Muỗi Aedes albopictus: Hiểm họa tiềm ẩn và Giải pháp phòng chống hiệu quả

Muỗi Aedes albopictus, hay còn được biết đến với tên gọi muỗi vằn hoặc muỗi hổ châu Á, có nguồn gốc từ Đông Nam Á, loài muỗi này đã lan rộng khắp các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới trên toàn cầu, gây ra nhiều dịch bệnh nguy hiểm. Hãy cùng Medigo tìm hiểu rõ hơn về loài muỗi này để bảo vệ bản thân và gia đình bạn.

1. Đặc điểm nhận dạng và tập tính nguy hiểm​

Aedes albopictus, hay còn gọi là muỗi vằn Châu Á (tiếng Anh: Asian tiger mosquito, tức "muỗi hổ châu Á"), loài muỗi này có nguồn gốc tại Đông Nam Á. Chúng cùng họ chi Aedes với loài này đó là Aedes aegypti, loài muỗi vằn được xem là trung gian chính trong truyền bệnh sốt xuất huyết phổ biến tại Việt Nam.

1.1 Đặc điểm nhận dạng​

Muỗi Aedes albopictus có đặc điểm là chân có khoang trắng đen và mình nhỏ, có màu trắng hoặc đen (như trong hình).

1.2 Tập tính nguy hiểm​

Không giống như nhiều loài muỗi khác hoạt động về đêm, muỗi Aedes albopictus lại đặc biệt "ưa thích" hút máu vào ban ngày, mạnh nhất là vào sáng sớm và chiều tối.

1.3 Nơi trú ngụ và Sinh sản​

Muỗi Aedes albopictus (muỗi vằn Châu Á) thích sống ở các bụi cây rậm hoặc đám cỏ, khu vực có nhiều vùng nước đọng, khu vực đông đúc, thiếu vệ sinh môi trường.

Nơi đẻ trứng yêu thích của loài muỗi này là những vật chứa nước tự nhiên như hốc cây, kẽ lá, gốc tre.

Đáng báo động hơn, chúng còn tận dụng các vật dụng nhân tạo trong và xung quanh nhà như chum, vại, chậu cây cảnh, chai lọ, vỏ dừa hay lốp xe cũ, máng nước mưa. Trứng muỗi có khả năng bám chặt vào thành vật chứa và tồn tại được trong điều kiện khô hạn, chờ đợi điều kiện thuận lợi để nở.

2. Mối đe dọa từ Muỗi Aedes albopictus: Dịch bệnh Chikungunya​

Muỗi vằn Châu Á - Aedes Albopictus tác nhân lây truyền bệnh Chikungunya. Căn bệnh này sẽ khiến người mắc phải có những triệu chứng như: sốt cao, đau khớp dữ dội, suy nhược cơ thể hoặc thậm chí có thể gây tử vong (ở trường hợp nghiêm trọng).

Nguyên nhân gây bệnh Chikungunya là virus Chikungunya (CHIKV). Loại virus này không truyền trực tiếp giữa người với người mà cần thông qua muỗi, vốn là vật chủ trung gian, để lây lan. Dù ít gặp hơn sốt xuất huyết, nhưng Chikungunya đang có nguy cơ gia tăng tại Việt Nam và cần được quan tâm đúng mức.

2.1 Triệu chứng​

Các dấu hiệu của bệnh thường khởi phát sau khoảng 3 – 7 ngày kể từ khi bị muỗi mang mầm bệnh đốt. Dù vậy, vẫn có trường hợp triệu chứng xuất hiện sớm chỉ sau 2 ngày hoặc muộn hơn, lên đến khoảng 12 ngày kể từ lúc bị muỗi truyền virus.

Sau giai đoạn ủ bệnh, người nhiễm thường xuất hiện các biểu hiện cấp tính như:

• Sốt cao trên 38,5°C, kéo dài khoảng 2–3 ngày;
• Đau khớp, phổ biến ở tay, cổ tay, đầu gối, mắt cá chân;
• Phát ban trên da;
• Đau đầu vùng trán, mệt mỏi toàn thân;
• Buồn nôn hoặc nôn, đôi khi kèm chán ăn…

Phần lớn bệnh nhân chỉ gặp những triệu chứng này trong khoảng một tuần và có thể hồi phục. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, nhất là người lớn tuổi, tình trạng đau và cứng khớp có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng sau khi đã khỏi bệnh.

Khi gặp các triệu chứng trên, tốt nhất bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất để chẩn đoán và nhận lời khuyên từ bác sĩ. Tuyệt đối không chủ quan vì có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thậm chí là tính mạng.

