Cách đặt mục tiêu theo phương pháp SMART

SMART là từ viết tắt cho khuôn khổ tạo mục tiêu hiệu quả. Nó là viết tắt của 5 tính chất mà một mục tiêu phải có: cụ thể (specific), tính toán được (measurable), có khả năng thực hiện (achievable), phù hợp (relevant), và kiểm soát thời gian (time-bound).

Phương pháp SMART là một trong những công cụ phổ biến và hiệu quả nhất để đặt ra mục tiêu thực tế và có khả năng hoàn thành. Bạn có thể là người đứng đầu tổ chức gồm 300 người hay chủ doanh nghiệp nhỏ. Hay chỉ đơn giản là người muốn giảm cân. Dù là ai đi nữa, học cách đề ra mục tiêu SMART có thể nâng cao cơ hội thành công của bạn.



I. Đề ra mục tiêu cụ thể (S)

1. Quyết định điều bạn muốn

Bước đầu tiên trong quá trình đặt mục tiêu là quyết định điều bạn mong muốn đạt được. Ở giai đoạn này, bạn có thể nói chung chung.

Dù là mục tiêu dài hạn hay ngắn hạn, hầu hết mọi người đều bắt đầu với ý tưởng chung chung. Bạn chuyển từ chung chung sang cụ thể bằng cách thêm chi tiết và xác định thời gian.

Ví dụ, mục tiêu ban đầu của bạn là khỏe mạnh. Biết được điều này là bước khởi đầu để tạo mục tiêu cụ thể.

2. Làm cụ thể. "Specific" (Cụ thể) là chữ "S" trong SMART.

Cơ hội hoàn thành mục tiêu cụ thể sẽ lớn hơn mục tiêu chung chung. Vì vậy, nhiệm vụ của bạn ở giai đoạn này là phân tích suy nghĩ ở bước 1 thành thứ gì đó cụ thể.

Phần lớn vấn đề là xác định khoảng thời gian. Theo như ví dụ phía trên, bạn nên tự hỏi theo bạn "khỏe mạnh hơn" nghĩa là gì? Có thể là tập thể dục nhiều hơn? Giảm cân? Ăn thực đơn cân bằng? Tất cả thành phần liên quan tới sức khỏe, và tùy thuộc vào điều bạn muốn làm.

3. Xác định những người liên quan

Cách hay để đề ra mục tiêu cụ thể là trả lời 6 câu hỏi "W": Ai (Who), Cái gì (What), Khi nào (When), Ở đâu (Where), Cái gì (Which), và Tại sao (Why). Bắt đầu bằng cách hỏi ai là người liên quan

Nếu mục tiêu là giảm cân, câu trả lời chính xác là bạn. Tuy nhiên, một vài mục tiêu đòi hỏi bạn phải kết hợp với người khác.

4. Hỏi bạn muốn hoàn thành điều gì

Đây là câu hỏi cơ bản về điều bạn hy vọng đạt được.

Nếu muốn giảm cân, bạn nên bắt đầu trả lời câu hỏi "cái gì" theo cách cụ thể hơn! Bạn muốn giảm bao nhiêu cân?

5. Xác định địa điểm xảy ra

Xác định vị trí mà bạn đấu tranh thực hiện mục tiêu.

Nếu muốn giảm cân, bạn có thể tập luyện khi đi làm (đi bộ trong giờ nghỉ trưa), ở nhà (tập bài tập giảm cân) và tập thể dục.

6. Suy nghĩ về thời gian xảy ra

Tạo thời gian biểu cụ thể và hạn chót để đạt được mục tiêu. Điều này sẽ tập trung phần nhiều vào cuối quá trình để đạt mục tiêu. Còn bây giờ, bạn chỉ nghĩ về bức tranh toàn cảnh.

Nếu mục tiêu là giảm 10 kg, bạn có thể đạt được trong vài tháng. Mặt khác, nếu mục tiêu là lấy được chứng chỉ thể chất, thì khoảng thời gian có thể lên đến vài năm.

7. Quyết định yêu cầu và hạn chế của quá trình.

Nói cách khác, bạn cần gì để đạt được mục tiêu? Bạn phải đối mặt với trở ngại gì?

Nếu mục tiêu là giảm cân, yêu cầu là bạn phải tập thể dục và ăn uống lành mạnh. Trở ngại là ác cảm của bản thân khi tập thể dục hoặc cơn thèm đồ ngọt.

8. Lý do bạn đề ra mục tiêu là gì.

Đưa ra lý do và lợi ích cụ thể để hoàn thành mục tiêu. Hiểu lý do "tại sao" là điều quan trọng để xác định xem mục tiêu đặt ra đã phủ hợp với mong muốn của bản thân hay chưa.

Ví dụ, tưởng tượng mục tiêu của bạn là giảm 20 kg với lý do là muốn được nhiều người để ý. Nếu mục tiêu thật sự là muốn trở nên nổi tiếng thay vì khỏe mạnh, bạn có thể chọn cách khác để đạt được mục tiêu đó. Bạn có thể luyện tập để cởi mở hơn, thay vì chỉ tập trung vào ngoại hình.

