Năm Mùi nói chuyện Dê

Trong văn hóa phương Đông, đặc biệt là văn hóa Việt Nam, dê là 1 trong 6 con vật nuôi thông dụng nhất (lục súc: dê, gà, chó, lợn, ngựa, trâu) và một trong ba thứ lễ vật đặc biệt để cầu cúng, tế dâng thần thánh (tam sinh: dê, lợn, bò).




1. Trong văn hóa phương Đông, đặc biệt là văn hóa Việt Nam, dê là 1 trong 6 con vật nuôi thông dụng nhất

Lục súc: dê, gà, chó, lợn, ngựa, trâu)

Và một trong ba thứ lễ vật đặc biệt để cầu cúng, tế dâng thần thánh (tam sinh: dê, lợn, bò).

Trong sự kết hợp thiên can với địa chi để tính thời gian và chu kỳ phát triển, dê nhập hệ lịch can chi 12 con vật, là biểu tượng chi Mùi - một chi quan trọng, mang những ý nghĩa triết lý và nhân văn sâu sắc.

Giờ Mùi kéo dài từ 13 đến 15 giờ, thời gian mở đầu buổi chiều, con người vừa ăn trưa xong, đang thanh thản nghỉ ngơi và sung mãn bước vào buổi lao động mới (giờ Mùi là thuộc dê bởi sau khi cỏ lá bị dê ăn thì vào giờ này cũng có sức tái sinh mạnh nhất).

Tháng Mùi là tháng Sáu âm lịch, thời tiết sáng sủa nhất trong năm, cây cối tốt tươi, ra hoa kết quả nhiều nhất và con người cũng vừa thu hoạch xong vụ chiêm, dồi dào sinh lực. Quan niệm tín ngưỡng còn cho rằng người sinh năm Dê (tuổi Mùi) thường mưu trí, nhiệt tình, năng động, tài giỏi, thành đạt và gặp nhiều may mắn, hạnh phúc trong đời.



Trong ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam, hình ảnh dê xuất hiện khá đa dạng, sinh động, hấp dẫn và đầy ngụ ý. Chúng ta gặp “dê” (dương) ở nhiều lĩnh vực ngôn từ: Tự nhiên và xã hội, lý thuyết sách vở và giao tiếp thực tiễn.

“Máu dê” thể hiện khả năng sinh dục mạnh mẽ;

“râu dê” mô tả bộ râu rậm, dài, hơi cong;

“sữa dê” nói đến sự bổ dưỡng, nguồn thu nhập lớn, mới lạ;

“dê cụ” ám chỉ kẻ rất dâm đãng;

“thả dê” khái quát hành vi ham chinh phục người khác giới...

Dê còn được lấy làm đối tượng cho hàng trăm câu ngạn ngữ, phương ngữ, tục ngữ, thành ngữ, ca dao sinh động, dân dã mà thâm thúy.


Mỉa mai cách thức làm ăn trái khoáy, không biết tính toán hoặc việc bỏ vật hữu ích để chuốc lấy thứ chẳng ra gì.


Đánh giá sự kể lể tản mạn, dài dòng, huyên thuyên những chuyện lặt vặt, vớ vẩn.

Nhìn nhận coi hai chuyện, hai sự việc, sự vật chẳng khác gì nhau mấy về mọi phương diện.


Là kinh nghiệm về thời điểm chăn nuôi những con vật có ích cho điều kiện kinh tế của bản thân, gia đình hoặc xác định, lựa chọn những hoạt động phù hợp với năng lực, hoàn cảnh v.v...

2. Dê cũng là hình ảnh tiêu biểu đi vào văn thơ, góp phần tạo nên những tác phẩm nổi tiếng thuộc nhiều thể loại và ở mọi thời đại. Từ các áng văn chính luận sắc bén chống giặc như “Hịch tướng sĩ” (thế kỷ XIII) của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn có câu


Hay “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” (thế kỷ XIX) của nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu có câu

đến thơ ca lãng mạn trữ tình như bài “Dê cỏn” (thế kỷ XVIII) của bà chúa thơ Nôm - nữ sĩ tài hoa Hồ Xuân Hương:


Trong Lục Vân Tiên, bộ mặt của Bùi Kiệm đã từng giở trò với Kiều Nguyệt Nga, trở thành trơ trẽn qua câu thơ:




Hình ảnh dê trở nên sinh động, gần gũi hơn qua những trò chơi và lễ hội truyền thống. Phổ biến mà đặc sắc nhất vẫn là trò “bịt mắt bắt dê”. Trò chơi này thường tổ chức trong những ngày vui (hội đầu xuân, trung thu...). Nếu là trẻ em, một em nhỏ bị bịt mắt phải đuổi bắt trong khu vực sân nhiều em khác giả làm dê vừa di chuyển vừa kêu “be, be...”.

