- Tham gia
- 26/6/2009
- Bài viết
- 2.855
Bình thường nhiệt độ cơ thể người được duy trì hằng định khoảng 37độ C với sự cân bằng giữa các quá trình sinh nhiệt và thải nhiệt qua môi trường. Nhiệt độ môi trường lạnh là một stress đối với cơ thể người. Vì vậy cần phải chuẩn bị tốt để không bị nhiễm lạnh trong thời điểm này
1. Tránh bị nhiễm lạnh
Cần mặc ấm khi ra lạnh, giữ ấm mặt, cổ ngực bằng cách đeo khẩu trang, đội mũ, quàng khăn ấm khi ra đường, đặc biệt là những người làm việc ngoài trời. Khi không có việc thật cần thiết thì không nên đi ra ngoài trời lúc sáng sớm hoặc đêm khuya vì lúc đó trời lạnh hơn.
Khi trời lạnh không nên cho các cháu nhỏ ra ngoài trời. Nếu buộc phải cho các cháu ra ngoài khi trời lạnh cần hết sức chú ý cho mặc ấm, tránh gió thổi trực tiếp vào người. Nếu nhiệt độ ngoài trời xuống thấp dưới 100C phải cho các cháu học sinh tiểu học nghỉ học.
Khi đi xe đạp và nhất là đi xe máy nên đội mũ bảo hiểm loại che kín được cả đầu lẫn mặt, cằm để tránh bị lạnh gây nhiễm trùng đường hô hấp trên như viêm mũi họng.
Trong nhà ở cũng như nơi công sở, trường học cần chú ý đóng kín các cửa, các khe, lỗ hở tránh gió lùa.
Nếu có điều kiện thì dùng lò sưởi nhất là các gia đình có trẻ nhỏ, tuy nhiên cần tránh các kiểu sưởi mà chất đốt cháy không hoàn toàn như dùng lò than, bếp than ủ ở phòng kín vì sẽ gây ngộ độc khí CO nguy hiểm tính mạng.
Các gia đình có điều kiện dùng điều hoà nhiệt độ cũng không nên để nhiệt độ trong phòng ngủ cao quá nhất là đối với những trẻ hàng ngày vẫn đi học hoặc người lớn đi làm vì khi chênh lệch nhiệt độ trong và ngoài nhà quá lớn sẽ dễ bị viêm đường hô hấp trên. Thông thường nên để khoảng 20 đến 25oC.
2. Điều trị sớm nhiễm trùng đường hô hấp trên
Khi bị viêm nhiễm đường hô hấp trên cần điều trị sớm và triệt để tránh nhiễm trùng lan xuống phế quản phổi. Ví dụ khi trẻ nhỏ bị viêm mũi: mũi của trẻ bị chất tiết làm tắc, trẻ sẽ thở bằng mồm, như vậy không khí trẻ hít thở vào phế quản phổi sẽ không được suởi ấm, làm ẩm và lọc sạch như khi trẻ thở bằng mũi bình thường nên trẻ rất dễ bị viêm phế quản, viêm phổi với diễn biến nặng. Vì vậy việc đầu tiên cần làm là khai thông đường hô hấp trên của trẻ bằng cách rửa mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý Natri clorua 9%0 theo sự hướng dẫn của thày thuốc. Với các cháu đã biết xỉ mũi hoặc người lớn thì sau khi bơm nước muối sinh lý Natri clorua 9% vào mũi, cho ngồi dậy xỉ mũi ra khăn. Đối với người lớn cũng cần làm sạch mũi bằng cách tương tự.
Điều trị triệt để các ổ nhiễm khuẩn mạn tính ở răng, lợi, miệng, tai, mũi, họng để tránh vi khuẩn lan xuống đường hô hấp dưới. Viêm phổi thường có xu hướng nặng hơn ở người già > 65 tuổi, hoặc ở những người mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, các tình trạng bệnh lý khiến bệnh nhân phải nằm lâu; những người có tổn thương cấu trúc phổi – phế quản như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giãn phế quản, xơ phổi,… Do vậy những bệnh nhân này cần tuân thủ đúng chế độ điều trị bệnh đang mắc; ở những bệnh nhân nằm lâu cần thay đổi tư thế thường xuyên kết hợp việc vỗ rung lồng ngực.