II. Đề ra mục tiêu có thể tính toán (M)

1. Tạo "thước đo" để đo lường kết quả.

Nhiệm vụ của bạn là đặt ra tiêu chuẩn thành công. Điều này giúp bạn dễ dàng kiểm soát quá trình và biết khi nào bạn đạt được mục tiêu.

Tiêu chuẩn có thể về số lượng hoặc chất lượng.

Nếu có thể hãy đề ra con số cụ thể cho mục tiêu. Như vậy bạn sẽ nhận ra mình có bị tụt lại hay không.

Ví dụ, nếu mục tiêu là giảm cân, bạn có thể đặt mục tiêu số lượng là giảm 15 kg. Bạn biết cân nặng hiện tại nên sẽ dễ dàng xác định được thời điểm hoàn thành mục tiêu. Mục tiêu chất lượng có thể là "Tôi muốn mặc vừa chiếc quần jeans tôi đã mặc 5 năm về trước". Như vậy là mục tiêu của bạn có thể tính toán được.

2. Đưa ra câu hỏi làm sắc bén sự tập trung

Bạn có thể đưa ra nhiều câu hỏi để đảm bảo mục tiêu của mình thuộc vào hàng có thể tính toán:

Bao nhiêu? Ví dụ, "Bạn muốn giảm bao nhiêu cân?"

Bao nhiêu? Ví dụ, "Bạn muốn đến phòng tập mấy lần một tuần?"

Làm thế nào để biết được tôi đã hoàn thành mục tiêu?Có phải là khi bước lên cân và nhìn thấy mình đã giảm được 10 kg? hay 20 kg?

3. Kiểm tra và tính toán tiến độ.

Mục tiêu có thể tính toán giúp bạn dễ dàng xác định xem bạn có đang theo đúng tiến độ không.

Ví dụ, mục tiêu là giảm 10 kg và bạn đã giảm được 8 kg, bạn biết mình sắp hoàn thành. Mặt khác, nếu đã qua một tháng mà bạn mới chỉ giảm được 1 kg thì đã đến lúc bạn phải thay đổi chiến lược.

Viết nhật ký. Đây là cách hay để theo dõi nỗ lực của bản thân, kết quả đạt được và cảm nhận. Dành 15 phút mỗi ngày để viết nhật ký có thể giúp bạn ghi chép mọi thứ cụ thể và giải tỏa căng thẳng trong quá trình thực hiện mục tiêu.

III. Đảm bảo có thể thực hiện mục tiêu (A)

1. Đánh giá giới hạn của bạn. Bạn cần đảm bảo mục tiêu đề ra có khả năng thực hiện. Nếu không thì bạn sẽ trở nên chán nản.

Cân nhắc khó khăn và trở ngại bạn có thể gặp phải và đánh giá khả năng vượt qua. Để đạt được mục tiêu bạn phải đối mặt với thách thức. Câu hỏi đặt ra ở đây là bạn có khả năng đạt được mục tiêu và vượt qua thách thức hay không.

Thành thật về thời gian dành cho mục tiêu cũng như nền tảng, hiểu biết cá nhân và giới hạn thể chất. Suy nghĩ về mục tiêu một cách thực tế, nếu bạn không nghĩ mình có khả năng đạt được thì hãy đề ra một mục tiêu mới.

Ví dụ, mục tiêu là giảm cân. Nếu bạn có thể cam kết dành thời gian hàng tuần để tập thể dục và sẵn sàng thay đổi thực đơn hàng ngày thì giảm 10 kg trong 6 tháng là hợp lý. Giảm 30 kg là điều không thể nếu bạn không thể luyện tập hàng ngày.

Bạn nên viết những hạn chế ra giấy khi đánh giá mục tiêu. Điều này giúp hoàn thiện bức tranh toàn cảnh của nhiệm vụ mà bạn phải đối mặt.

2. Đánh giá mức độ cam kết.

Ngay cả với mục tiêu theo lý thuyết là có thể hoàn thành, bạn phải cam kết nỗ lực để đạt được nó. Tự hỏi bản thân những câu sau:

Bạn có sẵn sàng cam kết đạt được mục tiêu?

Bạn có sẵn sàng điều chỉnh nhiều hoặc ít cuộc sống của mình?

Nếu không, liệu có mục tiêu nào có nhiều khả năng thực hiện hơn mà bạn sẵn sàng làm không?

Mục tiêu và mức độ cam kết của bạn phải phù hợp với nhau.Bạn dễ dàng cam kết giảm 10 kg lúc bắt đầu, nhưng 30 kg có vẻ hơi quá sức. Trung thực với bản thân về sự thay đổi bạn sẵn sàng thực hiện

3. Đề ra mục tiêu có thể hoàn thành

Sau khi cân nhắc về thách thức phải đối mặt và mức độ cam kết, bạn có thể điều chỉnh mục tiêu nếu cần.

Nếu quyết định mục tiêu hiện tại có khả năng hoàn thành, bạn có thể chuyển sang bước tiếp theo. Nhưng nếu kết luận đây không phải là mục tiêu hợp lý, hay điều chỉnh lại. Không có nghĩa bạn bỏ cuộc, chỉ là bạn điều chỉnh mục tiêu sao cho phù hợp với thực tế.

