Về Đường Lâm cùng với một lọ hạt điều

Một Chủ Nhật về với Đường Lâm, khu dân cư villa biệt thự được xây dựng từ thời vua Lê và có thể là trước đó nữa. Đường Lâm hiện vẫn là khu vực di tích cấp Quốc Gia về kiến trúc nghệ thuật và di sản văn hóa. Tuy nhiên, sức ép đô thị hóa vẫn đang có những ảnh hưởng nhất định đến đời sống dân cư sinh hoạt. Hoạt động bảo tồn luôn luôn gặp phải gánh nặng tài chính của ngân sách nếu không có nguồn thu từ du lịch. Nhưng bản thân hoạt động du lịch tại Đường Lâm ngày nay không có sức hút lớn như xưa dù nhiều yếu tố đã được cải thiện. Các khu du lịch lớn hơn và quy mô bài bản hơn được tổ chức và phát triển trong suốt 10 năm kể từ ngày Đường Lâm nhận được chứng nhận di sản cấp Quốc Gia. Rất nhiều khu trong số đó đã tiếp nối di sản từ Đường Lâm để dựng lên những kiến trúc cách tân ấn tượng nhưng vẫn giữ được tinh túy chắt lọc từ truyền thống. Vậy hướng đi nào nên là hướng đi thiết thực hơn cho Đường Lâm để:

• Giữ vững giá trị di sản
• Trở thành mô hình bảo tồn mang lại giá trị bền vững do Việt Nam tự tổ chức và quản lý ?

Nên nhớ rằng, thành phố Hà Nội từng có dự định đưa Đường Lâm thành khu vực di sản UNESCO. Tuy nhiên, vì nhiều lý do nên khu vực này không có nhiều đặc trưng để đưa thành một di sản tầm thế giới.

​

Trở thành mô hình nông thôn thông minh kiểu mẫu chứ không chỉ là nông thôn mới​

Thế nào là nông thôn thông minh ?

• Nông thôn thông minh là mô hình tổ chức dân cư trong đó ngành nghề chính vẫn là kinh tế nông nghiệp.
  
  
• Tỉ lệ đất nông nghiệp trên đất dân cư tuân theo các quy định hiện hành của nhà nước về nông thôn mới. Đương nhiên mật độ dân cư cần thấp hơn mật độ dân cư đô thị hiện tại để tránh trùng lặp và chồng chéo với các đề án giãn dân phố cổ, giãn dân nội đô v.v… Điều này dễ thực hiện hơn khi trong tầm 10 năm tới, tỉ lệ dân số già gia tăng trong khi tỉ lệ sinh vẫn đang giảm nên nhìn chung dân số sẽ có sự sụt giảm nhẹ so với các thời kỳ trước đây. Do đó việc tổ chức dân cư sẽ có phần thuận tiện hơn.
  
  
• Áp dụng các công nghệ tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp trong điều kiện tự nhiên của nông thôn. Qua đó chất lượng sản phẩm được nâng cao và các yếu tổ môi trường được đảm bảo. Các công đoạn khác trong chuỗi giá trị nông nghiệp được tổ chức và triển khai ngay trong khu vực dân cư mà vẫn đảm bảo yếu tố thân thiện môi trường và tạo công ăn việc làm, ổn định an sinh xã hội và đảm bảo an ninh quốc phòng. VD: thương mại các sản phẩm nông nghiệp, thực phẩm đặc sản chất lượng cao gắn với chuỗi giá trị tiêu thụ ở thành thị.
  
  
• Sản xuất các sản phẩm phi nông nghiệp tận dụng phụ phẩm nông nghiệp (bao gồm hàng thủ công mỹ nghệ - các dạng thức sản phẩm cải tiến nhưng vẫn giữ được tinh túy của thủ công mỹ nghệ).

Và đây cũng là một cách tiếp cận khác của nông nghiệp công nghệ cao. Nhánh còn lại của nông nghiệp công nghệ cao sẽ là tổ chức sản xuất nông nghiệp ngay trong lòng hạ tầng đô thị.

Tại sao lại nên chọn hướng nông nghiệp công nghệ cao này thay vì nông nghiệp công nghệ cao trong lòng đô thị ?​

Ngoài ra, vì là khu vực bảo tồn cấp Quốc Gia nên ở Đường Lâm
Các yếu tố kiến trúc và sinh hoạt làng xã được bảo tồn và phát huy. Cụ thể các yếu tố kiến trúc này sẽ được nêu trong bài viết khác. Nhưng về cơ bản thì kiến trúc cũng như các loại hình nghệ thuật khác được tạo nên bởi:

• Đường nét
• Màu sắc
• Hình khối
• Bố cục không gian (nội thất, ngoại thất)
• Hiệu ứng thị giác

Trong đó các yếu tố mà nổi bật nhất là màu sắc, đường nét và hình khối cần phải có nét tương đồng với không gian các địa điểm nổi bật như:

• Đền bà chúa Mía (The lord of Sugarcane Temple)
• Đình Bố Cái Đại Vương
• Chùa Mía

Điều đó khiến cho tổng quan trải nghiệm toàn khu vực có một sự kết nối và phát huy của vùng di sản cũ. Thay vì là một vài ngôi chùa nhỏ nằm lọt thỏm giữa không gian kiến trúc hiện đại như:

• Hồ Tây
• Đê La Thành (Một vài khách sạn vẫn giữ cái tên Di sản - Heritage nhưng di sản đã không còn)
• Cầu Giấy

… và nhiều khu vực khác ở nội đô.

Vậy không gian kiến trúc như vậy sẽ có kết nối thế nào về mặt công năng và kinh tế so với không gian đô thị. Liệu khu vực này có thể trở thành một Eco lodge phục vụ chính cho người dân tại đó và là một phiên bản nhiều chất Việt hơn Eco Park. Đồng thời các hoạt động kinh tế chính vẫn xoay quanh trục kinh tế nông thôn và nông lâm nghiệp ? Đó là vấn đề cần sự chung tay của nhiều bên.

(Còn tiếp)