Nếu là người lớn, trò chơi còn ngộ nghĩnh hơn vì con dê thực được thả vào sân, hai người (một nam, một nữ) bị bịt mắt đuổi bắt nó; cả ba đều khoác áo tơi, chân đeo lục lạc nên phát ra những âm thanh giống nhau khi chạy nhảy, khiến hai người khó phân biệt nổi, vì vậy nhiều lúc không bắt được dê mà lại... tóm ôm nhầm phải nhau, gây tiếng cười sảng khoái, thích thú cho khán giả. Đây được coi là một dịp để tiếp cận, đụng chạm về thể xác vui đùa với nhau, vượt qua ranh giới nam nữ của phong kiến:

3. Trong văn hóa Trung Quốc, có nhiều điển tích gắn liền với con dê, trong đó nổi tiếng là điển tích Dương xa (tức xe dê kéo).

Tương truyền rằng vua Tấn Võ Đế của Trung Quốc thường dùng xe dê kéo đi mỗi đêm trong cung cấm, hễ dê dừng ở cửa phòng cung phi nào tức đêm ấy nhà vua sẽ sủng ái với cung phi đó. Vì thế, hàng trăm cung phi mỗi đêm tìm lá dâu non loại lá mà dê háu ăn đặt trước cửa phòng để xe dê dừng lại. Những người cung nữ không được gần gũi vua thì cảm thấy cô đơn lạnh lẽo; điều này được phản ánh qua tác phẩm của Việt Nam là “Cung oán ngâm khúc”:




Chuyện “Bá Lý Hề với năm tấm da dê” là một câu chuyện không thể bỏ sót khi nhắc đến hình ảnh con dê trong văn hóa Trung Quốc.

Bá Lý Hề người nước Ngu, làm chức Đại Phu. Ngu bị Tấn diệt, Hề bị bắt. Vì không chịu làm nô lệ, Hề đi trốn, lại bị nước Sở bắt. Hề phải làm việc chăn bò. Tần Mục Công biết Hề là người có tài muốn đem vàng bạc châu báu chuộc ông để mời giúp việc nước. Có người can rằng:

Đừng nên đem trọng lễ để chuộc. Làm như vậy thì vua nước Sở sẽ biết Bá Lý Hề là người giỏi, tội gì mà thả ra. Vua Sở sẽ dùng tài của Bá Lý Hề làm cho nước mạnh dân giàu, chi bằng ta đem một ít lễ vật rất nhỏ gọi là cho có vậy thôi, như vậy vua Sở sẽ nghĩ là ông ta không có giá trị gì mấy mà thả cho về.

Tần Mục Công nghe lời đem năm tấm da dê xin chuộc. Vua Sở thấy lễ vật đạm bạc, cho rằng giữ anh chàng ấy cũng chẳng làm được tích sự gì nên nhận lễ vật thả người. Tần Mục Công chuộc được Bá Lý Hề đem về, phong ngay làm Tướng Quốc và ông Tướng Quốc này đã làm cho nước Tân thành giàu mạnh một thời và được mệnh danh là “Ngũ Cổ Đại Phu”, nghĩa là ông Tướng Quốc năm bộ da dê.

4. Không chỉ là loài vật quen thuộc đối với người phương Đông, trong văn hóa phương Tây, dê cũng là một trong 12 biểu tượng của Cung Hoàng Đạo. Thế nhưng phương Tây cũng có sự phân biệt rất rõ rệt trong hình ảnh con dê, từ dê đực sang dê cái hình tượng đã đổi giá.

