng đóng vai trò quan trọng trong lúc thân mật, Berglund nói, “nó một phần phụ thuộc vào trạng thái tinh thần của ta.” Đại dịch ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe tổng thể của người mắc COVID-19 lâu dài. Nhiều người mắc chứng PTSD, lo âu hoặc trầm cảm. Ảnh hưởng tinh thần của COVID-19 lên sức khỏe t.ình d.ục sẽ khó phát hiện ra nhất, Berglund cho biết.
Ông nói thêm rằng căn bệnh có thể triệt tiêu h.am m.uốn. “Nếu ta khó thở hoặc bị bệnh mạn tính, ta có thể sẽ bớt bận tâm đến t.ình d.ục hơn.” Điều đó có thể đi kèm với mệt mỏi, một trong những triệu chứng phổ biến nhất, và mất khứu giác, vì mùi hương cũng gây kích thích.
t.ình d.ục và vắc xin
Cần có nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ virus thực sự gây ra những gì đối với sức khỏe sinh sản ở nam giới. Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu cơ chế của căn bệnh còn khá mới mẻ này. Nhóm của Ramasamy đang nghiên cứu cách thức virus COVID-19 lẩn tránh hệ miễn dịch và cư trú trong tế bào, kể cả trong t.inh hoàn và d.ương v.ật. “Nếu virus bất hoạt, liệu nó có hoạt động trở lại không?” ông đặt nghi vấn “Nó có tiếp tục gây tổn hại hay không? Hay nó chỉ gây tổn thương một lần?”
Quốc hội Hoa Kỳ đã trao tặng Viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ 1,15 tỷ đô cho chương trình BÌNH PHỤC, nhằm nghiên cứu nhiều triệu chứng kéo dài của COVID-19 trong 4 năm tiếp theo. Nhiều người hy vọng chương trình sẽ mang lại những câu trả lời cần thiết và phương pháp điều trị cho các bệnh nhân.
Bất chấp thông tin sai lệch lan truyền trên mạng xã hội, các nghiên cứu vẫn tiếp tục phản bác quan niệm cho rằng vắc xin ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Chẳng hạn như một nghiên cứu hồi tháng 6 cho thấy không có mối liên hệ nào giữa vắc xin mARN với số lượng t.inh tr.ùng suy giảm.
“Mối quan hệ hợp lý giữa COVID-19 và chứng rối loạn cương dương là một lý do nữa để người chưa tiêm vắc xin quyết định tiêm chủng,” Jannini nhấn mạnh. “Nếu họ muốn quan hệ t.ình d.ục, tốt hơn nên tiêm chủng.”
Dịch bởi Kenhsinhvien.vn
(Theo National Geographic)
(Theo National Geographic)
