100 năm nữa, từ trường của Trái Đất có thể sẽ đảo cực

100 năm nữa, từ trường của Trái Đất có thể sẽ đảo cực


Từ trường của Trái đất có thể đảo chiều, đồng nghĩa với việc tất cả các la bàn của con người phải chỉ hướng nam thay vì hướng bắc như hiện nay, trong vòng chỉ 100 năm, nhanh hơn nhiều so với phỏng đoán trước đây.

Việc đảo chiều của từ trường Trái đất từng được cho là phải diễn ra trong hàng ngàn năm. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới phát hiện, động thái này có thể xảy ra chỉ trong 100 năm.

Theo các chuyên gia, từ trường Trái đất đã đảo chiều nhiều lần trong suốt lịch sử hình thành và phát triển. Từ trường lưỡng cực của Trái đất, giống như từ trường của một thanh nam châm, vẫn giữ nguyên cường độ suốt hàng ngàn tới hàng triệu năm. Nhưng vì các nguyên nhân chưa xác định, chúng suy yếu và đảo ngược hướng.

Nghiên cứu mới của các nhà khoa học quốc tế đến từ Italia, Pháp và Mỹ cho thấy, lần đảo chiều gần đây nhất của từ trường Trái đất, cách đây 786.000 năm, thực tế diễn ra rất nhanh, trong không đầy 100 năm, tức là tương đương gần một đời người.


Nhà nghiên cứu Courtney Sprain đến từ trường Đại học California (Mỹ), nhấn mạnh, đây là một trong các kỷ lục đáng chú ý nhất trong một lần đảo chiều của từ trường Trái đất. Tốc độ đảo chiều mới phát hiện khiến chính nhóm nghiên cứu cũng kinh ngạc.

Khám phá được công bố đúng vào thời điểm các bằng chứng mới hé lộ, cường độ của từ trường Trái đất đang sụt giảm nhanh gấp 10 lần bình thường, dẫn tới việc một số chuyên gia địa vật lý phỏng đoán về một lần đảo chiều trong vài ngàn năm tới.

Mặc dù việc đảo chiều từ trường là một sự kiện lớn khắp hành tinh, bắt nguồn từ sự đối lưu trong lõi sắt của Trái đất, nhưng chúng ta chưa từng ghi nhận bất kỳ thảm họa nào liên quan đến các lần từ trường đảo ngược trước đây. Tuy nhiên, hiện tại, một lần đảo chiều từ trường như vậy có khả năng hủy hoại hoặc làm sụp đổ mạng lưới điện của chúng ta.

Và vì từ trường Trái đất bảo vệ sự sống trước các hạt năng lượng từ mặt trời và các tia vũ trụ - những yếu tố có thể gây đột biến gene, sự suy yếu hoặc mất mát từ trường tạm thời trước lần đảo chiều lâu dài, có thể làm gia tăng tỉ lệ ung thư. Hiểm họa đối với sự sống thậm chí sẽ lớn hơn nếu sự đảo chiều xảy ra sau các khoảng thời gian diễn biến từ trường mất ổn định.

Chẳng hạn như, các dữ liệu thu được cho thấy, một lần xoay 180 độ đột ngột của từ trường Trái đất từng tiếp sau một khoảng thời gian mất ổn định kéo dài tới hơn 6.000 năm. Sự mất ổn định bao gồm cả 2 giai đoạn cường độ từ trường yếu, với mỗi giai đoạn xảy ra trong khoảng 2.000 năm.

Theo Paul Renne, giám đốc Trung tâm địa thời học thuộc Đại học California, khám phá mới sẽ giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ cách thức cũng như lí do từ trường Trái đất đảo chiều theo từng giai đoạn.

Điều gì xảy ra khi trái đất đảo cực?


Các chuyên gia dự đoán rằng giai đoạn yếu đi của từ trường sẽ gây khó khăn nhiều nhất cho cư dân trái đất. Theo John Tarduno, giáo sư địa vật lý ở Đại học Rochester, một từ trường mạnh mới đủ sức bảo vệ địa cầu trước những cơn bão bức xạ xuất phát từ mặt trời. “Những sự phun trào vật chất vành nhật hoa (CME) thỉnh thoảng xuất hiện, và đôi khi quất thẳng đến trái đất”, Tarduno nói. Một số dạng hạt điện tích nguy hiểm liên quan đến CME có thể bị từ trường trái đất cản lại. Do vậy, tác động bảo vệ này sẽ kém hiệu quả nếu từ trường yếu đi. Những hạt điện tích xuất phát từ bão mặt trời tấn công trái đất có thể tạo nên những lỗ thủng trên bầu khí quyển và điều này có thể gây hại đến con người, giống như trường hợp tầng ozone bị thủng trên bầu trời Nam cực. Dù không tồn tại vĩnh viễn, những lỗ hổng này có thể xuất hiện từ 1 đến 10 năm, đủ làm tăng đột biến tỷ lệ ung thư da trong thời gian này.

Chuyên gia Valet của Viện Vật lý trái đất Paris đồng ý với giả thuyết rằng từ trường yếu có thể dẫn đến sự hình thành những “vết đạn” trên tầng ozone. Trong một báo cáo hồi năm ngoái, ông đưa ra khả năng có sự liên hệ trực tiếp giữa sự tuyệt chủng của người Neanderthal với sự sụt giảm đáng kể của mật độ từ trường của trái đất, vốn xảy ra trong cùng thời điểm. Lúc đó tiến trình đảo cực bị ngưng lại, có nghĩa là từ trường yếu đi. Tuy nhiên, các chuyên gia khác không bị thuyết phục với giả thuyết rằng đảo cực từ có thể dẫn đến sự diệt chủng trên diện rộng của các loài. Điều đáng lưu ý là toàn bộ các loài dựa vào các cực địa từ để di trú, trong đó có ong, cá hồi, rùa, cá voi, có thể bị mất phương hướng trong khi quá trình trên diễn ra. Còn về viễn cảnh thiên tai do các thềm lục địa và đại dương rúng động, kết quả ghi nhận địa chất không hề phản ánh bất cứ sự thay đổi nào về cấu trúc vỏ trái đất với tình trạng đảo cực từ.

Trường địa từ đang yếu đi, sau khi các chuyên gia ghi nhận được diễn biến bất lợi trong phần lõi chất lỏng bên dưới Brazil và nam Đại Tây Dương. Theo ông Tarduno, độ mạnh của từ trường đang giảm đi với tốc độ kỷ lục trong ít nhất 160 năm qua, khiến giới khoa học đặt nghi vấn rằng trái đất đang chuẩn bị bước vào giai đoạn đảo cực. Khả năng này có thể xảy ra, hoặc có thể quá trình đang bị ngưng lại. Trái đất là một hệ thống vô cùng phức tạp và giới khoa học chưa dự đoán được sự tình sẽ diễn ra theo hướng nào. Dù sao đi nữa, tiến trình này sẽ còn kéo dài thêm vài ngàn năm nữa, cho phép con người có đủ thời gian để điều chỉnh với các thay đổi.

Theo:Vietnamnet, Daily Mail