Dê cái là hình ảnh đáng kính yêu trong các huyền thoại phương Tây, là nghĩa mẫu của thần Zeus, là bóng dáng con người gian nan vượt núi trèo non đeo đuổi cuộc sống và lý tưởng, sừng dê cái biểu tượng sức sản sinh phồn thịnh.

Ngược lại, dê đực tượng trưng cho mãnh lực và nhu cầu tính dục. Trong các xã hội xưa, đạo đức và tôn giáo tìm cách kìm h.ãm bản năng tính dục, thì sinh lực của chàng dê bị bêu riếu, phê phán, bị sử dụng như một thứ “dê tế thần, dê sứ giả” (bouc émissaire, scape coat).

Vào thời cổ La Mã, trong lễ hội Lupercalia cử hành vào ngày 15 tháng Giêng đầu năm, các thầy tế dâng lên thần linh một con dê và một con chó để cầu cho mưa thuận gió hòa và mọi người được sạch tội.

Da dê sau đó được chia ra từng mảnh nhỏ để các chàng trai mang trong mình như lá bùa giúp mùa màng tươi tốt. Phụ nữ La Mã cũng tìm đủ cách để chạm được tay vào miếng da dê tế thần vì họ tin tưởng rằng làm như vậy sẽ sinh nở dễ dàng hơn. Vì vậy, sau hội Lupercania, nhiều đôi trai gái nên duyên nhờ miếng da dê này.

