Đạo diễn Phạm Văn Khoa để cho một nhân vật của mình, một trí thức nông thôn - giáo Thứ (diễn viên Hữu Mười thủ vai) - đóng vai trò như một chứng nhân lịch sử của chính ngôi làng đã sinh đẻ ra mình để thấy hết những bi kịch xóm làng, gia đình diễn ra hàng ngày, cảm nhận đến tận cùng những nỗi đau giữa trần thế, những bi kịch cá nhân như Lão Hạc (nhà văn Kim Lân vào vai), sống trong quằn quại, cô độc và tuyệt vọng, sớm chiều chỉ có con Vàng làm bạn, chết dần chết mòn trong túp lều tranh; để thấy một Thị Nở (diễn viên Đức Lưu) và Chí Phèo (diễn viên Bùi Cường) với mối tình ngang trái; một giáo Thứ sống mòn sau lũy tre làng; và để thấy một Bá Kiến giàu có lộng hành nham hiểm và độc ác ức hiếp dân lành. Và chính cái xã hội ấy đã dồn nén, đùn đẩy con người đến tận cùng để nảy nòi ra một Chí Phèo lưu manh mang trong người tất cả những bệnh hoạn xấu xa nhất của xã hội phong kiến thối nát ở nông thôn Việt Nam trong nửa đầu thế kỷ XX.