IV. Đề ra mục tiêu phù hợp (R)

1. Phản ánh mong muốn của bản thân.

Liên quan mật thiết tới tính khả thi của mục tiêu. Đây là chữ "R" trong SMART. Câu hỏi đặt ra ở đây là bạn có tự mình hoàn thành mục tiêu được không.

Đây là thời điểm quay lại câu hỏi "tại sao". Hỏi bản thân xem mục tiêu này có thật sự đáp ứng mong muốn của bản thân hay có mục tiêu nào khác quan trọng hơn với bạn không.

Ví dụ, bạn nộp đơn vào đại học. Bạn có khả năng đạt chứng chỉ thể chất tại một trường đại học danh tiếng. Mục tiêu có thể đạt được. Nhưng đây không phải là điều làm bạn vui thì hãy điều chỉnh lại mục tiêu. Theo học chương trình tiếng anh tại trường đại cương biết đâu lại hợp với bạn hơn.

2. Cân nhắc mục tiêu và trường hợp khác.

Bạn cần cân nhắc xem mục tiêu đó có phù hợp với những dự định khác trong cuộc sống không. Mâu thuẫn giữa các kế hoạch có thể sinh ra nhiều vấn đề.

Nói cách khác, điều quan trọng là xác định xem mục tiêu đó có phù hợp với cuộc sống của bạn không.

Ví dụ, mục tiêu của bạn là vào đại học danh tiếng. Nhưng bạn cũng muốn kế nghiệp kinh doanh của gia đình trong 2 năm tới. Đặc biệt là việc kinh doanh của gia đình không gần trường đại học đó thì sẽ tạo ra mâu thuẫn. Bạn cần xem xét lại cả hai mục tiêu.

3. Điều chỉnh mục tiêu sao cho phù hợp.

Nếu quyết định mục tiêu là phù hợp và không mâu thuẫn với kế hoạch khác, bạn có thể chuyển sang bước cuối cùng. Nếu không, bạn cần điều chỉnh một chút.

Khi do dự, hãy đi theo đam mê. Mục tiêu mà bạn thật sự quan tâm vừa phù hợp và vừa có khả năng hoàn thành hơn so với mục tiêu mà bạn chỉ có hứng thú. Mục tiêu đáp ứng ước mơ của bạn sẽ có nhiều động lực và có ý nghĩa hơn với bạn.

V. Đề ra mục tiêu có giới hạn thời gian (T)

1. Chọn khung giờ.

Nghĩa là mục tiêu cần có hạn chót hoặc thiết lập thời gian hoàn thành.

Thiết lập dòng thời gian cho mục tiêu giúp xác định và gắn liền với hành động cụ thể bạn cần thực hiện để đạt được mục tiêu. Nó loại bỏ sự mơ hồ "khoảng thời gian nào đó trong tương lai" mà đôi khi còn mang tính khích lệ.

Nếu không thiết lập dòng thời gian, bạn sẽ không có áp lực để hoàn thành mục tiêu, nên thường cảm thấy chán nản.

2. Thiết lập dấu làm chuẩn.

Đặc biệt là với mục tiêu dài hạn bạn nên chia ra thành nhiều mục tiêu nhỏ hơn. Điều này giúp bạn tính toán tiến độ và kiểm soát dễ dàng hơn.

Ví dụ, mục tiêu là giảm 10 kg trong 5 tháng, bạn có thể đề ra mục tiêu dấu chuẩn là giảm nửa cân mỗi tuần. Mục tiêu này nghe đỡ gian nan hơn so với mục tiêu lớn và tạo động lực nhất quán hơn. Bạn có thể tải ứng dụng kiểm soát chế độ ăn và tập luyện để đảm bảo rằng bạn tuần theo các bước cần thiết để đạt được mục tiêu hàng ngày. Nếu thấy quá sức, bạn có thể quay lại và điều chỉnh mục tiêu sao cho phù hợp.

3. Tập trung vào mục tiêu dài hạn và ngắn hạn.

Tiến bộ phù hợp với mục tiêu nghĩa là quan sát hiện tại và trong tương lai. Trong thời gian biểu bạn vừa lập, bạn có thể hỏi bản thân:

Bạn có thể làm gì để đạt được miêu tiêu? Nếu mục tiêu là giảm 10 kg trong 5 tháng, mục tiêu hàng ngày có thể luyện tập 30 phút. Hoặc đổi sang đồ ăn vặt tốt cho sức khỏe gồm hoa quả và các loại hạt thay vì ăn khoai tây chiên.

Tôi có thể làm gì trong 3 tuần tới? Câu trả lời có thể liên quan tới thực đơn bữa ăn và lịch tập luyện.

Tôi có thể làm gì trong khoảng thời gian dài để đạt được mục tiêu? Tập trung vào giảm cân. Tập trung hình thành thói quen ăn uống có lợi cho sức khỏe và lối sống thích hoạt động dài hạn. Bạn có thể cân nhắc việc đến phòng tập hoặc tham gia đội thể thao.