phucankhang28
Thành viên
- Tham gia
- 5/11/2022
- Bài viết
- 0
Thận là cơ quan loại bỏ chất thải và chất lỏng dư thừa ra khỏi máu. Kiểm tra chức năng thận thông qua xét nghiệm máu, nước tiểu hoặc hình ảnh để đánh giá. Người bệnh có thể được chỉ định thực hiện nhiều xét nghiệm khác nhau để đánh giá chức năng thận toàn diện và chính xác nhất.
1. Xét nghiệm sinh hóa máu - xét nghiệm đánh giá chức năng thận
Xét nghiệm chức năng thận sinh hóa máu bao gồm:
Xét nghiệm urê máu
Urê là một sản phẩm thoái hóa protein được lọc bởi cầu thận trước khi bài tiết qua nước tiểu. Xét nghiệm chỉ số này có thể đánh giá chức năng thận, theo dõi các bệnh lý liên quan.
Nếu chức năng thận bình thường, giá trị urê máu nằm trong khoảng 2,5 - 7,5 mmol/l.
Nếu chỉ số urê trong máu tăng bất thường rất có thể đó là dấu hiệu của bệnh sỏi thận, viêm cầu thận, sỏi niệu quản, viêm thận, tiêu chảy, mất nước do sốt cao, suy tim sung huyết, tiêu chảy,… Một số nguyên nhân khiến urê trong máu giảm như: suy giảm chức năng gan, ăn ít đạm, truyền dịch…
Xem thêm: THỰC HIỆN XÉT NGHIỆM GÌ ĐỂ BIẾT SUY THẬN?
Xét nghiệm Creatinin huyết thanh
Creatin là sản phẩm phân hủy của Creatin trong cơ, được đào thải qua thận. Creatinine máu là một chỉ số đánh giá chức năng thận. Ở nam giới, creatinine bình thường là 0,6 - 1,2 mg/dl và ở nữ giới là 0,5 - 1,1 mg/dl.
Khi nồng độ creatinine trong máu tăng bất thường, chức năng thận có thể bị suy giảm. Nguyên nhân do chức năng thận suy giảm, dẫn đến khả năng lọc Creatinin kém, từ đó làm tăng nồng độ Creatinin.
Đặc biệt đối với bệnh nhân suy thận, mức độ suy thận càng nặng thì chỉ số Creatinin càng cao.
Suy thận độ 1: creatinin dưới 130 mmol/l
Suy thận độ 2: creatinine từ 130 - 299 mmol/l
Suy thận độ 3a: creatinine từ 300 - 499 mmol/l
Suy thận độ 3b: creatinine từ 500 đến 899 mmol/l
Suy thận độ 4: creatinin trên 900 mmol/l.
Creatinine trong máu thường phụ thuộc vào tuổi tác, giới tính, khối lượng cơ bắp, hoạt động thể chất, v.v. Khi bác sĩ nghi ngờ xét nghiệm creatinine không chính xác, có thể chỉ định xét nghiệm cystatin C trong máu.
Giá trị bình thường của cystatin C trong máu nằm trong khoảng 0,31 – 0,99 mg/L.
điện giải
Suy giảm chức năng thận gây mất cân bằng điện giải, bao gồm:
Natri (Natri): Natri trong máu bình thường vào khoảng 135 - 145 mmol/L. Ở người suy thận, nồng độ natri máu giảm do mất qua thận, qua da, do thừa nước hoặc mất qua đường tiêu hóa.
Kali (Potassium): Kali máu bình thường khoảng 3,5 – 4,5 mmol/L. Bệnh nhân suy thận còn bị tăng kali trong máu, do thận đào thải kém.
Canxi máu: Ở người khỏe mạnh, canxi máu từ 2,2 – 2,6 mmol/L. Người bị suy thận dẫn đến giảm canxi máu và tăng photphat.
Xét nghiệm rối loạn cân bằng axit-bazơ
Xét nghiệm chức năng thận này thường được chỉ định để chẩn đoán cho những người nghi ngờ mắc bệnh. Ở người bình thường, pH máu ở mức 7,37 - 7,43 là tối ưu nhất cho hoạt động của các enzym tế bào, protein co cơ và các yếu tố đông máu.
