Từ A-Z về quản lý tài chính cá nhân dành cho người mới bắt đầu

Hầu hết khi tài chính gặp bất ổn, chúng ta đều đặt ra câu hỏi: Tại sao lại như vậy? Tôi nên làm thế nào? Tôi biết tôi phải quản lý tài chính cá nhân nhưng còn cách nào khác không?

Click để xem tiếp...

Nhiều khi chính chúng ta đã có được câu trả lời cho mình. Ví như bạn không muốn gặp áp lực bởi nợ nần thì phải quản lý thu chi và tiết kiệm. Thế nhưng bạn vẫn hỏi người khác nên làm thế nào? Đó chỉ là vì bạn không muốn làm như thế.

Một khó khăn đã biết, đã quen thuộc vẫn luôn dễ chịu hơn một khó khăn xa lạ, đột ngột và nằm ngoài dự tính. Ít nhất là tôi vẫn có thể chịu đựng được việc vay mượn hàng tháng để chi tiêu thoải mái hơn là sống tiết kiệm. Đó chính là lý do nhiều người dù biết được giải pháp là gì vẫn gặp thất bại trong tài chính.

Vậy nên, nếu bạn đã nghiêm túc đọc bài viết này và mong muốn tìm kiếm phương pháp quản lý tài chính cho bản thân mình. RedBag xin chúc mừng bạn! Vì bạn đã vượt qua rào cản của bản thân để tìm thấy sự lựa chọn đúng đắn cho tài chính cá nhân của mình.

Hy vọng qua bài viết này, RedBag sẽ giúp bạn xây dựng được lộ trình quản lý tài chính cá nhân phù hợp và hữu ích cho mình.

Bạn có biết chúng ta thường quản lý tiền bạc thế nào không?​

3 kiểu quản lý tài chính cá nhân thường gặp trong cuộc sống.

Kiểu quản lý YOLO (có gì tiêu nấy)​

Đa số chúng ta thường quản lý tiền bạc một cách tự do theo kiểu Yolo. Đây là kiểu quản lý tiền không cần có mục tiêu hay kế hoạch cụ thể. Đơn giản chỉ là bạn quản lý tiền theo thói quen và sở thích của mình.

Kiểu quản lý này tuy mang đến cho bạn sự tự do nhất định bởi không đòi hỏi bất kỳ kỹ năng nào. Thế nhưng nó lại ẩn chứa nhiều rủi ro nhất vì tính tùy hứng trong chi tiêu. Từ đó thu hẹp khả năng kiếm tiền, tiết kiệm và đầu tư của bạn.

Kiểu quản lý ghi chép​

Không phải tuýp người có tài chính dư dả đến mức “xài tiền không cần nghĩ” để quản lý tiền theo kiểu Yolo. Nhiều người chọn nuôi dưỡng thói quen ghi chép thu chi đều đặn mỗi ngày như một cách quản lý tiền bạc. Hơn ai hết họ nắm rõ được thu chi hàng tháng của mình. Song kiểu quản lý này cũng không hề “dễ tiêu hóa” bởi nó yêu cầu tính kỷ luật cao với tất cả mọi người.

Kiểu quản lý bằng ứng dụng​

Nếu không phải là một người thích ghi chép thì ắt hẳn bạn sẽ chọn quản lý bằng ứng dụng. Bởi chúng có phần tiện dụng hơn khi có thể truy cập bằng các thiết bị cầm tay và đơn giản hơn trong việc tính toán (thao tác tính toán có thể được tự động).

Đáng nói là, ngay cả khi có những trợ lực từ công nghệ, nhiều người vẫn bỏ ngang sau một thời gian sử dụng. Lý do là vì hầu hết các ứng dụng quản lý tài chính hiện nay vẫn yêu cầu người dùng nhập liệu thủ công. Nói cách khác, nếu bạn đã không quen với việc ghi chép và theo dõi thường xuyên thì ngay cả khi dùng ứng dụng cũng sẽ vô ích.

Tóm lại, mỗi người sẽ có cách quản lý tài chính riêng tùy theo độ tuổi và mục đích của mình. Tuy nhiên, liệu nó có phù hợp và hiệu quả với bạn hay chưa? Có cách nào để xây dựng lộ trình quản lý tài chính cá nhân với phương pháp phù hợp cho bản thân hay không?