Be..Be..Be. Nói chuyện dê, có truyện dê đây
Hồn người kiếp dê
Ông Khôi đang nằm ngủ chợt nghe có tiếng dê kêu: be be..... Ông mở mắt. Ngạc nhiên:
- Lạ nhỉ? Sao lại có tiếng dê kêu. Nhà mình từ xưa đến nay có nuôi dê bao giờ đâu?
Tiếng dê kêu mỗi lúc một rõ, ông lắng tai nghe và hoảng hồn. Vì tiếng dê phát ra từ bụng của ông. Ông vã mồ hôi, lẩm bẩm:
- Chết rồi! Chiều nay ăn thịt dê ở nhà lão Duy, lão ấy mổ con dê mời cả xóm đến dự. Con dê đực màu trắng…
Ông vội nôn ọe ra, nhưng không có cách gì ra được, có lẽ nó đã tiêu hết rồi. ông thấy người nôn nao khó chịu, bụng cứ óc ách.... ông lay vợ dậy. Bà vợ càu nhàu:
- Có chuyện gì thế? Tôi mệt lắm, đừng bắt tôi phải chiều chuộng ông có gì để sáng sớm.
Ông Khôi lập cập:
- Không, tôi đâu có bắt bà làm ch.uyện ấy. Bà ơi tôi sợ quá!
Bà vợ mở mắt, ngồi nhổm dậy tò mò:
- Có chuyện gì mà ông sợ thế? Ông là tay xưa nay coi trời bằng vung, có biết sợ ai?
Ông Khôi chỉ vào bụng mình và nói:
- Tiếng dê kêu trong bụng của tôi. Nó kê be be nghe rõ mồn một.
Bà vợ cười sặc sụa:
- Ông thần hồn nát thần tính rồi, nốc rượu cho lắm vào. Hồi chưa ăn thịt dê, cái bụng nó óc ách khó chịu là phải, làm gì có tiếng dê nào?
Ông Khôi nói:
- Bà thì chỉ lo ngủ với ngáy, rõ ràng là tôi nghe tiếng dê kêu mà. Đó, bà có nghe không?
Bà vợ ghé tai vào bụng chồng lắng nghe. Bà rụng rời tay chân:
- Quả là có tiếng dê kêu thật. Tiếng kêu rất thảm thiết. Sao kỳ lạ vậy? Hay con dê này là ma quỷ?
Ông Khôi thở dài:
- Tôi làm sao mà biết được. Từ trước đến giờ mình vẫn ăn thịt dê, có sao đâu?
Bà vợ thừ người:
- Như vậy con dê của lão Duy có vấn đề. Sáng mai ông hỏi thử lão ấy xem sao? Con dê lão ấy mua ở đâu? Ông Khôi gật đầu nằm xuống ngủ. Tiếng dê không kêu nữa mà là tiếng người rên rỉ:
- Mau trả lại thân xác cho ta. Tại sao các ngươi lại ăn thịt ta.
Ông Khôi xanh cả mặt.
- Dê kia ngươi vừa nói cái gì? Ngươi nói được tiếng người à?
Tiếng nói cau có:
- Ông đã ăn thịt của ta, ta bắt ông phải trả nợ.... Như ta đã bắt lão Duy đền tội. Hắn cả gan bắt ta đem thịt ta chia cho mọi người. Hễ ai ăn thịt ta phải trả lại cho ta...
Ông Khôi lắp bắp:
- Nhưng đâu phải chỉ có mình tôi ăn, còn mấy người khác mà.... mà tôi biết đền cho ông cái gì bây giờ...?
Tiếng dê gắt: (??)
- Con dê đó, anh Duy bắt được ngoài nghĩa địa. Nó là một con dê trắng. Anh ấy kể lại cho tôi nghe.
Bốn người đàn ông rụng rời:
- Con dê ở nghĩa địa à? Thôi rồi, mình ăn phải thịt con dê ma rồi. Hèn chi nó đòi mạng là phải. Bây giờ phải làm sao đây. Sao ông Duy liều thế nhỉ?
Bà vợ ông Duy ai oán:
- Con dê đó không chỉ là con dê ma. Mà nó chính là con ma hóa thành.
Ông Khôi kinh hãi:
- Ma à? Làm sao mà ma hóa thành dê được?
Vợ ông Duy nức nở:
- Đêm trước, ông Duy nhà tôi từ phía núi Dài về nhà, ông đi dự tiệc cưới của con người bạn. Lúc đó ông đã say chếnh choáng. Lúc qua nghĩa địa, gặp một người áo trắng. Ông Duy cứ tưởng là người. Lúc nói chuyện mới biết là ma, con ma đó đi bắt hồn ai đó. Con ma hỏi ông:
- Thế anh là người hay ma?
Ông Duy bảo:
- Tôi là ma. Con ma mới chết nên còn nặng mùi thịt sống.
Con ma cười lạt lẽo:
- Thì ra là vậy, hèn chi tôi thấy mùi người.
Trò chuyện một lát. ông Duy hỏi:
- Ma quỷ sợ gì nhất?
Con ma trả lời:
- Ma quỷ chỉ sợ nước bọt của người sống. Ngoài ra ma không sợ gì hết.
Thế là ông Duy nhân lúc con ma mải nói chuyện, liền nhổ bãi nước bọt xoa vào đầu nó. Con ma kinh hoàng rú lên rồi biến mất. Lát sau, có tiếng dê kêu. Một con dê trắng, ông khoái quá, liền dắt con dê về nhà.... Tôi nhìn con dê mà kinh khiếp. Mắt nó trợn trừng, lấp lánh sáng ghê rợn. Tôi hỏi con dê đó ông bắt ở đâu, ông kể lại như vậy. Tôi sợ quá:
- Anh ơi! Anh rước ma quỷ về nhà rồi, mau thả nó ra đi, kẻo tai họa đó.
Ông Duy gạt đi:
- Đó là lộc của trời cho, ta phải tận hưởng. Ngày mai, tôi sẽ thịt nó để đãi bạn bè tôi, xem thử dê ma có ngon không?