Ở những người suy giảm chức năng thận, axit chuyển hóa bị giảm nên nồng độ axit trong máu và các cơ quan tăng cao.
Xét nghiệm axit uric máu
Xét nghiệm này không chỉ dùng để đánh giá chức năng thận mà còn dùng để chẩn đoán bệnh gút. Nồng độ axit uric máu bình thường ở người là 180-420 mmol/l đối với nam và 150-360 mmol/l đối với nữ. Những người bị bệnh thận, bệnh gút hoặc bệnh vẩy nến, nồng độ này trong máu tăng lên.
Các xét nghiệm sinh hóa máu khác
Protein huyết tương toàn phần: Chỉ số này đo chức năng lọc của cầu thận. Mức bình thường là 60 – 80 g/L, người bị bệnh thận thường bị giảm đạm toàn phần.
Albumin huyết thanh: Chỉ số này ở người bình thường là 35 – 50g/L, chiếm khoảng 50 – 60% tổng lượng protein. Ở bệnh nhân viêm cầu thận cấp, albumin huyết thanh giảm mạnh.
Tổng phân tích tế bào máu: Người bị suy thận mãn tính có thể kèm theo giảm số lượng hồng cầu.
2. Xét nghiệm nước tiểu đánh giá chức năng thận
Xét nghiệm chức năng thận nước tiểu bao gồm:
tổng phân tích nước tiểu
Nước tiểu bình thường có tỷ trọng 1,01 - 1,020. Nhưng ở người suy giảm chức năng thận, nước tiểu ít cô đặc hơn nên tỷ trọng cũng thấp hơn. Xét nghiệm này thường được chỉ định để chẩn đoán những người nghi ngờ mắc bệnh thận.
Ngoài ra, protein trong nước tiểu giúp bác sĩ xác định và chỉ định bệnh nhân thực hiện xét nghiệm protein niệu 24 giờ.
Xét nghiệm định lượng protein nước tiểu 24 giờ
Ở người khỏe mạnh, protein nước tiểu là 0 - 0,2g/l/24h. Ở những người bị tổn thương cầu thận, suy thận, viêm cầu thận cấp, các bệnh liên quan như tăng huyết áp, đái tháo đường, lupus ban đỏ… protein niệu thường tăng khoảng 0,3g/l/24h.
phân tích hình ảnh
Chẩn đoán hình ảnh thường được chỉ định kết hợp với xét nghiệm sinh hóa và nước tiểu để đánh giá toàn diện chức năng thận và chức năng các cơ quan.
Xem thêm chi tiết: https://pkdkphucankhang.com.vn/kham-suc-khoe-xin-viec-bao-nhieu-tien
dạ dày siêu âm
Siêu âm giúp phát hiện thận ứ nước do tắc nghẽn niệu quản. Người bị thận ứ nước 2 bên có thể dẫn đến suy thận cấp hoặc mãn tính, hoặc thận đa nang bẩm sinh hoặc di truyền. Siêu âm thấy thận nhỏ, nhiều nang, mất biệt hóa vỏ tủy, biến đổi cấu trúc… gợi ý nguy cơ mắc bệnh thận mạn tính. Siêu âm hiện đại có thể phát hiện khối u hoặc sỏi thận.
Chụp cắt lớp vi tính
Đây là phương pháp chụp X-quang, giúp phản ánh rõ nét hình ảnh của toàn bộ hệ tiết niệu. Phương pháp đánh giá này thường được chỉ định trong trường hợp nghi ngờ suy thận do tắc nghẽn đường tiết niệu. Nếu muốn hình dung toàn bộ đường tiết niệu, bác sĩ sẽ cho chụp CT có tiêm thuốc cản quang bằng máy đa lát cắt.
Xạ hình thận đồng vị phóng xạ
Xét nghiệm này là phương pháp duy nhất có thể đánh giá chức năng thận hai bên. Bác sĩ sẽ thấy rõ được chức năng lọc của từng thận, khả năng tham gia lọc của từng thận, tỷ lệ tưới máu,… Phương pháp này giúp đánh giá rất tốt mức độ tắc nghẽn niệu quản hai bên.