Hãy dành cho mình 1 phút suy nghĩ trước khi đến với câu trả lời ở phần sau nhé.

Quản lý tài chính cá nhân là gì?​

Quản lý tài chính cá nhân là việc lập kế hoạch phân bổ chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư hợp lý nhằm đạt được mục tiêu tài chính của cá nhân hoặc gia đình.
Trong quá trình quản lý tài chính cá nhân chúng ta còn cần theo dõi thường xuyên để đưa ra đánh giá và điều chỉnh kế hoạch kịp thời, nhằm hạn chế rủi ro không đáng có về sau.

Bạn có thể hiểu quản lý tài chính qua mô hình sau:
Mô hình quản lý tài chính cá nhân cơ bản.

Tại sao quản lý tài chính cá nhân lại cần thiết?​

Cuối tháng mỗi khi lương về, việc đầu tiên bạn làm sẽ là gì?

Đương nhiên phải chi tiêu rồi vì nó xứng đáng với công sức mà bạn đã bỏ ra, nhưng tiêu bao nhiêu mới là chuyện? Nhiều người do không hiểu được mục đích của việc quản lý tài chính cá nhân nên thường chi tiêu thoải mái và tùy hứng vì cho rằng sống là phải biết hưởng thụ.

Quan điểm cuộc sống phải hưởng thụ không sai, chỉ là nó chưa thật sự đúng 100%. Bạn có quyền hưởng thụ nhưng “bao lâu”? Hôm nay bạn còn có sức khỏe để kiếm tiền nhưng mai sau này khi già đi bạn định sẽ lo cho cuộc sống của mình như thế nào?

Đó là lý do bạn nên sớm học cách quản lý tài chính cá nhân khi bản thân còn nhiều thời gian và sức khỏe. Đó là nền tảng giúp bạn bảo đảm cuộc sống và sẵn sàng đối mặt với những rủi ro có thể xảy ra trong cuộc sống.

Để quản lý tài chính cá nhân một cách hiệu quả cần làm gì?​

Để xây dựng lộ trình quản lý tài chính cá nhân cho mình bạn có thể tham khảo và thực hiện theo 3 bước sau đây:

Bước 1: Lập mục tiêu tài chính​

Mục tiêu tài chính cá nhân là mong muốn của bạn về tình hình tài chính trong tương lai. Có mục tiêu tài chính bạn sẽ biết lý do mình cần phải quản lý tài chính cá nhân là gì? Tạo động lực cải thiện tình hình tài chính của bản thân và hướng đến một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Quy trình lập mục tiêu tài chính cá nhân.

Để thiết lập mục tiêu tài chính cho mình bạn có thể làm theo cách sau đây:

1.1 Xác định mục tiêu lớn trong tài chính cá nhân​

Ví dụ: Nghỉ hưu sớm, tự do tài chính, tích lũy nhiều tài sản ròng,...

1.2 Chia nhỏ mục tiêu để dễ thực hiện​

Ví dụ:

• Mục tiêu dài hạn (2-10 năm).
• Mục tiêu trung hạn (1-2 năm).
• Mục tiêu ngắn hạn (2 tuần - 12 tháng).

Nếu mục tiêu lớn bạn muốn hướng đến đó là tự do tài chính, vậy thì:

• Mục tiêu dài hạn: Trong vòng 10 năm nữa, tôi sẽ tích trữ được cho mình 2 loại tài sản từ đầu tư bất động sản và cổ phiếu.
• Mục tiêu trung hạn: Trong 2 năm nữa, thu nhập của tôi sẽ là 50 triệu/tháng và có ít nhất một nguồn thu nhập thụ động.
• Mục tiêu ngắn hạn: Trong 10 tháng nữa, tôi sẽ lấp đầy quỹ khẩn cấp để bảo vệ mình khỏi những bất trắc trong cuộc sống (số tiền cho quỹ khẩn cấp có thể tương đương với khoản chi tiêu tối thiểu của bạn trong vòng 6-12 tháng hoặc hơn tùy vào khả năng của mỗi người).

