- Tham gia
- 25/11/2012
- Bài viết
- 351
(kenhsinhvien.vn) Những ca mắc virus đậu mùa khỉ hiếm gặp đang đột nhiên xuất hiện ở châu Âu và Hoa Kỳ.
Những ca mắc virus đậu mùa khỉ hiếm gặp đột nhiên xuất hiện ở châu Âu và Hoa Kỳ cho thấy chủng virus có họ hàng với bệnh đậu mùa này đang lây lan cục bộ chứ không phải do du lịch đến những quốc gia có virus, chủ yếu là ở Trung Phi và Tây Phi.
Khác với virus corona gây COVID-19, đợt bùng phát đậu mùa khỉ dường như đang lây lan qua đường tiếp xúc thân mật. Trả lời báo Reuters, chuyên gia dịch tễ học WHO David Heymann cho biết, “Dựa theo tình hình hiện tại, dường như chủng virus này đã xâm nhập vào dân số như một dạng bệnh t.ình d.ục và đang lây lan như các bệnh lây nhiễm qua đường t.ình d.ục, làm khuếch đại sự lây lan của virus trên thế giới.”
Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ đang khảo sát các ca mắc có khả năng, trong đó đã xác nhận một ca của một người đàn ông ở Massachusetts và một ca ở thành phố New York. Đại diện CDC phát biểu trong một thông cáo, “CDC đang kêu gọi các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ở Hoa Kỳ phải cảnh giác đối với những bệnh nhân phát ban giống đậu mùa khỉ, bất kể họ có du lịch hay có yếu tố nguy cơ cụ thể đối với bệnh đậu mùa khỉ hay không, bất kể giới tính và xu hướng tính dục.”
Sau khoảng 100 ca mắc được xác nhận trên khắp châu Âu, ngày 20/5 vừa qua WHO tuyên bố sẽ tổ chức một cuộc họp khẩn nhằm thảo luận về những đợt bùng phát. Dù lo sợ một đại dịch nữa có khả năng cao xảy ra, nhưng giới chuyên gia không cho rằng bệnh đậu mùa khỉ có thể đạt đến mức lây nhiễm như vậy, vì chủng virus này không dễ lây lan như SARS-CoV-2 gây COVID-19.
Sau đây là những điều ta đã biết về bệnh đậu mùa khỉ và những đợt bùng phát hiện tại.
Bệnh đậu mùa khỉ là gì?
Đậu mùa khỉ là căn bệnh do virus đậu mùa khỉ gây ra (thuộc chi Orthopoxvirus). Chủng virus này có họ hàng gần với các chủng virus “đậu mùa” khác như vaccinia, variola lớn và nhỏ (gây bệnh đậu mùa) và virus đậu bò.
Năm 1958, người ta lần đầu phát hiện bệnh đậu mùa khỉ ở những đàn khỉ. Năm 1970, tại nơi ngày nay là Cộng hoà Dân chủ Congo, phát hiện ca bệnh đầu tiên ở người. Những năm sau đó, bệnh đậu mùa khỉ bùng phát trên khắp Trung Phi và Tây Phi.
Đậu mùa khỉ có gây tử vong không?
Bệnh đậu mùa khỉ thường tự khỏi sau khoảng 2-4 tuần. Dù vậy, trường hợp nặng vẫn có thể xảy ra. Đến nay đã có khoảng 3-6% người mắc đậu mùa khỉ tử vong. Nguy cơ tử vong cao hơn ở trẻ em. Người dưới 40-50 tuổi cũng dễ mắc bệnh hơn vì việc tiêm phòng vắc xin bệnh đậu mùa, giúp ngăn ngừa đậu mùa khỉ, đã chấm dứt sau khi bệnh đậu mùa khỉ bị xoá sổ ở nhiều quốc gia.
Những ca mắc đậu mùa khỉ hiện tại dường như có liên quan đến biến thể di truyền lây lan chủ yếu ở Tây Phi nhưng ít nguy cơ tử vong hơn, với tỷ lệ tử vong vào khoảng 1% ở những vùng hẻo lánh Tây Phi.
Triệu chứng của đậu mùa khỉ là gì
Giống nhiều chủng virus, đậu mùa khỉ cũng khởi phát với sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, đau cơ và đau đầu, nhưng còn gây sưng hạch bạch huyết. Từ 1-3 ngày sau khi sốt, người bệnh sẽ phát ban trên mặt và lan rộng khắp cơ thể. Phát ban tiến triển qua vài giai đoạn rồi mới khỏi. Trước tiên, những chấm nâu sáng nổi khắp cơ thể. Tiếp đến những nốt sần nổi lên. Sau đó ban chuyển thành mụn nước và mụn mủ, trông như mụn bọc có mủ. Cuối cùng những mụn này đóng vẩy và bong ra. Đậu mùa khỉ thường tự khỏi sau 2-4 tuần.
Đậu mùa khỉ lây lan thế nào?
Đậu mùa khỉ là bệnh lây truyền từ động vật sang người (vật chủ động vật chính vẫn chưa rõ, nhưng có thể bao gồm nhiều loài gặm nhấm và linh trưởng). Chủng virus này cũng lây lan giữa người với nhau qua tiếp xúc gần lâu dài. Tiếp xúc gần có thể xảy ra qua tổn thương da, giọt bắn đường hô hấp, dịch cơ thể hoặc các đồ vật nhiễm khuẩn như chăn ga gối đệm. Người nhiễm bệnh và đang phát ban có thể lây virus cho người khác qua đường tiếp xúc da gần.
Đậu mùa khỉ ít lây lan hơn SARS-CoV-2. Nhưng các nhà khoa học hiện đang nghiên cứu bộ gen của những ca mắc đậu mùa khỉ mới để xem có đột biến nào có thể làm tăng khả năng lây nhiễm hay không.
“COVID lây lan qua đường hô hấp và lây nhanh. Điều này dường như không giống với đậu mùa khỉ,” bác sĩ Martin Hirsch của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts cho biết.
Đậu mùa khỉ có chữa được không?
Dù chưa có phương pháp chữa trị nào được thử nghiệm và chứng minh là an toàn và hiệu quả, nhưng bác sĩ có thể lựa chọn nhiều cách, như kê toa thuốc kháng virus và globulin miễn dịch đậu mùa (kháng thể lấy từ máu của người đã được tiêm vắc xin đậu mùa). Có thể ngăn lây nhiễm bằng chiến dịch “tiêm chủng vòng” vắc xin đậu mùa và đậu mùa khỉ. Ở hệ thống tiêm chủng vòng, những người tiếp xúc gần người mắc bệnh đầu tiên sẽ được tiêm vắc xin đậu mùa để ngăn lây nhiễm tiếp diễn. Năm 1980 chiến dịch này đã giúp xoá sổ bệnh đậu mùa.
Đậu mùa khỉ được phát hiện ở đâu?
Cho đến nay trên thế giới đã có hơn 100 ca mắc được ghi nhận, đa số ca bệnh xuất hiện ở Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Anh. Cũng có một số ca mắc ở ổ dịch gần Montreal, Canada, một ca ở thành phố New York và một ca ở Massachusetts. Những ca mắc cũng được ghi nhận ở Bỉ, Pháp, Đức, Ý, Thuỵ Điển và Australia. Nhiều ca mắc ở nam giới tuổi từ 30-55 là người từng quan hệ t.ình d.ục đồng giới.
Nếu nghi nhiễm đậu mùa khỉ thì nên làm gì?
Nếu nghi nhiễm đậu mùa khỉ, hãy liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ để điều trị và truy vết, nhất là khi bạn rơi vào một trong những trường hợp sau:
“Nếu một người mắc bệnh, họ thường bệnh trong 2-4 tuần. Xác định bệnh nhân sớm, chữa trị và truy vết là việc làm cấp thiết,” nhà dịch tễ học virus pox Andrea McCollum cho biết.
Những ca mắc virus đậu mùa khỉ hiếm gặp đột nhiên xuất hiện ở châu Âu và Hoa Kỳ cho thấy chủng virus có họ hàng với bệnh đậu mùa này đang lây lan cục bộ chứ không phải do du lịch đến những quốc gia có virus, chủ yếu là ở Trung Phi và Tây Phi.
Khác với virus corona gây COVID-19, đợt bùng phát đậu mùa khỉ dường như đang lây lan qua đường tiếp xúc thân mật. Trả lời báo Reuters, chuyên gia dịch tễ học WHO David Heymann cho biết, “Dựa theo tình hình hiện tại, dường như chủng virus này đã xâm nhập vào dân số như một dạng bệnh t.ình d.ục và đang lây lan như các bệnh lây nhiễm qua đường t.ình d.ục, làm khuếch đại sự lây lan của virus trên thế giới.”
Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ đang khảo sát các ca mắc có khả năng, trong đó đã xác nhận một ca của một người đàn ông ở Massachusetts và một ca ở thành phố New York. Đại diện CDC phát biểu trong một thông cáo, “CDC đang kêu gọi các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ở Hoa Kỳ phải cảnh giác đối với những bệnh nhân phát ban giống đậu mùa khỉ, bất kể họ có du lịch hay có yếu tố nguy cơ cụ thể đối với bệnh đậu mùa khỉ hay không, bất kể giới tính và xu hướng tính dục.”
Sau khoảng 100 ca mắc được xác nhận trên khắp châu Âu, ngày 20/5 vừa qua WHO tuyên bố sẽ tổ chức một cuộc họp khẩn nhằm thảo luận về những đợt bùng phát. Dù lo sợ một đại dịch nữa có khả năng cao xảy ra, nhưng giới chuyên gia không cho rằng bệnh đậu mùa khỉ có thể đạt đến mức lây nhiễm như vậy, vì chủng virus này không dễ lây lan như SARS-CoV-2 gây COVID-19.
Sau đây là những điều ta đã biết về bệnh đậu mùa khỉ và những đợt bùng phát hiện tại.
Bệnh đậu mùa khỉ là gì?
Đậu mùa khỉ là căn bệnh do virus đậu mùa khỉ gây ra (thuộc chi Orthopoxvirus). Chủng virus này có họ hàng gần với các chủng virus “đậu mùa” khác như vaccinia, variola lớn và nhỏ (gây bệnh đậu mùa) và virus đậu bò.
Năm 1958, người ta lần đầu phát hiện bệnh đậu mùa khỉ ở những đàn khỉ. Năm 1970, tại nơi ngày nay là Cộng hoà Dân chủ Congo, phát hiện ca bệnh đầu tiên ở người. Những năm sau đó, bệnh đậu mùa khỉ bùng phát trên khắp Trung Phi và Tây Phi.
Đậu mùa khỉ có gây tử vong không?
Bệnh đậu mùa khỉ thường tự khỏi sau khoảng 2-4 tuần. Dù vậy, trường hợp nặng vẫn có thể xảy ra. Đến nay đã có khoảng 3-6% người mắc đậu mùa khỉ tử vong. Nguy cơ tử vong cao hơn ở trẻ em. Người dưới 40-50 tuổi cũng dễ mắc bệnh hơn vì việc tiêm phòng vắc xin bệnh đậu mùa, giúp ngăn ngừa đậu mùa khỉ, đã chấm dứt sau khi bệnh đậu mùa khỉ bị xoá sổ ở nhiều quốc gia.
Những ca mắc đậu mùa khỉ hiện tại dường như có liên quan đến biến thể di truyền lây lan chủ yếu ở Tây Phi nhưng ít nguy cơ tử vong hơn, với tỷ lệ tử vong vào khoảng 1% ở những vùng hẻo lánh Tây Phi.
Triệu chứng của đậu mùa khỉ là gì
Giống nhiều chủng virus, đậu mùa khỉ cũng khởi phát với sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, đau cơ và đau đầu, nhưng còn gây sưng hạch bạch huyết. Từ 1-3 ngày sau khi sốt, người bệnh sẽ phát ban trên mặt và lan rộng khắp cơ thể. Phát ban tiến triển qua vài giai đoạn rồi mới khỏi. Trước tiên, những chấm nâu sáng nổi khắp cơ thể. Tiếp đến những nốt sần nổi lên. Sau đó ban chuyển thành mụn nước và mụn mủ, trông như mụn bọc có mủ. Cuối cùng những mụn này đóng vẩy và bong ra. Đậu mùa khỉ thường tự khỏi sau 2-4 tuần.
Đậu mùa khỉ lây lan thế nào?
Đậu mùa khỉ là bệnh lây truyền từ động vật sang người (vật chủ động vật chính vẫn chưa rõ, nhưng có thể bao gồm nhiều loài gặm nhấm và linh trưởng). Chủng virus này cũng lây lan giữa người với nhau qua tiếp xúc gần lâu dài. Tiếp xúc gần có thể xảy ra qua tổn thương da, giọt bắn đường hô hấp, dịch cơ thể hoặc các đồ vật nhiễm khuẩn như chăn ga gối đệm. Người nhiễm bệnh và đang phát ban có thể lây virus cho người khác qua đường tiếp xúc da gần.
Đậu mùa khỉ ít lây lan hơn SARS-CoV-2. Nhưng các nhà khoa học hiện đang nghiên cứu bộ gen của những ca mắc đậu mùa khỉ mới để xem có đột biến nào có thể làm tăng khả năng lây nhiễm hay không.
“COVID lây lan qua đường hô hấp và lây nhanh. Điều này dường như không giống với đậu mùa khỉ,” bác sĩ Martin Hirsch của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts cho biết.
Đậu mùa khỉ có chữa được không?
Dù chưa có phương pháp chữa trị nào được thử nghiệm và chứng minh là an toàn và hiệu quả, nhưng bác sĩ có thể lựa chọn nhiều cách, như kê toa thuốc kháng virus và globulin miễn dịch đậu mùa (kháng thể lấy từ máu của người đã được tiêm vắc xin đậu mùa). Có thể ngăn lây nhiễm bằng chiến dịch “tiêm chủng vòng” vắc xin đậu mùa và đậu mùa khỉ. Ở hệ thống tiêm chủng vòng, những người tiếp xúc gần người mắc bệnh đầu tiên sẽ được tiêm vắc xin đậu mùa để ngăn lây nhiễm tiếp diễn. Năm 1980 chiến dịch này đã giúp xoá sổ bệnh đậu mùa.
Đậu mùa khỉ được phát hiện ở đâu?
Cho đến nay trên thế giới đã có hơn 100 ca mắc được ghi nhận, đa số ca bệnh xuất hiện ở Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Anh. Cũng có một số ca mắc ở ổ dịch gần Montreal, Canada, một ca ở thành phố New York và một ca ở Massachusetts. Những ca mắc cũng được ghi nhận ở Bỉ, Pháp, Đức, Ý, Thuỵ Điển và Australia. Nhiều ca mắc ở nam giới tuổi từ 30-55 là người từng quan hệ t.ình d.ục đồng giới.
Nếu nghi nhiễm đậu mùa khỉ thì nên làm gì?
Nếu nghi nhiễm đậu mùa khỉ, hãy liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ để điều trị và truy vết, nhất là khi bạn rơi vào một trong những trường hợp sau:
- Bạn đã đến Trung Phi hoặc Tây Phi, các khu vực ở châu Âu có ghi nhận đậu mùa khỉ hoặc những khu vực khác có ca mắc được xác nhận trong một tháng trước khi có triệu chứng.
- Bạn đã tiếp xúc với người được xác nhận đã nhiễm hoặc nghi nhiễm đậu mùa khỉ.
- Bạn là nam giới thường tiếp xúc thân mật đồng giới.
“Nếu một người mắc bệnh, họ thường bệnh trong 2-4 tuần. Xác định bệnh nhân sớm, chữa trị và truy vết là việc làm cấp thiết,” nhà dịch tễ học virus pox Andrea McCollum cho biết.
Dịch bởi Kenhsinhvien.vn
(Theo Live Science)
(Theo Live Science)