3. Khám bệnh khi có dấu hiệu bất thường
Tất cả mọi người khi phát hiện mình có những biểu hiện khác thường như sốt, ho khạc đờm, khó thở, đau ngực, chóng mặt, đau đầu, v.v … phải tới ngay bác sĩ khám để xác định bệnh và điều trị kịp thời, tránh không tự dùng thuốc, đi khám muộn hoặc dùng thuốc không đều để bệnh tiến triển nặng gây các biến chứng nguy hiểm.
4. Tránh một số thói quen có hại
Hút thuốc làm giảm rất rõ sức đề kháng của niêm mạc đường hô hấp. Khi hút huốc các lông chuyển trên bề mặt các tế bào biểu mô phế quản bị tê liệt, chuyển động rối loạn không đảy chất nhày lên được, các tế bào bảo vệ khác như các tế bào bạch cầu, đại thực bào cũng hoạt động không hiệu quả làm cho ta đễ bị nhiễm trùng. Khói thuốc không chỉ ảnh hưởng tới người hút mà còn ảnh hưởng tới cả những người xung quanh hít phải khói thuốc, đặc biệt là trẻ nhỏ vì vậy không nên hút thuốc trong nhà.
Nghiện bia rượu cũng làm suy giảm sức đề kháng chung của cơ thể. Khi uống bia rượu nhiều gây giãn mạch ở dưới da làm cho người ta có cảm giác nóng nên thường cởi bớt quần áo khăn mũ nên dễ bị nhiễm lạnh, dẫn đến nhiễm trùng phế quản phổi. Chưa kể các trường hợp uống ruợu say quá bị nôn ra thức ăn, trong lúc nôn người đó rễ bị sặc các thức ăn, chất dich dạ dày vào phế quản gây viêm phổi nặng nên cần tránh uống nhiều bia rượu.
5. Nâng cao sức đề kháng
Tập thể dục đều đặn, đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ năng lượng, cân đối để có sức chống lạnh. Thường xuyên đánh răng sau khi ăn và trước khi ngủ để tránh nhiễm trùng răng miệng.
Tiêm vacxin phòng cúm hàng năm, tiêm vaccin phòng phế cầu (năm năm một lần), vacxin phòng vi khuẩn hemophilus cho trẻ em, người trên 65 tuổi, nhất là người có mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim, tiểu đường, bệnh gan hoặc suy giảm miễn dịch.
Có thể dùng một số thuốc có kháng nguyên của các vi khuẩn làm tăng cường miễn dịch nhằm gia tăng sức đề kháng của niêm mạc đường thở nhất là ở các trẻ em hay bị nhiễm khuẩn đường hô hấp. Trẻ em cần được tiêm phòng đầy đủ các loại vacxin khác như sởi, bạch hầu theo chương trình tiêm chủng mở rộng…
Trong tình hình hiện nay rải rác có dịch cúm gia cầm nên tuyệt đối thực hiện nguyên tắc ăn chín uống sôi: không ăn những thức ăn sống như các loại thịt, trứng, kể cả rau sống. Không tiếp xúc với các gia cầm nhất là các gia cầm bị ốm, chết cũng như các chất thải tiết: phân, lông gia cầm. Những người cần tiếp xúc với gia cầm phải dùng trang bị phòng hộ.
6. Cần phối hợp tốt cả công tác dự phòng và khám chữa bệnh
Các cơ sở y tế cần đồng thời làm thật tốt công tác khám chữa bệnh cấp cứu, quản lý, tư vấn điều trị các bệnh mạn tính…. song song với đẩy mạnh y tế học đường, y học dự phòng qua việc tăng cường tuyên truyền xây dựng thói quen giữ gìn sức khoẻ, phòng bệnh trong cộng đồng. Đối với các trường hợp “bỏng lạnh”, hạ thân nhiệt nguy hiểm cần tiến hành ủ ấm, nâng dần thân hhiệt song song với việc duy trì các chức năng sống cho người bệnh. Cần chú ý đóng các cửa kính tránh gió lùa, lo đủ chăn, đệm, lò sưởi, quần áo ấm phòng chống rét cho các bệnh nhân đang nằm viện tránh để người bệnh bị nhiễm lạnh đễ bị thêm các nhiễm trùng bệnh viện gây kéo dài thời gian điều trị và nguy hiểm cho người bệnh.