Tôi can ngăn hết lời nhưng anh ấy đâu có chịu nghe, bây giờ tai họa thảm khốc như vậy mình tôi phải gánh chịu.... Rồi ai nuôi hai con tôi đây ông Duy ơi là ông Duy....
Giọng bà vợ ông Duy nghèn nghẹn, đứt quãng. Ông Khôi bủn rủn tay chân. Mồ hôi vã ra như mưa:
- Trời ơi, như vậy là thịt người chết chứ đâu phải là thịt dê. Ông Duy ơi. Ông làm khổ chúng tôi rồi.
- Tôi phải xẻo thịt để đền cho con ma mất thôi.
Ba ông kia mếu máo:
- Có ai ngờ vì tham miếng ăn, bây giờ phải lãnh hậu quả như vầy. Biết làm sao bây giờ?
Đám ma đã buồn, lại còn thảm hơn, khi bốn người lại ở trong tình thế nguy cấp. Mạng sống của họ bây giờ do ma quyết định.... Chôn cất ông Duy xong, ai về nhà nấy lòng trĩu nặng lo lắng, bồn chồn...
Đêm đó, ông Khôi thao thức khiếp sợ, có hai người đến tìm ông và lôi ông đi. Ông chưa kịp phản ứng gì đã thấy mình ở dưới Diêm Cung. Ông thấy các ông: Hào, Du, Thuật có mặt ở đó. Diêm Vương lạnh lùng:
- Quỷ vô thường, có đúng là bốn tên này đã ăn thịt ông không?
Quỷ vô thường đau khổ:
- Dạ đúng ạ. Cúi xin Điêm Vương bắt chúng đền tội. Chúng đã chọc tiết tôi rồi làm các món nhắm: xào lăn, tái, nướng, chúng nhai rau ráu, nhai đến đâu tôi đau nhức đến đó.....
Diêm Vương quát:
- Khôi, Hào, Du, Thuật. Các ngươi đã nghe rõ rồi chứ? Vì sao dám ăn thịt quỷ vô thường....
Bốn người cúi rạp xuống, lát sau ông Khôi thanh minh:
- Dạ! Tâu Diêm Vương, quả thật chúng tôi không hề biết đó là thịt quỷ. Nếu biết có cho vàng chúng tôi cũng không dám ăn. Ông Duy không nói rõ, chỉ biết mời chúng tôi ăn. Chúng tôi vô tình thôi ạ...
Diêm Vương gật đầu:
- Ta đã hiểu điều đó. Lỗi này tất cả là ở tên Duy. Hắn cả gan bắt quỷ đang làm nhiệm vụ về ăn thịt mà đây cũng có lỗi của quỷ vô thường, tại sao lại để hắn lừa?
Quỷ cúi đầu:
- Dạ, tôi nhận nhiệm vụ của Diêm Vương bắt tên Khôi, nào ngờ bị tên Duy lừa. Hắn nhổ nước bọt xoa đầu tôi, bắt tôi hóa dê và nói rõ để cứu bạn hắn. Tôi chỉ than thầm vì mắc mưu hắn. Cứ ngỡ hắn sẽ thả tôi ra, tôi sẽ đáp đầu vào đá để trở lại kiếp quỷ nào ngờ hắn cả gan ăn thịt tôi, khiến tôi nham nhở thân xác như vầy. Cúi xin Diêm Vương lóc thịt chúng trả lại cho tôi.
Diêm Vương cười nhạt:
- Tội của ngươi ta chưa xử đâu, còn mấy người kia vì lỡ vô tình nên tha cho chúng. Chỉ bắt tên Duy phải đền mạng. Lôi tên Duy ra đây...
Duy bị lôi ra, đóng gông ở cổ, tay chân bị xích chặt. Diêm Vương ra lệnh lóc thịt Duy trả lại cho quỷ vô thường. Duy la ầm lên vì đau đớn. Diêm Vương nói:
- Sao lúc mi thịt dê mi không kêu đau.... Xong hình phạt ở Diêm Cung, ta phạt ngươi phải làm con dê trắng, lang thang nơi nghĩa địa và sẽ có người bắt ngươi về làm thịt. Còn bốn tên kia, ta cho về nhớ lần sau đừng có dại dột như vậy nữa.
Cả bốn người mừng rỡ ra về... Ông Khôi thấy mình tỉnh dậy và lại nghe tiếng dê kêu, nhưng lần này không phải ở trong bụng mà ở ngoài nghĩa địa.
Vì nhà ông cũng ở gần đó, ông sực nhớ lời Diêm Vương phán, vội chạy ra. Quả thấy con dê trắng. Ông nghĩ ông Duy đã có công bắt quỷ cứu mình khỏi chết nên chạy đến ôm con dê vào lòng. Con dê ngoan ngoãn trong tay ông.... Ông đưa con dê trắng về nhà cho vào chuồng rồi chăm sóc chu đáo. Ai hỏi mua ông cũng không bán. Vì ông biết đó là ông Duy hóa thành. Ông tâm sự với dê trắng như với người bạn. Vợ ông thắc mắc:
- Con dê đó bán được khối tiền không bán, lại cho ăn sung mặc sướng. Ông quả là lẩm cẩm.
Ông Khôi trợn mắt:
- Con dê này có ân với tôi đó. Nó là bạn tôi..... Bà có biết nó là ai không?
Bà vợ tò mò:
- Thế con dê trắng đó là ai?
Ông Khôi thì thầm. Bà vợ bủn rủn tay chân, lắp bắp:
- Trời đất, ông nói thật đấy chứ. Để tôi qua nhà ông ấy báo cho vợ ông ấy biết.
Ông Khôi lắc đầu:
- Đừng, làm vậy thì chỉ làm khổ thêm cho bà ấy cứ để ông Duy ở đây sống cho trọn kiếp dê.
Bà vợ đồng ý.
Nguồn: cuoi.net

