Cách chăm sóc lá sầu riêng và xử lý các bệnh thường gặp

Lá sầu riêng không chỉ là cơ quan quang hợp chính mà còn là “tấm gương phản chiếu” sức khỏe tổng thể của cây. Tình trạng lá bị vàng, cháy, rụng, xoăn hoặc đốm nâu có thể là biểu hiện của nhiều vấn đề từ thiếu dinh dưỡng, sâu bệnh đến điều kiện môi trường bất lợi. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết, khoa học và dễ áp dụng để nhận biết – phòng ngừa – xử lý kịp thời các vấn đề thường gặp trên lá cây sầu riêng.

I. Vai trò quan trọng của lá sầu riêng trong sinh trưởng và năng suất​

Lá cây giữ vai trò trung tâm trong quá trình quang hợp, hấp thu ánh sáng và tổng hợp chất dinh dưỡng – nền tảng cho sự phát triển của thân, rễ, hoa và trái. Nếu lá sầu riêng gặp vấn đề, hiệu suất sinh trưởng toàn cây sẽ suy giảm, dẫn tới hậu quả nghiêm trọng như rụng bông, sượng trái, hoặc giảm sản lượng. Do đó, việc nhận biết sớm những biểu hiện bất thường trên lá là bước đầu tiên giúp người trồng chủ động bảo vệ năng suất và chất lượng vườn cây.

II. Các bệnh thường gặp trên lá sầu riêng​

1. Lá sầu riêng bị vàng lá​

Một trong những hiện tượng phổ biến nhất mà người trồng gặp phải là sầu riêng bị vàng lá. Tình trạng này thường là biểu hiện ban đầu của nhiều vấn đề tiềm ẩn.

Nguyên nhân lá sầu riêng bị vàng:

• Thiếu dinh dưỡng: Thiếu N (đạm), Mg (magie), hoặc Fe (sắt) khiến lá vàng nhạt, gân xanh hoặc vàng cả phiến.
• Ngộ độc hữu cơ: Do tồn dư phân chuồng chưa hoai mục hoặc sử dụng phân vi sinh không phù hợp.
• Nấm bệnh vùng rễ: Gây thối rễ, làm gián đoạn khả năng hút dinh dưỡng.

Biểu hiện:

• Lá vàng từ gốc đến ngọn, thường bắt đầu ở các lá già.
• Lá nhỏ lại, giòn và dễ rụng.
• Cây sinh trưởng chậm, ít đọt non.

2. Lá sầu riêng bị cháy​

Khi cây bị sốc môi trường hoặc sốc phân bón, lá sầu riêng bị cháy là một dấu hiệu dễ nhận biết.

Nguyên nhân:

• Bón phân quá liều hoặc không đúng thời điểm (đặc biệt là phân đạm, kali).
• Nhiệt độ môi trường quá cao kết hợp thiếu nước tưới.
• Phun thuốc hóa học quá nồng độ hoặc vào giờ nắng gắt.

Cách nhận biết:

• Mép lá bị cháy xém, màu nâu sẫm hoặc đen.
• Lá khô từ đỉnh hoặc mép vào giữa, đôi khi xoăn lại.
• Trường hợp nặng: toàn bộ lá khô và rụng đồng loạt.

3. Lá sầu riêng bị đốm nâu, bị xoăn, rụng lá​

Đây là nhóm triệu chứng thường đi kèm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng ra hoa – đậu trái.

Nguyên nhân:

• Nhiễm nấm như Phytophthora, Cercospora, Colletotrichum…
• Vi khuẩn gây đốm lá hoặc bệnh thán thư.
• Mưa kéo dài, độ ẩm cao khiến vi sinh vật gây hại phát triển mạnh.

Biểu hiện:

• Lá xuất hiện đốm tròn hoặc loang lổ, có quầng vàng quanh vết bệnh.
• Lá cong xoăn, mép xoắn và không trải phẳng.
• Cây bị mất lá nghiêm trọng dẫn đến chậm phát triển, thậm chí chết nhánh.

III. Cách chăm sóc và xử lý lá sầu riêng hiệu quả​

1. Bổ sung dinh dưỡng đúng cách​

Để giúp lá sầu riêng xanh tốt và bền khỏe, cần một chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Khuyến nghị:

• Sử dụng phân hữu cơ hoai mục kết hợp vi sinh vật phân giải mùn để cải tạo đất.
• Bổ sung vi lượng cần thiết như Zn, Fe, Mn, Bo giúp tăng cường diệp lục và chống vàng lá.
• Phun định kỳ các chế phẩm từ rong biển, Brassinolide, GA3, NAA, Vitamin B1 để thúc đẩy tăng trưởng tế bào lá.

2. Phòng và trị bệnh lá sầu riêng​

Phòng bệnh cho lá sầu riêng là chiến lược bền vững hơn chữa bệnh.

Biện pháp:

• Luân phiên sử dụng thuốc trừ nấm sinh học và hóa học, tránh kháng thuốc.
• Khi phát hiện bệnh, xử lý ngay bằng thuốc có hoạt chất Mancozeb, Copper oxychloride hoặc chế phẩm Trichoderma.
• Không để vườn quá ẩm – dọn tán lá, tỉa cành hợp lý.

3. Kỹ thuật chăm sóc theo mùa​

Mùa mưa:

• Đảm bảo thoát nước tốt, tránh đọng úng kéo dài.
• Bón phân tan chậm, hạn chế phun thuốc nặng liều.

Mùa khô:

• Tưới nước đều và sâu, tránh thiếu ẩm kéo dài.
• Tăng cường che nắng, phun chất giữ ẩm lá nếu cần.

Cắt tỉa đúng kỹ thuật:

• Tỉa bỏ lá già, lá bệnh để hạn chế lây lan.
• Tạo tán hợp lý giúp ánh sáng phân bố đều, giảm ẩm độ trong tán lá.