1. Tránh bị nhiễm lạnh
Cần mặc ấm khi ra lạnh, giữ ấm mặt, cổ ngực bằng cách đeo khẩu trang, đội mũ, quàng khăn ấm khi ra đường, đặc biệt là những người làm việc ngoài trời. Khi không có việc thật cần thiết thì không nên đi ra ngoài trời lúc sáng sớm hoặc đêm khuya vì lúc đó trời lạnh hơn.
Khi trời lạnh không nên cho các cháu nhỏ ra ngoài trời. Nếu buộc phải cho các cháu ra ngoài khi trời lạnh cần hết sức chú ý cho mặc ấm, tránh gió thổi trực tiếp vào người. Nếu nhiệt độ ngoài trời xuống thấp dưới 100C phải cho các cháu học sinh tiểu học nghỉ học.
Khi đi xe đạp và nhất là đi xe máy nên đội mũ bảo hiểm loại che kín được cả đầu lẫn mặt, cằm để tránh bị lạnh gây nhiễm trùng đường hô hấp trên như viêm mũi họng.
Trong nhà ở cũng như nơi công sở, trường học cần chú ý đóng kín các cửa, các khe, lỗ hở tránh gió lùa.
Nếu có điều kiện thì dùng lò sưởi nhất là các gia đình có trẻ nhỏ, tuy nhiên cần tránh các kiểu sưởi mà chất đốt cháy không hoàn toàn như dùng lò than, bếp than ủ ở phòng kín vì sẽ gây ngộ độc khí CO nguy hiểm tính mạng.
Các gia đình có điều kiện dùng điều hoà nhiệt độ cũng không nên để nhiệt độ trong phòng ngủ cao quá nhất là đối với những trẻ hàng ngày vẫn đi học hoặc người lớn đi làm vì khi chênh lệch nhiệt độ trong và ngoài nhà quá lớn sẽ dễ bị viêm đường hô hấp trên. Thông thường nên để khoảng 20 đến 25oC.
2. Điều trị sớm nhiễm trùng đường hô hấp trên
Khi bị viêm nhiễm đường hô hấp trên cần điều trị sớm và triệt để tránh nhiễm trùng lan xuống phế quản phổi. Ví dụ khi trẻ nhỏ bị viêm mũi: mũi của trẻ bị chất tiết làm tắc, trẻ sẽ thở bằng mồm, như vậy không khí trẻ hít thở vào phế quản phổi sẽ không được suởi ấm, làm ẩm và lọc sạch như khi trẻ thở bằng mũi bình thường nên trẻ rất dễ bị viêm phế quản, viêm phổi với diễn biến nặng. Vì vậy việc đầu tiên cần làm là khai thông đường hô hấp trên của trẻ bằng cách rửa mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý Natri clorua 9%0 theo sự hướng dẫn của thày thuốc. Với các cháu đã biết xỉ mũi hoặc người lớn thì sau khi bơm nước muối sinh lý Natri clorua 9% vào mũi, cho ngồi dậy xỉ mũi ra khăn. Đối với người lớn cũng cần làm sạch mũi bằng cách tương tự.
Điều trị triệt để các ổ nhiễm khuẩn mạn tính ở răng, lợi, miệng, tai, mũi, họng để tránh vi khuẩn lan xuống đường hô hấp dưới. Viêm phổi thường có xu hướng nặng hơn ở người già > 65 tuổi, hoặc ở những người mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, các tình trạng bệnh lý khiến bệnh nhân phải nằm lâu; những người có tổn thương cấu trúc phổi – phế quản như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giãn phế quản, xơ phổi,… Do vậy những bệnh nhân này cần tuân thủ đúng chế độ điều trị bệnh đang mắc; ở những bệnh nhân nằm lâu cần thay đổi tư thế thường xuyên kết hợp việc vỗ rung lồng ngực.
