Kỹ thuật xử lý ra hoa sầu riêng

Xử lý ra hoa sầu riêng là một bước quan trọng trong quy trình canh tác, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng trái. Việc áp dụng đúng kỹ thuật và lựa chọn thời điểm phù hợp sẽ giúp cây ra hoa đồng loạt. Hơn hết là giúp tăng tỷ lệ đậu trái và tối ưu hóa sản lượng. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về các phương pháp xử lý ra hoa sầu riêng hiệu quả.

I. Điều kiện cần thiết để ra bông thuận lợi​

Trước khi tiến hành xử lý ra hoa, cần đảm bảo cây sầu riêng đáp ứng các điều kiện sau:

• Cây khỏe mạnh: Cây cần có sức sinh trưởng tốt, không bị sâu bệnh. Và đã trải qua giai đoạn phục hồi sau thu hoạch.
• Lá già đồng loạt: Lá cây cần đạt độ già nhất định. Để đảm bảo quá trình phân hóa mầm hoa diễn ra thuận lợi.
• Thời tiết khô ráo: Giai đoạn khô hạn kéo dài từ 20–30 ngày giúp kích thích cây ra hoa.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bón phân cân đối, đặc biệt là phân lân và kali. Việc này giúp cây tích lũy dinh dưỡng cho quá trình ra hoa.

II. Thời điểm xử lý ra hoa theo vùng miền​

Thời điểm xử lý ra hoa sầu riêng có thể khác nhau tùy theo vùng miền:

• Đồng bằng sông Cửu Long: Thường xử lý ra hoa vào tháng 11–12 dương lịch để thu hoạch vào tháng 5–6 năm sau.
• Đông Nam Bộ: Xử lý ra hoa vào tháng 10–11 dương lịch, thu hoạch vào tháng 4–5 năm sau.
• Tây Nguyên: Do điều kiện khí hậu đặc thù, thời điểm xử lý ra hoa có thể sớm hơn. Vào khoảng tháng 9–10 dương lịch.

Việc xác định thời điểm xử lý ra hoa phù hợp giúp cây ra hoa đồng loạt và tránh được các yếu tố bất lợi từ thời tiết.

III. Các phương pháp xử lý ra hoa sầu riêng phổ biến​

1.​

Kỹ thuật siết nước được áp dụng rộng rãi trong các vùng có mùa khô rõ rệt. Mục tiêu của phương pháp này là tạo điều kiện khô hạn giả lập. Buộc cây sầu riêng phải chuyển sang giai đoạn sinh sản – tức ra hoa.

Để đạt hiệu quả, quá trình này cần được thực hiện theo trình tự sau:

• Chuẩn bị cây: Trước khi siết nước 10–15 ngày, cây cần được bón phân có hàm lượng lân (P) và kali (K) cao. Để tích lũy năng lượng. Bộ lá cần đạt độ già đồng đều, đọt dừng phát triển, không sâu bệnh.
• Ngưng tưới hoàn toàn: Tạm dừng toàn bộ hoạt động tưới nước trong vòng 20–25 ngày. Nếu đất giữ ẩm tốt, thời gian siết có thể kéo dài hơn. Nếu đất cát, cần theo dõi kỹ để tránh làm cây khô hạn quá mức.
• Quan sát phản ứng của cây: Khi lá cụp nhẹ, thân cây ngưng phát đọt mới. Đây là dấu hiệu cây đang kích thích phân hóa mầm hoa.
• Phục hồi nước: Khi mầm hoa lộ rõ (thường sau 7–10 ngày kể từ khi siết thành công), tưới nước nhẹ trở lại để giữ ẩm và giúp mầm phát triển. Đồng thời bổ sung phân bón vi lượng, đặc biệt là Bo và Kali.

Phương pháp này cần thực hiện chính xác và linh hoạt theo điều kiện đất và thời tiết. Để đảm bảo hiệu quả tối ưu mà không làm tổn thương rễ.

2.​

Trong điều kiện thời tiết không thể kiểm soát được lượng nước, như mùa mưa kéo dài, biện pháp dùng Paclobutrazol sẽ phát huy tác dụng. Đây là hoạt chất ức chế sinh trưởng, làm chậm phát triển đọt non và chuyển hướng sinh lý cây sang phân hóa mầm hoa.

Các bước thực hiện gồm:

• Xác định thời điểm: Chỉ áp dụng khi lá cây đã chuyển sang giai đoạn lá lụa hoặc già hoàn toàn. Không nên dùng trong giai đoạn cây đang ra lá non.
• Chuẩn bị dung dịch: Tùy vào tuổi cây mà pha liều lượng khác nhau:
  • Cây từ 4–6 năm: 30–50g/gốc
  • Cây trên 7 năm: 60–100g/gốc.
    Hòa tan với 10–20 lít nước rồi tưới đều quanh vùng rễ.
• Ngưng tưới 7 ngày: Sau khi tưới Paclobutrazol, cần ngưng hoàn toàn việc tưới nước trong ít nhất 1 tuần. Để thuốc ngấm sâu vào rễ.
• Theo dõi mầm hoa: Khoảng 3–5 tuần sau xử lý, cây sẽ bắt đầu hình thành mầm hoa. Lúc này nên bổ sung thêm phân bón vi lượng và duy trì chế độ tưới nhẹ nhàng.

Sử dụng Paclobutrazol cần thận trọng. Không nên lạm dụng vì dễ gây ức chế lâu dài đến sinh trưởng của cây.

3.​

Với các vườn canh tác hữu cơ hoặc mong muốn giảm thiểu hóa chất, việc thúc cây ra hoa bằng phân bón lá và chế phẩm sinh học là lựa chọn phù hợp. Phương pháp này giúp cây chuyển hóa tự nhiên mà không gây tổn hại lâu dài.

Quy trình gồm:

• Bón phân lá tăng cường lân-kali: Khi lá đã già, phun các loại phân bón lá có hàm lượng P và K cao . Như phân bón MKP (0-52-34), KNO3. Thực hiện 2–3 lần, cách nhau 7 ngày.
• Bổ sung vi lượng: Bo, Zn, Mg là các nguyên tố vi lượng thiết yếu để kích thích mầm hoa. Có thể phối hợp với phân bón lá hoặc tưới gốc.
• Tưới chế phẩm sinh học: Trichoderma, humic acid, EM giúp cải thiện vi sinh vật đất, kích thích rễ phát triển khỏe và hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
• Hỗ trợ bằng GA3 hoặc Thioure liều nhẹ: Nếu cây khó ra hoa, có thể phun thêm GA3 (10–20 ppm) hoặc Thioure (0.2%). Để thúc đẩy nhanh quá trình phân hóa mầm.