1.3 Lập mục tiêu dựa trên nguyên tắc S.M.A.R.T​

S-Specific (Tính cụ thể): Mục tiêu tài chính phải cụ thể và rõ ràng. Để thiết lập mục tiêu không mơ hồ, bạn có thể trả lời những câu hỏi sau:

• What: Bạn đang muốn đạt được điều gì?
• Why: Lý do bạn muốn đạt được điều đó?
• Where: Đối với mục tiêu tài chính cá nhân, câu hỏi này không quá quan trọng. Tuy nhiên, nó sẽ liên quan đến một số sự kiện giúp bạn đạt được mục tiêu, ví dụ: Bạn chuyển chỗ thuê nhà có giá thấp hơn để tiết kiệm tiền.
• Who: Ai là người thụ hưởng mục tiêu này? Bạn có cần ai tham gia mục tiêu này cùng mình không?
• Which: Có điều gì gây trở ngại cho mục tiêu của bạn hay không? Làm cách nào để giải quyết?

M–Measurable (Khả năng đo lường): Mục tiêu có thể đo lường được chính xác bằng thời gian, con số,... Ví dụ: Bạn cần bao nhiêu tiền để lấp đầy quỹ khẩn cấp? Mỗi tháng cần tích lũy bao nhiêu tiền để đạt được con số đó? Bạn cần bao nhiêu thời gian để đạt được?
A-Attainable (Tính khả thi): Mục tiêu đề ra phải có tính khả thi để bạn không cảm thấy chán nản hoặc bỏ cuộc giữa chừng.
R-Relevant (Tính thực tế): Mục tiêu phải có tính khả thi và tính thực tế khác nhau ở điểm nào? Hãy phân tích thử tình huống sau: Với thu nhập cố định hàng tháng là 15 triệu, bạn quyết định để dành số tiền 50 triệu để đi du lịch Ấn Độ. Kế hoạch này hoàn toàn có tính khả thi vì bạn có thể dành được con số đó. Tuy nhiên nó không thực tế trong thời kỳ dịch bệnh đang có diễn biến phức tạp trên toàn cầu.
T-Timely (Tính thời hạn): Mỗi mục tiêu đề ra cần có thời hạn cụ thể. Điều này giúp bạn dễ dàng sắp xếp và lên kế hoạch đạt được mục tiêu.
Bây giờ, bạn hãy viết ra những gì mình đang suy nghĩ trong đầu về các mục tiêu vào một cuốn sổ. Đừng để nó chỉ là những ý nghĩ thông thường xuất hiện rồi nhanh chóng biến mất nhé!

Bước 2: Lập kế hoạch quản lý tài chính cá nhân​

2.1 Phân tích tình hình tài chính của bản thân​

Sở dĩ nhiều người thường gặp thất bại trong việc quản lý tiền bạc chính là vì họ chỉ tập trung phân bổ thu chi trước mà không có sự đánh giá. Nắm bắt rõ tình hình tài chính của mình sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc hoạch định kế hoạch tài chính.
Để phân tích thói quen tài chính của mình, bạn cần có “Bảng theo dõi thu chi” hàng tháng được thực hiện theo quy trình sau:

• Liệt kê lại từng khoản chi tiêu trong tháng.
• Phân loại các khoản theo 3 nhóm:
  • Chi tiêu thiết yếu (thuê nhà, ăn uống, đi lại,...)
  • Chi tiêu cá nhân (mua sắm, giải trí, giáo dục,...)
  • Chi tiêu tài chính (nợ, tiết kiệm, bảo hiểm, đầu tư,...)
• Tính tỷ lệ của các khoản so với mức thu nhập mỗi tháng.
• Đánh giá.

Đến đây, bạn sẽ biết được tiền của mình đã đi về đâu? Khoản nào đã chi vượt mức và cần phải điều chỉnh? Từ đó bạn sẽ biết cách phân bổ dòng tiền của mình làm sao cho hợp lý?
*Lưu ý: Để thay đổi một thói quen bạn cần một thời gian để điều chỉnh nó.

2.2 Phân bổ thu chi hàng tháng​

Sau khi hiểu được thói quen và tình hình tài chính của bản thân, bước tiếp theo bạn cần làm là lập “Bảng ngân sách thu chi” để phân bổ và quản lý dòng tiền hiệu quả.