2.2 Biến chứng có thể để lại sau khi bị sốt Chikungunya​

Phần lớn người nhiễm virus Chikungunya sẽ hồi phục trong vài tuần, tuy nhiên vẫn tồn tại những trường hợp tiến triển thành biến chứng nặng, đặc biệt ở người có sức đề kháng kém. Các biến chứng thường gặp gồm:

• Đau khớp kéo dài, có thể dai dẳng từ vài ngày đến nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau khi đã khỏi bệnh.
• Một số bệnh nhân có thể gặp vấn đề về mắt, tim hoặc hệ thần kinh như viêm não, viêm cơ tim, viêm võng mạc…
• Trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong, dù tỷ lệ này khá thấp (dưới 0,1% theo thống kê của CDC và WHO), thấp hơn nhiều so với nhiều bệnh truyền nhiễm khác.

Dù nguy cơ tử vong không cao, Chikungunya vẫn tiềm ẩn khả năng gây biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở nhóm trẻ sơ sinh, người cao tuổi hoặc người mắc bệnh nền. Vì vậy, việc thăm khám và điều trị sớm là cần thiết để giảm thiểu tối đa rủi ro.

2.3 Nên làm gì khi mắc bệnh Chikungunya​

Hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho Chikungunya, nên việc chăm sóc chủ yếu hướng đến giảm triệu chứng và hỗ trợ cơ thể hồi phục.

2.3.1 Sử dụng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ.​

Bác sĩ có thể kê các loại thuốc giảm đau, hạ sốt để làm dịu cơn đau và kiểm soát nhiệt độ cơ thể. Người bệnh cần tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn để đảm bảo an toàn.

2.3.2 Bổ sung nước và dưỡng chất cần thiết mỗi ngày​

Do sốt cao và chán ăn, người bệnh dễ bị mất nước. Việc uống nhiều nước mỗi ngày giúp hạn chế tình trạng này, đồng thời hỗ trợ hạ sốt tự nhiên và thúc đẩy quá trình hồi phục. Một chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất cũng giúp tăng sức đề kháng.

2.3.3 Nghỉ ngơi hợp lý​

Trong thời gian sốt và đau nhức, người bệnh nên nghỉ ngơi hoàn toàn, tránh làm việc nặng hay vận động gắng sức. Ngủ đủ giấc giúp hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn, hỗ trợ cơ thể chống lại bệnh tật.

3. Chung tay phòng chống muỗi Aedes albopictus: Hành động nhỏ, hiệu quả lớn​

Để chủ động phòng chống muỗi Aedes albopictus và các bệnh do chúng gây ra, mỗi cá nhân và cộng đồng cần thực hiện nghiêm túc các biện pháp sau:

• Kiểm soát nguồn lăng quăng/bọ gậy: Thường xuyên kiểm tra, dọn dẹp, lật úp hoặc đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước. Loại bỏ các vật dụng phế thải có thể đọng nước như lốp xe, chai lọ, vỏ dừa. Nuôi cá trong các bể chứa nước lớn nhằm tiêu diệt lăng quăng.
• Phòng chống muỗi trưởng thành: Mặc quần áo dài tay khi ở nhà và ra ngoài, đặc biệt vào ban ngày. Ngủ màn (mùng) kể cả ban ngày. Sử dụng kem chống muỗi và lắp lưới chống muỗi ở cửa sổ, cửa ra vào.
• Phun hóa chất diệt muỗi: Thực hiện theo hướng dẫn của cơ quan y tế địa phương. Sự tham gia của cộng đồng là yếu tố then chốt giúp các chiến dịch phun hóa chất đạt hiệu quả cao nhất.
• Nâng cao nhận thức: Tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân về đặc điểm của muỗi và các biện pháp phòng chống là vô cùng cần thiết.

Muỗi vằn Châu Á - Aedes albopictus là một thách thức lớn trong công tác phòng chống dịch bệnh. Tuy nhiên, với sự hiểu biết và chủ động từ mỗi người dân, chúng ta hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Ngoài ra, nếu gặp những triệu chứng nhiễm bệnh và cần sự tư vấn từ bác sĩ, ngay cả khi đêm khuya, Nhà thuốc 24h Medigo luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn.

Với Medigo - ứng dụng giao thuốc ngay 24/7, bạn có thể đặt thuốc bất kỳ lúc nào – bất kể đêm khuya đến ngày lễ – giao hàng tận nhà, giúp việc chăm sóc sức khỏe trở nên tiện lợi và nhanh chóng hơn.

• Hotline hỗ trợ 24/7: 1800 2247
• Email CSKH: cskh@medigoapp.com