khatrungan Cám ơn bạn nhé truyện hay đấy.

Đọc xong truyện này, chắc hk ai dám ăn thịt chó quá ly quoc , sợ chó sủa trong bụng

khatrungan Dê chó mèo gì tớ cũng không ăn đâu nhất là chó thương nó không hết thì làm sao ăn cho đành.

ly quoc ừ, mình cũng hổng thích ăn thịt chó, mèo, dê đâu. Thấy tội lắm. Mình chỉ thích ăn đùi gà thôi Hk biết gà có gáy trong bụng hk nữa

khatrungan có có chẳng những gáy mà nó còn mổ vô bụng bạn nữa

Á sợ quá, kiểu này chắc hk dám ăn thịt gà quá T.T

Thôi ăn chay cho lành bạn ơi chứ ăn con gì nó vô bụng kêu hoài ghê quá.

Nhưng mình vẫn chưa có hiểu tại sao người ta thường lấy dê ra để ví von cho mấy cha có máu 35

Chắc vì dê có sừng đó Lan Thanh

khatrungan nói:

Chắc vì dê có sừng đó Lan Thanh

Xem tiếp...

Cắm sừng hả, nhưng mà cái đó là thiên về ăn chả ăn nem /ngoại tình rồi chứ đâu phải máu 35, dzới lại thiếu gì con khác cũng có sừng mà

Lan Thanh nói:

Cắm sừng hả, nhưng mà cái đó là thiên về ăn chả ăn nem /ngoại tình rồi chứ đâu phải máu 35, dzới lại thiếu gì con khác cũng có sừng mà

Xem tiếp...

Lan Thanh Đùa tí thôi! Bạn đọc cái này đi là hiểu
Về tự nhiên, với bản tính giao phối và sinh sản rất mạnh nên dê được gán cho hình tượng của sự dâm đãng và thô tục, điều này là điểm tương đồng trong nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới. Chính vì khả năng sinh lý của mình, con dê gắn liền với nhiều thành kiến. Người ta hay dùng từ Máu dê để chỉ những người có h.am m.uốn, không kiểm soát và muốn thể hiện khả năng sinh dục mạnh mẽ, thói dê khái quát bản tính ham chinh phục người khác giới hay sự dâm tiện,dê cụ hay dê già chỉ kẻ rất dâm đãng, dê xồm cũng có nghĩa tương tự.

Nguồn: wikipedia
Mà có ai để ý số 35 là 2 số cuối của 13h và 15h không? Giờ của Dê ý

khatrungan nói:

Lan Thanh Đùa tí thôi! Bạn đọc cái này đi là hiểu
Về tự nhiên, với bản tính giao phối và sinh sản rất mạnh nên dê được gán cho hình tượng của sự dâm đãng và thô tục, điều này là điểm tương đồng trong nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới. Chính vì khả năng sinh lý của mình, con dê gắn liền với nhiều thành kiến. Người ta hay dùng từ Máu dê để chỉ những người có h.am m.uốn, không kiểm soát và muốn thể hiện khả năng sinh dục mạnh mẽ, thói dê khái quát bản tính ham chinh phục người khác giới hay sự dâm tiện,dê cụ hay dê già chỉ kẻ rất dâm đãng, dê xồm cũng có nghĩa tương tự.

Nguồn: wikipedia
Mà có ai để ý số 35 là 2 số cuối của 13h và 15h không? Giờ của Dê ý

Xem tiếp...

Bạn nói kiến thức hàn lâm quá, mình thấy choáng ghê

Ngất chưa?, cái này mình cóp trên wikipedia thôi chứ có kiến thức gì đâu :p