Chim cu gáy (Streptopelia chinensis) là một loài chim quen thuộc với người Việt Nam, thường xuất hiện trong những khu vườn, cánh đồng và vùng quê yên bình. Với tiếng gáy đặc trưng “cúc cu cu”, loài chim này không chỉ mang lại cảm giác thanh bình mà còn gắn liền với nhiều ý nghĩa văn hóa, tâm linh trong đời sống người Việt.Chim cu gáy thuộc họ bồ câu (Columbidae), có kích thước trung bình, thân dài khoảng 30 cm. Chúng có bộ lông màu nâu xám pha chút hồng nhẹ, phần cổ có viền lông đen chấm trắng tạo thành vòng cổ đặc trưng. Mắt chim cu gáy có màu nâu hoặc đỏ sậm, mỏ hơi cong và chân hồng nhạt.
Chim cu gáy phân bố rộng rãi ở khu vực Đông Nam Á, Nam Á và một số vùng của Úc. Tại Việt Nam, chúng thường sinh sống ở những vùng đồng bằng, rừng thưa, vườn cây và các khu vực có nhiều cây bụi. Loài chim này ưa thích những nơi yên tĩnh, ít bị con người làm phiền.
Chim cu gáy chủ yếu ăn hạt ngũ cốc, lúa, cỏ dại và một số loại côn trùng nhỏ. Chúng thường kiếm ăn vào sáng sớm và chiều muộn. Khi giao tiếp, chúng có tiếng gáy đặc trưng, vang xa và nhịp nhàng, đặc biệt vào mùa sinh sản.
Vào mùa sinh sản (thường từ tháng 3 đến tháng 7), chim cu gáy làm tổ đơn giản bằng cành cây khô trên các nhánh cây cao. Mỗi lứa đẻ từ 1-2 trứng, chim bố mẹ thay nhau ấp trong khoảng 14-16 ngày. Chim non sau khi nở sẽ được chim bố mẹ chăm sóc cho đến khi đủ lông đủ cánh để tự lập.
Chim cu gáy xuất hiện nhiều trong thơ ca và văn hóa dân gian Việt Nam. Tiếng gáy của chúng được xem là biểu tượng của sự yên bình, thịnh vượng. Ở một số vùng, người ta tin rằng tiếng gáy của chim cu có thể mang đến may mắn, tài lộc. Vì thế, nhiều người yêu thích và nuôi chim cu gáy làm cảnh.
Dù là loài chim phổ biến, nhưng do tình trạng săn bắt quá mức và mất môi trường sống, số lượng chim cu gáy đang giảm dần. Việc bảo vệ chúng bằng cách hạn chế săn bắt, tạo điều kiện để chúng sinh sản tự nhiên là điều cần thiết để duy trì sự cân bằng sinh thái.
Chim cu gáy là một loài chim hiền lành, quen thuộc với người Việt Nam và mang nhiều giá trị văn hóa, tinh thần. Việc bảo vệ và duy trì loài chim này không chỉ giúp giữ gìn vẻ đẹp thiên nhiên mà còn góp phần bảo tồn một phần văn hóa dân gian quý báu.
4o