3. Khám bệnh khi có dấu hiệu bất thường
Tất cả mọi người khi phát hiện mình có những biểu hiện khác thường như sốt, ho khạc đờm, khó thở, đau ngực, chóng mặt, đau đầu, v.v … phải tới ngay bác sĩ khám để xác định bệnh và điều trị kịp thời, tránh không tự dùng thuốc, đi khám muộn hoặc dùng thuốc không đều để bệnh tiến triển nặng gây các biến chứng nguy hiểm.
4. Tránh một số thói quen có hại
Hút thuốc làm giảm rất rõ sức đề kháng của niêm mạc đường hô hấp. Khi hút huốc các lông chuyển trên bề mặt các tế bào biểu mô phế quản bị tê liệt, chuyển động rối loạn không đảy chất nhày lên được, các tế bào bảo vệ khác như các tế bào bạch cầu, đại thực bào cũng hoạt động không hiệu quả làm cho ta đễ bị nhiễm trùng. Khói thuốc không chỉ ảnh hưởng tới người hút mà còn ảnh hưởng tới cả những người xung quanh hít phải khói thuốc, đặc biệt là trẻ nhỏ vì vậy không nên hút thuốc trong nhà.
Nghiện bia rượu cũng làm suy giảm sức đề kháng chung của cơ thể. Khi uống bia rượu nhiều gây giãn mạch ở dưới da làm cho người ta có cảm giác nóng nên thường cởi bớt quần áo khăn mũ nên dễ bị nhiễm lạnh, dẫn đến nhiễm trùng phế quản phổi. Chưa kể các trường hợp uống ruợu say quá bị nôn ra thức ăn, trong lúc nôn người đó rễ bị sặc các thức ăn, chất dich dạ dày vào phế quản gây viêm phổi nặng nên cần tránh uống nhiều bia rượu.
5. Nâng cao sức đề kháng
Tập thể dục đều đặn, đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ năng lượng, cân đối để có sức chống lạnh. Thường xuyên đánh răng sau khi ăn và trước khi ngủ để tránh nhiễm trùng răng miệng.
Tiêm vacxin phòng cúm hàng năm, tiêm vaccin phòng phế cầu (năm năm một lần), vacxin phòng vi khuẩn hemophilus cho trẻ em, người trên 65 tuổi, nhất là người có mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim, tiểu đường, bệnh gan hoặc suy giảm miễn dịch.
Có thể dùng một số thuốc có kháng nguyên của các vi khuẩn làm tăng cường miễn dịch nhằm gia tăng sức đề kháng của niêm mạc đường thở nhất là ở các trẻ em hay bị nhiễm khuẩn đường hô hấp. Trẻ em cần được tiêm phòng đầy đủ các loại vacxin khác như sởi, bạch hầu theo chương trình tiêm chủng mở rộng…
Trong tình hình hiện nay rải rác có dịch cúm gia cầm nên tuyệt đối thực hiện nguyên tắc ăn chín uống sôi: không ăn những thức ăn sống như các loại thịt, trứng, kể cả rau sống. Không tiếp xúc với các gia cầm nhất là các gia cầm bị ốm, chết cũng như các chất thải tiết: phân, lông gia cầm. Những người cần tiếp xúc với gia cầm phải dùng trang bị phòng hộ.
6. Cần phối hợp tốt cả công tác dự phòng và khám chữa bệnh
Các cơ sở y tế cần đồng thời làm thật tốt công tác khám chữa bệnh cấp cứu, quản lý, tư vấn điều trị các bệnh mạn tính…. song song với đẩy mạnh y tế học đường, y học dự phòng qua việc tăng cường tuyên truyền xây dựng thói quen giữ gìn sức khoẻ, phòng bệnh trong cộng đồng. Đối với các trường hợp “bỏng lạnh”, hạ thân nhiệt nguy hiểm cần tiến hành ủ ấm, nâng dần thân hhiệt song song với việc duy trì các chức năng sống cho người bệnh. Cần chú ý đóng các cửa kính tránh gió lùa, lo đủ chăn, đệm, lò sưởi, quần áo ấm phòng chống rét cho các bệnh nhân đang nằm viện tránh để người bệnh bị nhiễm lạnh đễ bị thêm các nhiễm trùng bệnh viện gây kéo dài thời gian điều trị và nguy hiểm cho người bệnh.
