Ô nhiễm nước khiến dân mất kế sinh thái

Một cuộc khảo sát mới đây cho thấy, ô nhiễm nguồn nước khiến hầu hết các hộ dân sống dựa vào nguồn lợi thủy sản từ các con sông đã không còn kế sinh nhai.

Cá chết ở dòng sông Trà Khúc. Ảnh minh họa: Trí Tín. Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) chiều qua công bố kết quả khảo sát về tác động sông ngòi tới cuộc sống người dân ở các lưu vực sông ở nhiều khu vực trên cả nước.
Báo cáo của PanNature được thực hiện bằng cách nghiên cứu tư liệu báo chí viết về sông ngòi của 60 trang tin điện tử, tờ báo từ năm 2006 đến 2010 và phỏng vấn trực tiếp 1.300 hộ dân.
Ba khu vực được chọn để khảo sát gồm một số phường thị xã Phủ Lý (Hà Nam) khu vực có sông Châu Giang; đập thủy điện Hố Hô (Hà Tĩnh), và Đại Lộc (Quảng Nam) ven sông Vu Gia, Thu Bồn.
Theo kết quả khảo sát, 87% hộ dân cho rằng nước sông đã trở nên ô nhiễm, hiện tượng sạt lở ngày càng nghiêm trọng hơn. Điển hình là khu vực Cần Thơ, Hà Tĩnh, nơi thường xuyên xảy ra hiện tượng sạt lở khiến dân mất nhà. Nguyên nhân chính, theo kết quả khảo sát, là do phát triển công nghiệp, xây dựng đập thủy điện, phá rừng dẫn đến thiên tai, lũ lụt.
Sông ngòi suy thoái khiến 44% các hộ dân sống ven sông căng thẳng tinh thần; 25% bị bệnh tật, mất đất sản xuất và ảnh hưởng đến sản xuất, tìm kiếm nguồn sinh kế.
Theo bà Trần Thanh Thủy, thuộc PanNature, hầu hết các hộ dân sống dựa vào nguồn lợi thủy sản từ các con sông đã không còn kế sinh nhai. Nhưng khi các hộ dân phản ánh lên cấp thẩm quyền thì ít khi nhận được sự phản hồi. "Chỉ 30% phản ánh của người dân được phản hồi lại từ chính quyền địa phương, điều này gây mất niềm tin trong cộng đồng", bà Thủy nói.
Theo tiến sĩ Ngô Đình Tuấn, đại học Thủy Lợi, ô nhiễm sông ngòi là do chất thải từ các nhà máy, bệnh viện, làng nghề trực tiếp xả nước ra sông chưa qua xử lý.
Ngoài ra, việc khai thác thủy lợi bằng đập dâng, xây dựng nhiều ruộng bậc thang trên hệ thống sông, khai thác cái gây xói lở sông ... đều là nguyên nhân khiến sông ngòi ngày càng suy kiệt.