Bảng ngân sách thu chi là cách giúp bạn tổng hợp và phân bổ thu nhập của mình vào các quỹ chi tiêu, tiết kiệm, đầu tư sao cho hợp lý. Từ đó, giúp bạn đưa ra so sánh và điều chỉnh kịp thời khi nhận thấy chi tiêu đang vượt quá thu nhập của mình.
Tham khảo một số template về:

• Bảng Theo dõi thu chi cá nhân
• Bảng ngân sách thu chi (Tháng)
• Bảng ngân sách thu chi (Năm)

Hãy nhớ rằng một mục tiêu tài chính có thể đạt được bằng nhiều cách. Nhưng lựa chọn cách nào phù hợp và hiệu quả với mình mới là điều quan trọng. Để lập ngân sách thu chi bạn cần nắm vững các nguyên tắc, phương pháp cũng như một số công cụ hỗ trợ sau đây:

2.2.1 Nguyên tắc quản lý tài chính cá nhân​

Có 3 nguyên tắc quản lý tài chính cá nhân bạn cần nhớ như sau:

Nguyên tắc 1: Trả trước cho mình

Tức là trích ra một khoản thu nhập để tiết kiệm trước khi tiêu xài cho bất kỳ việc gì. Đồng nghĩa rằng: Tiết kiệm cho chính mình là ưu tiên hàng đầu. Dù rằng bạn chưa có nhiều tiền thì hãy cứ kiên trì thực hiện đều đặn. Không quan trọng số tiền bạn trả trước cho mình nhiều hay ít mà quan trọng là tập thói quen quản lý tiền sao cho hiệu quả.

Nguyên tắc 2: Tăng thu và giảm chi

Về cơ bản: Giá trị tài sản = Thu nhập - Chi tiêu (trong phần chi tiêu đã bao gồm nợ).

Dựa vào công thức này, nếu muốn thoải mái về tiền bạc bạn cần tăng thu hoặc giảm chi hoặc kết hợp cả hai để đạt được hiệu quả tối đa.

Nguyên tắc 3: Học cách kiểm soát cảm xúc trong quản lý tiền bạc

Cảm xúc là yếu tố ảnh hưởng nhiều đến quyết định tài chính của mỗi người. Đó là lý do vì sao chúng ta không thể giải thích được thói nghiện mua sắm và chi tiêu bốc đồng của mình. Chúng ta cũng không bao giờ có thể kiểm soát hoàn toàn cảm xúc và tâm lý trong việc quản lý tiền bạc. Cơ bản bởi vì chúng ta là con người chứ không phải cỗ máy. Tuy nhiên, bạn có thể tiết chế và kiểm soát chúng ở một cường độ thích hợp.

2.2.2 Phương pháp quản lý tài chính cá nhân​

Có 7 phương pháp quản lý tài chính cá nhân bạn có thể tham khảo như sau:

Tổng hợp các phương pháp quản lý tài chính cá nhân.

Phương pháp 1: 50/20/30

Trong đó:

• 50% cho nhu cầu thiết yếu.
• 20% cho tiết kiệm và đầu tư.
• 30% cho sở thích cá nhân.

Ưu điểm: Tỷ lệ phân chia dễ nhớ, dễ áp dụng và linh động.

Nhược điểm: Nếu áp dụng một cách máy móc, bạn sẽ mất đi cơ hội tiết kiệm và đầu tư nhiều hơn khả năng đang có, vì tỷ lệ của nó còn thấp hơn mục sở thích cá nhân.

Xem thêm: Cách quản lý chi tiêu cá nhân hiệu quả với quy tắc 50/20/30

Phương pháp 2: Sổ tay Kakeibo

Thực hiện ghi chép thu chi vào sổ tay và theo dõi đều đặn.

Ưu điểm: Ghi chép sẽ mang về một số lợi ích nhất định cho tinh thần. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp để ý từng khoản chi nhỏ và dễ dàng theo dõi.
Nhược điểm: Yêu cầu cao tính chi tiết và tỉ mỉ.

Xem thêm: Học hỏi nghệ thuật tiết kiệm của người Nhật với sổ tay quản lý chi tiêu Kakeibo

Phương pháp 3: JARS - 6 chiếc lọ

Trong đó:

• 55% chi tiêu cần thiết
• 10% tiết kiệm dài hạn
• 10% quỹ giáo dục
• 10% hưởng thụ
• 10% quỹ tự do tài chính
• 5% quỹ từ thiện.

Ưu điểm: Bao quát được các khía cạnh tài chính trong cuộc sống.
Nhược điểm: Khá phức tạp với những ai không thích phân chia nhiều nguồn quỹ. Khó đặt trong toàn cảnh để quản lý.

Xem thêm: Quy tắc 6 chiếc lọ

Phương pháp 4: Zero-Based Budgeting

Quy trình thực hiện phương pháp quản lý bằng Zero-Based Budgeting:

• Bước 1: Tính tổng thu nhập.
• Bước 2: Quan sát chi tiêu trong tháng.
• Bước 3: Liệt kê mọi khoản dự chi cho tháng mới.
• Bước 4: Phân bổ tiền theo các nhóm dự chi.

Ưu điểm: Giúp bạn có cái nhìn tổng quan về thu chi và những khoản ưu tiên của mình. Tránh thiếu trước, hụt sau.
Nhược điểm: Khó linh hoạt khi có những khoản chi tiêu bất ngờ. Đồng thời, khó thực hiện với người có thu nhập không ổn định.
Xem thêm: Sống thoải mái mà không cần chắt bóp chi tiêu nhờ Zero-Based Budgeting

Phương pháp 5: 70/20/10

Trong đó:

• 70% cho chi phí cố định.
• 20% cho tiết kiệm hoặc thanh toán nợ.
• 10% cho đầu tư tương lai.

Ưu điểm: Phù hợp với những ai mới bắt đầu quản lý tài chính cá nhân khi không thể tiết kiệm một khoản lớn.
Nhược điểm: Không nên áp dụng một cách máy móc vì tỷ lệ dành cho chi phí cố định khá cao, không phù hợp với những ai có mục tiêu tiết kiệm và đầu tư cao.
Phương pháp 6: Pareto

Trong đó:

• 80% nhu cầu sinh hoạt và giải trí.
• 20% tiết kiệm hàng tháng.

Ưu điểm: Đơn giản, dễ áp dụng và không quá chi tiết.
Nhược điểm: Pareto chỉ tập trung nhiều vào chi tiêu thay vì hướng đến các mục tiêu khác song song với tiết kiệm.

Phương pháp 7: Anti-Budget

Phương pháp hướng đến việc tiết kiệm và thanh toán hóa đơn xong trước rồi mới sử dụng số dư còn lại tùy theo ý bạn.

Ưu điểm: Đơn giản, không kiểm soát chặt chẽ mọi hoạt động chi tiêu của bạn.
Nhược điểm: Dễ thiếu hụt chi tiêu cuối tháng dẫn đến vay nợ hoặc cắt xén phần đã tiết kiệm.

2.2.3 Công cụ hỗ trợ quản lý tài chính cá nhân​

Tổng hợp các ứng dụng quản lý tài chính cá nhân.

*Lưu ý: Những nguyên tắc, phương pháp và công cụ nêu trên chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn có thể tìm hiểu và lựa chọn cách thức phù hợp nhất với mình trong quá trình quản lý tài chính.

Bước 3: Theo dõi, đánh giá và điều chỉnh kế hoạch tài chính​

Dựa vào BẢNG NGÂN SÁCH THU CHI đã lập ở bước 2, bạn sẽ lấy: Thu nhập - Chi tiêu

• Nếu kết quả là số âm, bạn cần xem xét và điều chỉnh lại kế hoạch của mình.
• Nếu kết quả là số dương, bạn có thể tiếp tục thực hiện hoặc nâng cao kế hoạch của mình để nhanh chóng đạt đến mục tiêu mong muốn.

Kết​

Sẽ có một số người không mấy quan tâm đến việc quản lý tài chính cá nhân cho tới khi họ gặp phải khủng hoảng tài chính. Vậy nên, đừng để đến lúc gặp khó khăn bạn mới nhận ra được tầm quan trọng của việc quản lý tài chính. Hãy thay đổi thói quen tài chính của mình ngay bây giờ để đón chờ những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn biết cách quản lý tài chính cá nhân cho mình một cách bài bản và hiệu quả. Hãy chia sẻ bài viết này cho những người thân hay bạn bè của bạn nếu họ cũng đang gặp các vấn đề về quản lý tiền bạc nhé. Đăng ký ngay tài khoản RedBag để nhận được thông tin tài chính hữu ích.

Nguồn: https://redbag.vn/blog/tu-a-z-ve-quan-ly-tai-chinh-ca-nhan-danh-cho-nguoi-moi-bat-dau/