Xét nghiệm chức năng thận bao gồm nhiều xét nghiệm nhỏ liên quan, được chỉ định đơn lẻ hoặc kết hợp để chẩn đoán những người nghi ngờ mắc bệnh thận hoặc tầm soát, kiểm tra sức khỏe thận định kỳ. Tùy vào triệu chứng và tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chức năng thận phù hợp và các chỉ định chuyên khoa khác.
1. Xét nghiệm sinh hóa máu - xét nghiệm đánh giá chức năng thận
Xét nghiệm chức năng thận sinh hóa máu bao gồm:
Xét nghiệm urê máu
Urê là một sản phẩm thoái hóa protein được lọc bởi cầu thận trước khi bài tiết qua nước tiểu. Xét nghiệm chỉ số này có thể đánh giá chức năng thận, theo dõi các bệnh lý liên quan.
Nếu chức năng thận bình thường, giá trị urê máu nằm trong khoảng 2,5 - 7,5 mmol/l.
Nếu chỉ số urê trong máu tăng bất thường rất có thể đó là dấu hiệu của bệnh sỏi thận, viêm cầu thận, sỏi niệu quản, viêm thận, tiêu chảy, mất nước do sốt cao, suy tim sung huyết, tiêu chảy,… Một số nguyên nhân khiến urê trong máu giảm như: suy giảm chức năng gan, ăn ít đạm, truyền dịch…
Xem thêm: THỰC HIỆN XÉT NGHIỆM GÌ ĐỂ BIẾT SUY THẬN?
Xét nghiệm Creatinin huyết thanh
Creatin là sản phẩm phân hủy của Creatin trong cơ, được đào thải qua thận. Creatinine máu là một chỉ số đánh giá chức năng thận. Ở nam giới, creatinine bình thường là 0,6 - 1,2 mg/dl và ở nữ giới là 0,5 - 1,1 mg/dl.
Khi nồng độ creatinine trong máu tăng bất thường, chức năng thận có thể bị suy giảm. Nguyên nhân do chức năng thận suy giảm, dẫn đến khả năng lọc Creatinin kém, từ đó làm tăng nồng độ Creatinin.
Đặc biệt đối với bệnh nhân suy thận, mức độ suy thận càng nặng thì chỉ số Creatinin càng cao.
Suy thận độ 1: creatinin dưới 130 mmol/l
Suy thận độ 2: creatinine từ 130 - 299 mmol/l
Suy thận độ 3a: creatinine từ 300 - 499 mmol/l
Suy thận độ 3b: creatinine từ 500 đến 899 mmol/l
Suy thận độ 4: creatinin trên 900 mmol/l.
Creatinine trong máu thường phụ thuộc vào tuổi tác, giới tính, khối lượng cơ bắp, hoạt động thể chất, v.v. Khi bác sĩ nghi ngờ xét nghiệm creatinine không chính xác, có thể chỉ định xét nghiệm cystatin C trong máu.
Giá trị bình thường của cystatin C trong máu nằm trong khoảng 0,31 – 0,99 mg/L.
điện giải
Suy giảm chức năng thận gây mất cân bằng điện giải, bao gồm:
Natri (Natri): Natri trong máu bình thường vào khoảng 135 - 145 mmol/L. Ở người suy thận, nồng độ natri máu giảm do mất qua thận, qua da, do thừa nước hoặc mất qua đường tiêu hóa.
Kali (Potassium): Kali máu bình thường khoảng 3,5 – 4,5 mmol/L. Bệnh nhân suy thận còn bị tăng kali trong máu, do thận đào thải kém.
Canxi máu: Ở người khỏe mạnh, canxi máu từ 2,2 – 2,6 mmol/L. Người bị suy thận dẫn đến giảm canxi máu và tăng photphat.
Xét nghiệm rối loạn cân bằng axit-bazơ
Xét nghiệm chức năng thận này thường được chỉ định để chẩn đoán cho những người nghi ngờ mắc bệnh. Ở người bình thường, pH máu ở mức 7,37 - 7,43 là tối ưu nhất cho hoạt động của các enzym tế bào, protein co cơ và các yếu tố đông máu.
Ở những người suy giảm chức năng thận, axit chuyển hóa bị giảm nên nồng độ axit trong máu và các cơ quan tăng cao.
Xét nghiệm axit uric máu
Xét nghiệm này không chỉ dùng để đánh giá chức năng thận mà còn dùng để chẩn đoán bệnh gút. Nồng độ axit uric máu bình thường ở người là 180-420 mmol/l đối với nam và 150-360 mmol/l đối với nữ. Những người bị bệnh thận, bệnh gút hoặc bệnh vẩy nến, nồng độ này trong máu tăng lên.
Các xét nghiệm sinh hóa máu khác
Protein huyết tương toàn phần: Chỉ số này đo chức năng lọc của cầu thận. Mức bình thường là 60 – 80 g/L, người bị bệnh thận thường bị giảm đạm toàn phần.
Albumin huyết thanh: Chỉ số này ở người bình thường là 35 – 50g/L, chiếm khoảng 50 – 60% tổng lượng protein. Ở bệnh nhân viêm cầu thận cấp, albumin huyết thanh giảm mạnh.
Tổng phân tích tế bào máu: Người bị suy thận mãn tính có thể kèm theo giảm số lượng hồng cầu.
2. Xét nghiệm nước tiểu đánh giá chức năng thận
Xét nghiệm chức năng thận nước tiểu bao gồm:
tổng phân tích nước tiểu
Nước tiểu bình thường có tỷ trọng 1,01 - 1,020. Nhưng ở người suy giảm chức năng thận, nước tiểu ít cô đặc hơn nên tỷ trọng cũng thấp hơn. Xét nghiệm này thường được chỉ định để chẩn đoán những người nghi ngờ mắc bệnh thận.
Ngoài ra, protein trong nước tiểu giúp bác sĩ xác định và chỉ định bệnh nhân thực hiện xét nghiệm protein niệu 24 giờ.
Xét nghiệm định lượng protein nước tiểu 24 giờ
Ở người khỏe mạnh, protein nước tiểu là 0 - 0,2g/l/24h. Ở những người bị tổn thương cầu thận, suy thận, viêm cầu thận cấp, các bệnh liên quan như tăng huyết áp, đái tháo đường, lupus ban đỏ… protein niệu thường tăng khoảng 0,3g/l/24h.
phân tích hình ảnh
Chẩn đoán hình ảnh thường được chỉ định kết hợp với xét nghiệm sinh hóa và nước tiểu để đánh giá toàn diện chức năng thận và chức năng các cơ quan.
Xem thêm chi tiết: https://pkdkphucankhang.com.vn/kham-suc-khoe-xin-viec-bao-nhieu-tien
dạ dày siêu âm
Siêu âm giúp phát hiện thận ứ nước do tắc nghẽn niệu quản. Người bị thận ứ nước 2 bên có thể dẫn đến suy thận cấp hoặc mãn tính, hoặc thận đa nang bẩm sinh hoặc di truyền. Siêu âm thấy thận nhỏ, nhiều nang, mất biệt hóa vỏ tủy, biến đổi cấu trúc… gợi ý nguy cơ mắc bệnh thận mạn tính. Siêu âm hiện đại có thể phát hiện khối u hoặc sỏi thận.
Chụp cắt lớp vi tính
Đây là phương pháp chụp X-quang, giúp phản ánh rõ nét hình ảnh của toàn bộ hệ tiết niệu. Phương pháp đánh giá này thường được chỉ định trong trường hợp nghi ngờ suy thận do tắc nghẽn đường tiết niệu. Nếu muốn hình dung toàn bộ đường tiết niệu, bác sĩ sẽ cho chụp CT có tiêm thuốc cản quang bằng máy đa lát cắt.
Xạ hình thận đồng vị phóng xạ
Xét nghiệm này là phương pháp duy nhất có thể đánh giá chức năng thận hai bên. Bác sĩ sẽ thấy rõ được chức năng lọc của từng thận, khả năng tham gia lọc của từng thận, tỷ lệ tưới máu,… Phương pháp này giúp đánh giá rất tốt mức độ tắc nghẽn niệu quản hai bên.
Xét nghiệm chức năng thận bao gồm nhiều xét nghiệm nhỏ liên quan, được chỉ định đơn lẻ hoặc kết hợp để chẩn đoán những người nghi ngờ mắc bệnh thận hoặc tầm soát, kiểm tra sức khỏe thận định kỳ. Tùy vào triệu chứng và tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chức năng thận phù hợp và các chỉ định chuyên khoa khác.
