Con dễ nổi nóng, hay gào khóc và cáu gắt? 5 cách giúp trẻ kiểm soát cảm xúc hiệu quả

1. Giới thiệu​

“Con rất dễ nổi nóng, chỉ vì một việc nhỏ cũng khóc, hét hoặc đập phá.”
“Con hay buồn bã, giận dữ và không biết cách bình tĩnh lại.”

Đây là những chia sẻ quen thuộc của nhiều phụ huynh có con đang gặp vấn đề về kiểm soát cảm xúc. Không chỉ gây áp lực cho gia đình, việc khó kiểm soát cảm xúc còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng học tập, mối quan hệ xã hội và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Trong bài viết này, chuyên gia giáo dục não bộ tại GMA Việt Nam sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ nguyên nhân, hậu quả và các biện pháp khoa học để đồng hành cùng con trong hành trình rèn luyện kỹ năng kiểm soát cảm xúc.

2. Vì sao trẻ khó kiểm soát cảm xúc?​

2.1. Não bộ chưa phát triển hoàn thiện​

Não bộ trẻ, đặc biệt là vùng vỏ não trước trán (prefrontal cortex) – trung tâm quản lý hành vi và cảm xúc – chưa phát triển đầy đủ. Trong khi đó, hệ viền (amygdala – trung tâm phản ứng cảm xúc) lại hoạt động mạnh, khiến trẻ thường phản ứng bùng nổ thay vì bình tĩnh.

2.2. Mất cân bằng sóng não​

Nghiên cứu thần kinh học cho thấy:

• Sóng Beta quá cao → trẻ dễ căng thẳng, lo lắng, cáu gắt.
• Sóng Alpha thấp → trẻ khó thư giãn, khó “hạ nhiệt” cảm xúc.
• Hai bán cầu não mất cân bằng → trẻ xử lý thông tin kém linh hoạt, dễ phản ứng tiêu cực.

2.3. Thiếu kỹ năng nhận diện cảm xúc​

Nhiều trẻ không biết gọi tên cảm xúc của mình (buồn, giận, vui, sợ hãi…). Vì vậy, khi tức giận hay khó chịu, con chỉ biết khóc, hét hoặc đánh người khác thay vì nói ra.

2.4. Ảnh hưởng từ môi trường​

• Cha mẹ nóng tính, hay quát mắng → trẻ học theo.
• Áp lực học tập, kỳ vọng cao → trẻ dễ stress, mất kiểm soát.
• Thiếu sự lắng nghe và đồng hành từ gia đình.

3. Hậu quả khi trẻ không biết kiểm soát cảm xúc​

1. Học tập sa sút: Cảm xúc tiêu cực làm giảm sự tập trung và trí nhớ.
2. Khó hòa nhập xã hội: Con dễ bị bạn bè xa lánh vì thường nổi nóng hoặc khó hợp tác.
3. Mất tự tin: Trẻ cảm thấy mình “khác biệt”, dễ thu mình.
4. Nguy cơ kéo dài đến trưởng thành: Người lớn khó kiểm soát cảm xúc dễ gặp rắc rối trong công việc và các mối quan hệ.

👉 Vì vậy, việc dạy trẻ kỹ năng kiểm soát cảm xúc từ sớm là cực kỳ quan trọng.

4. Giải pháp giúp trẻ rèn luyện kỹ năng kiểm soát cảm xúc​

4.1. Dạy trẻ nhận diện và gọi tên cảm xúc​

• Sử dụng tranh ảnh, thẻ cảm xúc để giúp con phân biệt: vui, buồn, tức giận, lo lắng.
• Khi con tức giận, phụ huynh có thể nói: “Mẹ thấy con đang giận, đúng không?”.
  👉 Điều này giúp con học cách nhận biết và diễn đạt cảm xúc thay vì hành động bột phát.

4.2. Tạo môi trường tích cực, an toàn​

• Cha mẹ làm gương bằng cách kiểm soát cảm xúc của chính mình.
• Giảm quát mắng, thay bằng giọng nói kiên định nhưng nhẹ nhàng.
• Luôn khen ngợi khi con biết bình tĩnh xử lý tình huống.

4.3. Rèn luyện não bộ bằng MemoState tại GMA Việt Nam​

Một trong những phương pháp hiệu quả nhất để hỗ trợ kiểm soát cảm xúc là đưa não về trạng thái cân bằng.

Bài tập MemoState được ứng dụng tại GMA VN giúp trẻ:

• Hít thở sâu, thư giãn toàn thân.
• Nghe âm thanh nền khoa học, kích hoạt sóng Alpha.
• Đặt não vào trạng thái “tỉnh táo nhưng thư giãn”, lý tưởng cho việc học và điều hòa cảm xúc.

👉 Khi luyện tập thường xuyên, trẻ học được cách giữ bình tĩnh, tập trung và kiểm soát cảm xúc tốt hơn.

4.4. Dạy kỹ năng giải tỏa cảm xúc​

• Hướng dẫn con dừng lại – hít thở – đếm từ 1 đến 10 khi tức giận.
• Cho con một “góc bình yên” trong nhà để nghỉ ngơi khi cần.
• Khuyến khích con viết, vẽ hoặc vận động để giải phóng năng lượng tiêu cực.

4.5. Kiên nhẫn đồng hành​

• Đừng yêu cầu con “ngay lập tức phải kiểm soát cảm xúc”.
• Đồng hành từng bước, để con học cách điều chỉnh dần dần.
• Luôn động viên và khích lệ, để con thấy mình được lắng nghe và an toàn.

​

5.Câu chuyện thực tế tại GMA Việt Nam​

Một bé trai 8 tuổi khi đến GMA VN thường xuyên nổi giận, chỉ cần thua bạn trong trò chơi là gào khóc, ném đồ.

• Tháng đầu tiên: Bé được hướng dẫn luyện MemoState trong mỗi buổi học.
• Sau 4 tuần: Bé biết dừng lại, hít thở sâu khi bực tức.
• Sau 3 tháng: Bé có thể nói: “Con đang giận, con muốn nghỉ một chút.”

Từ chỗ thường xuyên bùng nổ, bé đã học được cách nhận diện và kiểm soát cảm xúc của mình.

Những điều phụ huynh cần tránh​

1. ❌ Quát mắng hoặc dùng bạo lực khi con tức giận → khiến tình trạng trầm trọng hơn.
2. ❌ Bỏ qua cảm xúc của con → làm con cảm thấy không được thấu hiểu.
3. ❌ So sánh con với bạn bè → dễ khiến con mất tự tin và phản ứng tiêu cực.

6. Kết luận​

Khó kiểm soát cảm xúc không phải dấu hiệu trẻ hư, mà là do não bộ chưa hoàn thiện và thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc.

Với sự đồng hành đúng cách từ cha mẹ và những phương pháp khoa học như:

• Dạy con nhận diện cảm xúc
• Xây dựng môi trường tích cực
• Rèn luyện bằng MemoState
• Dạy kỹ năng giải tỏa cảm xúc
• Kiên nhẫn khích lệ từng bước

👉 Trẻ hoàn toàn có thể kiểm soát cảm xúc tốt hơn, từ đó học tập hiệu quả hơn, tự tin hòa nhập và phát triển toàn diện.

GMA Việt Nam – Học Viện Trí Tuệ Thiên Tài

CS1: NO24 LK829 Khu đất dịch vụ Bờ Hội, La Khê, Hà Đông, Hà Nội

CS2: Số 21 Trần Kim Xuyến, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội.